ΣΤΑ 31 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ «ΕΚΤΙΝΑΣΣΕΤΑΙ» Η ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ

Περικοπές «διαρκείας» στις καταβαλλόμενες συντάξεις και ακόμη χαμηλότερες παροχές στους νέους συνταξιούχους επιφυλάσσουν το Ασφαλιστικό και η (δύσκολα αναστρέψιμη) κατάσταση της οικονομίας και της αγοράς εργασίας. Παρά τις αλλεπάλληλες μειώσεις ύψους 50 δισ. ευρώ που έγιναν στις συντάξεις και στα δικαιώματα των ασφαλισμένων από το 2010 και μετά:



• Η συνταξιοδοτική δαπάνη εκτινάσσεται και πάλι στα 31 δισ. ευρώ (όσο ήταν στις αρχές της κρίσης), «ανοίγοντας» τον δρόμο για την εμπροσθοβαρή κατάργηση των «προσωπικών διαφορών» μεταξύ των «παλαιών» και των «νέων» συντάξεων (με τα χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης του ν. Κατρούγκαλου) τα έσοδα από εισφορές μειώνονται και η κρίση εμπιστοσύνης στην κοινωνική ασφάλιση κορυφώνεται, με αποτέλεσμα πολλοί να έχουν αρχίσει να συζητούν δημόσια την ανάπτυξη του δεύτερου ή ακόμη και του τρίτου πυλώνα της ασφάλισης (επαγγελματικές και ιδιωτικές συντάξεις) για την εξασφάλιση συμπληρωματικού εισοδήματος μετά τη συνταξιοδότηση...

• Οι μεταβιβάσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό στα ασφαλιστικά ταμεία ανήλθαν σε 7,6% του ΑΕΠ το 2016 και αναμένεται να φτάσουν το 9,9% του ΑΕΠ το 2017 (περισσότερο από το ένα τρίτο των δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού) ή και υψηλότερα αν δοθούν οι 150.000 κύριες συντάξεις που εκκρεμούν (έχουν προβλεφθεί να δοθούν 869 εκατ. ευρώ, κάτι που δεν έχει ληφθεί υπόψη στις προβολές).

• Νέες μειώσεις θα γίνουν στις συντάξεις, για να περιοριστούν οι δημοσιονομικές πιέσεις. Με βάση το σχέδιο της κυβέρνησης και των δανειστών από το 2019 και σε 2 δόσεις, σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες, θα πρέπει να «κοπούν» από 6% έως 8% οι συντάξεις σε ΙΚΑ, κατά 22% στο Δημόσιο και από 30% έως και 39% για όσους έχουν συνταξιοδοτηθεί ή συνταξιοδοτούνται από το Δημόσιο με λιγότερα από 34 χρόνια ασφάλισης ή από το πρώην ΤΕΒΕ (λόγω του «μπόνους» των 220 ευρώ που το Ταμείο ενσωμάτωνε σε όλες τις κατηγορίες των συντάξεων, συμπεριλαμβανομένων και των κατώτατων).

• Το Ασφαλιστικό, μετά την επιδείνωση της σχέσης ασφαλισμένων και συνταξιούχων και την επικράτηση των ευέλικτων μορφών εργασίας και των χαμηλών μισθών, δύσκολα μπορεί να «αυτοχρηματοδοτηθεί» μέσω των εισφορών. Ακόμη κι αν κατορθώσει το σύστημα να πάρει, σταδιακά, ένα μικρό μέρος από τις συσσωρευμένες οφειλές των 30 δισ. ευρώ από απλήρωτες εισφορές (το ΚΕΑΟ έχει βάλει στόχο να εισπράξει φέτος 1 δις ευρώ). Οι υψηλές εισφορές κοινωνικής ασφάλισης αυξάνουν τη φορολογική επιβάρυνση της εργασίας και οδηγούν σε μείωση του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα. Σημειωτέον επίσης ότι στο πλαίσιο του ισχύοντος καθεστώτος επικουρικής ασφάλισης καθορισμένων εισφορών δημιουργούν επίσης μελλοντικές συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις.

Τι πρότεινε ο Γ. Στουρνάρας
Σύστημα ασφάλισης με τρεις πυλώνες

«Η οικονομική ασφάλεια μετά τη συνταξιοδότηση δεν πρέπει και δεν μπορεί να παρέχεται από μία και μόνη πηγή», τονίζει ο διοικητής της ΤτΕ

Νέο κύκλο συζητήσεων για το ασφαλιστικό σύστημα άνοιξε ο διοικητής της ΤτΕ, Γ. Στουρνάρας. Η ομιλία του, την περασμένη Πέμπτη, για τη δημιουργία ενός μοντέλου τριών πυλώνων έρχεται να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, αλλά και να δώσει με τον πιο επίσημο τρόπο την κατάσταση που επικρατεί και τις άμεσες αλλαγές που πρέπει να γίνουν: «Η οικονομική ασφάλεια μετά τη συνταξιοδότηση δεν πρέπει και δεν μπορεί να παρέχεται από μία και μόνη πηγή: τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης, τα συνταξιοδοτικά προγράμματα που παρέχουν οι εργοδότες και οι προσωπικές αποταμιεύσεις είναι όλα τους απαραίτητα και συμπληρωματικά τμήματα ενός ενιαίου συστήματος που του διασφαλίζουν προσιτό κόστος, επάρκεια και βιωσιμότητα», δήλωσε ενώ εξήγησε ότι, «ένα βιώσιμο «αμιγώς κοινωνικοασφαλιστικό» σύστημα δεν είναι οικονομικά εφικτό υπό τις παρούσες συνθήκες στην Ελλάδα». Όπως είπε για να δημιουργηθεί ένα τέτοιο ολοκληρωμένο σύστημα, «όλοι οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να κατανοήσουν τους ρόλους τους: το κράτος δεν θα πρέπει να επιμένει να διατηρεί το μονοπώλιο των συνταξιοδοτικών παροχών, οι εργοδότες θα πρέπει να πάψουν να παρερμηνεύουν το ρόλο τους και θα πρέπει να κατανοήσουν ότι οφείλουν να παρέχουν ασφάλεια στους υπαλλήλους τους όχι μόνο κατά τη διάρκεια της απασχόλησής τους, αλλά και πέραν αυτής και κυρίως μετά τη συνταξιοδότησή τους, και οι πολίτες δεν θα πρέπει να ξεχνούν το ρόλο που διαδραματίζουν οι προσωπικές αποταμιεύσεις τους για τη δική τους οικονομική ασφάλεια μετά τη συνταξιοδότηση».

• Σε αρκετές περιπτώσεις, οι συνταξιοδοτικές παροχές είναι υψηλές σε σχέση με τις αντίστοιχες εισφορές που έχουν καταβληθεί. Πρόσφατη ερευνητική εργασία που εκπονήθηκε από την Ομάδα Ανάλυσης Δημόσιας Πολιτικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών δείχνει ότι πριν από τις διάφορες περικοπές στις συντάξεις που νομοθετήθηκαν την περίοδο 2010-2013, κατά μέσο όρο 50,7% των συντάξεων του ΙΚΑ χρηματοδοτήθηκε από εισφορές, ενώ το υπόλοιπο 49,3% καλύφθηκε με κοινωνικές μεταβιβάσεις, ουσιαστικά δηλαδή με κρατική επιχορήγηση. Λαμβάνοντας υπόψη τις περικοπές της περιόδου 2010-2013, η κρατική επιχορήγηση μειώνεται στο 35,8%.

• Η σχετική γενναιοδωρία του συστήματος αντανακλάται επίσης στα υψηλά ακαθάριστα ποσοστά αναπλήρωσης σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το ακαθάριστο ποσοστό αναπλήρωσης ήταν περίπου 81% στο τέλος του 2013, το υψηλότερο στη ζώνη του ευρώ και σχεδόν 30 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από το μέσο όρο της ζώνης του ευρώ.

• Στοιχεία που δημοσίευσε πιο πρόσφατα η Eurostat έδειξαν ότι το 2014 οι δαπάνες για τις συντάξεις γήρατος στην Ελλάδα είναι οι υψηλότερες μεταξύ των χωρών της ΕΕ (13,3% του ΑΕΠ έναντι μέσου όρου 9,8% του ΑΕΠ στην ΕΕ-28).

Ο Γ. Στουρνάρας προτείνει τη δημιουργία επαγγελματικών ταμείων αλλά και τα προσωπικά ιδιωτικά προϊόντα μετά τη συνταξιοδότηση. Την ενίσχυση δηλαδή των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών στην αγορά με προϊόντα που θα προσφέρουν επιπλέον σύνταξη και θα μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες όσων τελειώνουν τον εργασιακό τους βίο και η σύνταξη που λαμβάνουν είναι χαμηλή αφού η κοινωνική ασφάλιση δεν επαρκεί.