Η δημιουργία bad bank είναι ειλημμένη απόφαση". Και αυτό γιατί, παρά την εντατικοποίηση των προσπαθειών για τη μείωση των NPEs, με ενεργοποίηση των πλειστηριασμών και των πωλήσεων μη εξυπηρετούμενων δανείων, το τέλος του 2019 θα βρει τις ελληνικές τράπεζες με δείκτη NPEs στο 35,2%.
Τα επίπεδα αυτά είναι σημαντικά μειωμένα μεν από το σημερινό 44,6%, παραμένουν όμως έτη φωτός μακριά από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, που κινείται ήδη στο 4,6%.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι αποφάσεις για τον σχεδιασμό ελληνικής bad bank έχουν ληφθεί στη Φρανκφούρτη και είναι σε πλήρη γνώση των αρμόδιων κοινοτικών υπηρεσιών στις Βρυξέλλες. Το τεράστιο μέγεθος του προβλήματος των "κόκκινων" δανείων σε συνδυασμό με τις δυσχέρειες στην αντιμετώπισή του –οι οποίες οφείλονται τόσο στην κρίση όσο και στη νοοτροπία που καλλιεργήθηκε και θα απαιτήσει χρόνο να αλλαχθεί– αποτελούν τη μία πλευρά του σκεπτικού της απόφασης.
Η άλλη πλευρά έχει να κάνει με τη διαπίστωση ότι, αν οι ελληνικές τράπεζες δεν μπορέσουν να απαλλαγούν σύντομα από το "βαρίδι" των "κόκκινων" δανείων, τότε δεν υπάρχει προοπτική για μια σταθερή και χωρίς κλυδωνισμούς και "ατυχήματα" έξοδο της χώρας από τα Μνημόνια και είσοδό της σε διατηρήσιμη ανάπτυξη.
Το ζητούμενο είναι μια γρήγορη και αποτελεσματική λύση στον "γόρδιο δεσμό" των "κόκκινων" δανείων.
Στο πλαίσιο αυτό, το σήμα από Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη είναι να αρχίσουν να μελετώνται και να σχεδιάζονται οι δομές για τη δημιουργία bad bank, η οποία θα πρέπει να είναι σε ετοιμότητα να λειτουργήσει το αργότερο μέσα στο 2019, καθώς στις 31/12/2019 εκπνέει η στοχοθεσία για τα NPEs/NPLs.
Ποια δάνεια, με ποιους όρους
Οι αποφάσεις για τη δημιουργία ελληνικής bad bank δεν είναι ασύνδετες με το πλαίσιο μιας ευρύτερης πανευρωπαϊκής στρατηγικής, η οποία αναμένεται να δημοσιοποιηθεί το προσεχές διάστημα. Πρόκειται για μια στρατηγική που έχει καταλήξει στην ιδέα της δημιουργίας εθνικών bad banks και έχει απορρίψει την ιδέα πανευρωπαϊκού μηχανισμού για τη διαχείριση των προβληματικών δανείων.
Μάλιστα, παρά τη σιγή ασυρμάτου που έχει τηρηθεί σε επίπεδο ευρωπαϊκών Αρχών για το θέμα, οι πληροφορίες του "Κ" αναφέρουν ότι έχει ήδη αποφασιστεί η περίμετρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων που θα μεταβιβαστούν στις εθνικές bad banks, ενώ στην παρούσα φάση βρίσκεται υπό συζήτηση η τιμολόγησή τους.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, στις εθνικές bad banks θα μεταβιβαστούν μόνο επιχειρηματικά δάνεια και με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Όσο για την τιμή στην οποία θα μεταβιβαστούν τα δάνεια στην bad bank, μελετάται η διαμόρφωση μιας τιμής μεταξύ της τρέχουσας τιμής αγοράς και της εύλογης αξίας που υπολογίζεται ότι θα έχουν τα δάνεια αυτά έπειτα από διάστημα 2-3 ετών.
Το pricing των δανείων στο οποίο θα καταλήξουν οι ευρωπαϊκές Αρχές θα κρίνει και το πώς θα συσταθούν οι εθνικές bad banks: με κρατικά ή με ιδιωτικά κεφάλαια. Εάν η τιμή της μεταβίβασης στην bad bank είναι υψηλή και, άρα, οι τράπεζες απαλλαγούν από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια χωρίς να γράψουν ζημίες, τότε δεν θα υπάρχει κίνητρο για ιδιώτες επενδυτές να συμμετάσχουν στην bad bank. Αν, αντιθέτως, η τιμή μεταβίβασης των NPLs γίνει κοντά στις τιμές αγοράς, τότε θα υπάρξουν ζημίες για τις τράπεζες και η δημιουργία bad bank θα είναι υπόθεση ιδιωτικών κεφαλαίων.
Τι σημαίνει για τις τράπεζες
Για τις ελληνικές τράπεζες και τις διοικήσεις τους, η λύση της bad bank θα θέσει τέρμα στο μη παραγωγικό δίλημμα αν θα κάνουν τραπεζική ή διαχείριση NPLs. Ο ρόλος των τραπεζών είναι να δίνουν δάνεια και να χρηματοδοτούν την οικονομία. Επομένως, η διαχείριση των προβληματικών δανείων θα παύσει να αποτελεί (το κύριο τώρα) αντικείμενό τους και θα αφεθεί σε όσους επενδύουν στα "κόκκινα" δάνεια.
Ο διαχωρισμός αντικειμένου σημαίνει, κατ' επέκταση, ότι όσοι μέτοχοι επένδυσαν στις ελληνικές τράπεζες, αποβλέποντας στα κέρδη από τη διαχείριση των NPLs, θα πρέπει να επενδύσουν πλέον στην bad bank. Οι τράπεζες, απαλλαγμένες από τα NPLs, θα χρειαστούν νέα, αμιγώς τραπεζικά κεφάλαια, εξέλιξη που θα οδηγήσει στην επόμενη φάση της συγκέντρωσης (εξαγορές και συγχωνεύσεις) του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.
Μέχρι σήμερα, οι ελληνικές τράπεζες έχουν κινηθεί σε δύο ατελέσφορες λογικές για την αντιμετώπιση των NPLs. Πρώτον, της μη συνεργασίας μεταξύ τους, πράγμα που έχει αφήσει μέχρι στιγμής άλυτο το θέμα των επιχειρηματικών δανείων, και δη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Δεύτερον, του εφησυχασμού για το ύψος των προβλέψεων που έχουν σχηματίσει για "κόκκινα" δάνεια, τις οποίες ευελπιστούν να ανακτήσουν μέσω της ανάκαμψης της οικονομίας. Ο συνδυασμός αυτός συν το γεγονός του τεράστιου ελλείμματος καταθέσεων μέσω των οποίων θα μπορούσαν να χρηματοδοτούνται και οι τράπεζες και η οικονομία οδηγούν ταχύτατα στην bad bank.
Τι θα αλλάξει για τους δανειολήπτες η bad bank
Για τους δανειολήπτες, η μεταφορά μη εξυπηρετούμενων δανείων στην bad bank δεν προδιαγράφει καμία "σεισάχθεια". Η bad bank θα λειτουργήσει όπως μια εταιρεία διαχείρισης και ο οφειλέτης δανειολήπτης θα παραμένει υποχρεωμένος να αποπληρώσει την οφειλή του στη βάση της συμφωνημένης ρύθμισης.
Θα μπορούσε να υποτεθεί ότι, εάν η bad bank συσταθεί με κρατικά κεφάλαια, θα υπάρχουν περιθώρια για την άσκηση κυβερνητικής-κομματικής πολιτικής. Ωστόσο, αυτό δεν θα ισχύσει. Αντιθέτως, η κρατική bad bank, καθώς θα έχει συσταθεί με κεφάλαια των φορολογουμένων, θα θέτει προ των ευθυνών της την εκάστοτε κυβέρνηση. Αν αυτή θελήσει να χαρίσει δάνεια, αυτά θα πληρώνονται είτε με επιβολή επιπλέον φόρων είτε με "κούρεμα" καταθέσεων.
Ακριβώς το τελευταίο επιδιώκουν να αποφύγουν πάση θυσία οι ευρωπαϊκές Αρχές με τη δρομολόγηση της λύσης των εθνικών bad banks. Μέσω αυτών, θα δοθεί η λύση στο μείζον πρόβλημα των NPΕs με νόμιμη παράκαμψη της οδηγίας BRRD, προφυλάσσοντας τους καταθέτες και ενισχύοντας την εμπιστοσύνη στις τράπεζες.
Τα επίπεδα αυτά είναι σημαντικά μειωμένα μεν από το σημερινό 44,6%, παραμένουν όμως έτη φωτός μακριά από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, που κινείται ήδη στο 4,6%.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι αποφάσεις για τον σχεδιασμό ελληνικής bad bank έχουν ληφθεί στη Φρανκφούρτη και είναι σε πλήρη γνώση των αρμόδιων κοινοτικών υπηρεσιών στις Βρυξέλλες. Το τεράστιο μέγεθος του προβλήματος των "κόκκινων" δανείων σε συνδυασμό με τις δυσχέρειες στην αντιμετώπισή του –οι οποίες οφείλονται τόσο στην κρίση όσο και στη νοοτροπία που καλλιεργήθηκε και θα απαιτήσει χρόνο να αλλαχθεί– αποτελούν τη μία πλευρά του σκεπτικού της απόφασης.
Η άλλη πλευρά έχει να κάνει με τη διαπίστωση ότι, αν οι ελληνικές τράπεζες δεν μπορέσουν να απαλλαγούν σύντομα από το "βαρίδι" των "κόκκινων" δανείων, τότε δεν υπάρχει προοπτική για μια σταθερή και χωρίς κλυδωνισμούς και "ατυχήματα" έξοδο της χώρας από τα Μνημόνια και είσοδό της σε διατηρήσιμη ανάπτυξη.
Το ζητούμενο είναι μια γρήγορη και αποτελεσματική λύση στον "γόρδιο δεσμό" των "κόκκινων" δανείων.
Στο πλαίσιο αυτό, το σήμα από Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη είναι να αρχίσουν να μελετώνται και να σχεδιάζονται οι δομές για τη δημιουργία bad bank, η οποία θα πρέπει να είναι σε ετοιμότητα να λειτουργήσει το αργότερο μέσα στο 2019, καθώς στις 31/12/2019 εκπνέει η στοχοθεσία για τα NPEs/NPLs.
Ποια δάνεια, με ποιους όρους
Οι αποφάσεις για τη δημιουργία ελληνικής bad bank δεν είναι ασύνδετες με το πλαίσιο μιας ευρύτερης πανευρωπαϊκής στρατηγικής, η οποία αναμένεται να δημοσιοποιηθεί το προσεχές διάστημα. Πρόκειται για μια στρατηγική που έχει καταλήξει στην ιδέα της δημιουργίας εθνικών bad banks και έχει απορρίψει την ιδέα πανευρωπαϊκού μηχανισμού για τη διαχείριση των προβληματικών δανείων.
Μάλιστα, παρά τη σιγή ασυρμάτου που έχει τηρηθεί σε επίπεδο ευρωπαϊκών Αρχών για το θέμα, οι πληροφορίες του "Κ" αναφέρουν ότι έχει ήδη αποφασιστεί η περίμετρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων που θα μεταβιβαστούν στις εθνικές bad banks, ενώ στην παρούσα φάση βρίσκεται υπό συζήτηση η τιμολόγησή τους.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, στις εθνικές bad banks θα μεταβιβαστούν μόνο επιχειρηματικά δάνεια και με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Όσο για την τιμή στην οποία θα μεταβιβαστούν τα δάνεια στην bad bank, μελετάται η διαμόρφωση μιας τιμής μεταξύ της τρέχουσας τιμής αγοράς και της εύλογης αξίας που υπολογίζεται ότι θα έχουν τα δάνεια αυτά έπειτα από διάστημα 2-3 ετών.
Το pricing των δανείων στο οποίο θα καταλήξουν οι ευρωπαϊκές Αρχές θα κρίνει και το πώς θα συσταθούν οι εθνικές bad banks: με κρατικά ή με ιδιωτικά κεφάλαια. Εάν η τιμή της μεταβίβασης στην bad bank είναι υψηλή και, άρα, οι τράπεζες απαλλαγούν από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια χωρίς να γράψουν ζημίες, τότε δεν θα υπάρχει κίνητρο για ιδιώτες επενδυτές να συμμετάσχουν στην bad bank. Αν, αντιθέτως, η τιμή μεταβίβασης των NPLs γίνει κοντά στις τιμές αγοράς, τότε θα υπάρξουν ζημίες για τις τράπεζες και η δημιουργία bad bank θα είναι υπόθεση ιδιωτικών κεφαλαίων.
Τι σημαίνει για τις τράπεζες
Για τις ελληνικές τράπεζες και τις διοικήσεις τους, η λύση της bad bank θα θέσει τέρμα στο μη παραγωγικό δίλημμα αν θα κάνουν τραπεζική ή διαχείριση NPLs. Ο ρόλος των τραπεζών είναι να δίνουν δάνεια και να χρηματοδοτούν την οικονομία. Επομένως, η διαχείριση των προβληματικών δανείων θα παύσει να αποτελεί (το κύριο τώρα) αντικείμενό τους και θα αφεθεί σε όσους επενδύουν στα "κόκκινα" δάνεια.
Ο διαχωρισμός αντικειμένου σημαίνει, κατ' επέκταση, ότι όσοι μέτοχοι επένδυσαν στις ελληνικές τράπεζες, αποβλέποντας στα κέρδη από τη διαχείριση των NPLs, θα πρέπει να επενδύσουν πλέον στην bad bank. Οι τράπεζες, απαλλαγμένες από τα NPLs, θα χρειαστούν νέα, αμιγώς τραπεζικά κεφάλαια, εξέλιξη που θα οδηγήσει στην επόμενη φάση της συγκέντρωσης (εξαγορές και συγχωνεύσεις) του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.
Μέχρι σήμερα, οι ελληνικές τράπεζες έχουν κινηθεί σε δύο ατελέσφορες λογικές για την αντιμετώπιση των NPLs. Πρώτον, της μη συνεργασίας μεταξύ τους, πράγμα που έχει αφήσει μέχρι στιγμής άλυτο το θέμα των επιχειρηματικών δανείων, και δη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Δεύτερον, του εφησυχασμού για το ύψος των προβλέψεων που έχουν σχηματίσει για "κόκκινα" δάνεια, τις οποίες ευελπιστούν να ανακτήσουν μέσω της ανάκαμψης της οικονομίας. Ο συνδυασμός αυτός συν το γεγονός του τεράστιου ελλείμματος καταθέσεων μέσω των οποίων θα μπορούσαν να χρηματοδοτούνται και οι τράπεζες και η οικονομία οδηγούν ταχύτατα στην bad bank.
Τι θα αλλάξει για τους δανειολήπτες η bad bank
Για τους δανειολήπτες, η μεταφορά μη εξυπηρετούμενων δανείων στην bad bank δεν προδιαγράφει καμία "σεισάχθεια". Η bad bank θα λειτουργήσει όπως μια εταιρεία διαχείρισης και ο οφειλέτης δανειολήπτης θα παραμένει υποχρεωμένος να αποπληρώσει την οφειλή του στη βάση της συμφωνημένης ρύθμισης.
Θα μπορούσε να υποτεθεί ότι, εάν η bad bank συσταθεί με κρατικά κεφάλαια, θα υπάρχουν περιθώρια για την άσκηση κυβερνητικής-κομματικής πολιτικής. Ωστόσο, αυτό δεν θα ισχύσει. Αντιθέτως, η κρατική bad bank, καθώς θα έχει συσταθεί με κεφάλαια των φορολογουμένων, θα θέτει προ των ευθυνών της την εκάστοτε κυβέρνηση. Αν αυτή θελήσει να χαρίσει δάνεια, αυτά θα πληρώνονται είτε με επιβολή επιπλέον φόρων είτε με "κούρεμα" καταθέσεων.
Ακριβώς το τελευταίο επιδιώκουν να αποφύγουν πάση θυσία οι ευρωπαϊκές Αρχές με τη δρομολόγηση της λύσης των εθνικών bad banks. Μέσω αυτών, θα δοθεί η λύση στο μείζον πρόβλημα των NPΕs με νόμιμη παράκαμψη της οδηγίας BRRD, προφυλάσσοντας τους καταθέτες και ενισχύοντας την εμπιστοσύνη στις τράπεζες.
