Μια μεγάλη αλλαγή έχει αρχίσει να ξεδιπλώνεται στο οικονομικό υπόβαθρο της Ευρωζώνης και οι υπ. Οικονομικών στο Eurogroup καλούνται για πρώτη φορά να συζητήσουν τις συνέπειες με... ψυχραιμία στη Βιέννη την Παρασκευή το απόγευμα στο πλαίσιο της ατζέντας του άτυπου Eurogroup.
H EKT έχει ανακοινώσει ότι στο τέλος του 2018 κλείνει τον κύκλο του QE και διακόπτει εντελώς την αγορά τίτλων (ομολόγων κρατικών και ιδιωτικών).
Κάτι που η Fed έχει κάνει ήδη από το 2014, ενώ από το 2015 άρχισε την σταδιακή αύξηση των επιτοκίων.
Η ΕΚΤ ξεκίνησε τον κύκλο του QE, όταν η Fed έκλεισε την "κάνουλα” παροχής ρευστότητας μέσα από τα δικά της προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης.
Με την κίνηση αυτή (QE, δάνεια διευκόλυνσης στις τράπεζες, κλπ.) είχε προσπαθήσει – με επιτυχία – να καλύψει τις ανάγκες των ευρωπαϊκών τραπεζών, καθώς έκλεινε η "παροχή” ρευστότητας από την Fed.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες σύμφωνα με εκτιμήσεις της Fed είχαν απορροφήσει άμεσα και έμμεσα το μεγαλύτερο μέρος του τρίτου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Fed.
Τα προγράμματα αυτά είχαν χρησιμοποιηθεί σαν το πλέον αποτελεσματικό ανάχωμα απέναντι στο τσουνάμι της κρίσης στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers (και άλλων μεγάλων τραπεζικών ομίλων στις ΗΠΑ) πριν από δέκα ακριβώς χρόνια (15/9/2008).
Συνολικά εκτιμάται ότι οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες έχουν "ρίξει” στο πηγάδι της κρίσης του 2008 περί τα 15 τρισ. δολάρια. τα οποία έκτοτε έχουν μοχλευθεί από το τραπεζικό σύστημα δεκάδες φορές προκαλώντας μία τρομακτικής έκτασης επέκταση του κρατικού και του ιδιωτικού χρέους...
Αυτή την "φούσκα” χρέους ξεκίνησε να "μαζεύει” η Fed με την σταδιακή διακοπή της ποσοτικής χαλάρωσης το 2014 και τώρα επιχειρεί να κινηθεί στα βήματά της και η ΕΚΤ.
Το μεγάλο ερώτημα για τους υπ. Οικονομικών την Παρασκευή είναι το αν οι ευρω-οικονομίες είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες αυτής της διακοπής της "τροφοδοσίας” από την ΕΚΤ με μηδενικού ή και αρνητικού κόστους χρηματοδότηση.
Τα ποσά που έχει διαθέσει η ΕΚΤ είναι κάτι περισσότερο από 2,4 τρισ. ευρώ...
Αυτά αποτελούν την βάση ρευστότητας για το ιδιωτικό και κρατικό χρέος της Ευρωζώνης, για όσο η ΕΚΤ εξακολουθεί να αγοράζει τα ομόλογά τους και έτσι να αναχρηματοδοτεί το χρέος τους.
Για όλους εκτός από την Ελλάδα, της οποίας το χρέος από το 2010 αναχρηματοδοτείται από τα τρία δάνεια των προγραμμάτων που έχουν προηγηθεί.
Το πρόγραμμα της ΕΚΤ είναι να διακόψει την αγορά χρέους στα τέλη του 2018.
Δεν έχει ξεκαθαρίσει το πότε θα σταματήσει να ανακυκλώνει στην ευρωπαϊκή αγορά τα ποσά των τίτλων που έχει ήδη αγοράσει όταν αυτοί λήγουν.
Έχει όμως προειδοποιήσει ότι είναι πολύ πιθανό να αρχίσει να αυξάνει το βασικό επιτόκιο από τα μέσα του 2019.
Για τις αγορές, όπως έχει αποδείξει η εμπειρία της αντίστοιχης κίνησης της Fed, το σημείο εκείνο θα αποτελέσει σημείο εκκίνησης μιας μεγάλης αναστροφής στην συμπεριφορά τους σε δύο κατευθύνσεις. Αφενός θα διαφοροποιήσουν την στάση τους έναντι της τιμολόγησης του ρίσκου κάθε χώρας, αφού πλέον δεν θα τα "καλύπτει” όλα η ΕΚΤ και αφετέρου θα αρχίσουν να κινούνται – όπως και με τις ΗΠΑ – σε πεδία μεγαλύτερων αλλά ασφαλέστερων αποδόσεων αυξάνοντας ακόμα περισσότερο την ασφυκτική πίεση που ήδη εκδηλώνεται στις αναδυόμενες αγορές.
Κάποια κύματα προεξόφλησης αυτής της τάσης έχουν ήδη αρχίσει να εμφανίζονται, ειδικά από την στιγμή που οι ευκαιρίες για διαφοροποίηση του ρίσκου – όπως πχ αυτή της Ιταλίας – έχουν αρχίσει να πολλαπλασιάζονται μέσα στην Ευρωζώνη από τώρα.
Η ΕΚΤ και η Ελλάδα
Είναι αξιοσημείωτο ότι για την Ελλάδα, στον "σπασμένο κρίκο” της Ευρωζώνης, η ΕΚΤ από το 2017 και ειδικά στην Συμφωνία της 22ας Ιουνίου φέτος, απαίτησε και οι ευρωπαϊκές χώρες το δέχθηκαν, όπως και το ΔΝΤ, να δημιουργηθεί ένα δίχτυ ασφαλείας απέναντι στον κίνδυνο χρεοστασίου για 2 – 4 χρόνια.
Όσο δηλαδή θα πρέπει να διαρκέσει – υπό ομαλές συνθήκες - αυτή η κεφαλαιακή άμπωτις που δρομολογεί ήδη από τα τέλη του 2018 με το τέλος του QE και την επικείμενη αύξηση του κόστους του χρήματος από το 2019.
Σε επίπεδο κρατικού χρέους, η πίεση που θα δημιουργηθεί για την Ελλάδα έχει ήδη καλυφθεί με τον συνδυασμό του "μαξιλαριού” που θα ξεπεράσει τα 24 δισ. ευρώ και του πρωτογενούς πλεονάσματος του 3,5% του ΑΕΠ.
Για το τραπεζικό σύστημα όμως και για τον ιδιωτικό τομέα, τα περιθώρια αναχρηματοδότησης θα επιδεινωθούν καθώς η βάση αναχρηματοδότησης μέσα από την διατραπεζική αγορά και την αγορά ομολόγων, αφενός θα γίνει "ακριβότερη” και αφετέρου "μικρότερη” όσον αφορά την διαθεσιμότητά της σε περιοχές υψηλότερου κινδύνου όπως θα εξακολουθήσει να είναι η Ελλάδα...
Στη συνάντηση της Παρασκευής οι Υπ. Οικονομικών ανάμεσα στα ενημερωτικά στοιχεία που θα έχουν ως βάση της συζήτησής τους, θα έχουν και μία ανάλυση του Ντάνιελ Γκρος του επικεφαλής οικονομολόγου του CEPS (επίσημο Think Tank της Κομισιόν).
Η ανάλυσή του παρότι επισημαίνει την σοβαρότητα της επικείμενης αλλαγής, εντούτοις είναι αρκετά αισιόδοξη ως προς τα συμπεράσματά της, υποστηρίζοντας ότι οι οικονομίες της Ευρωζώνης με το κατάλληλο μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής θα καταφέρουν να αντιμετωπίσουν τις πιέσεις και θα αποφύγουν την διολίσθηση σε ένα νέο κύκλο ύφεσης.
Δεν φαίνεται όμως την εκτίμησή του αυτή να την υιοθετούν υψηλά ιστάμενα στελέχη των κυβερνήσεων στην Γαλλία, αλλά και αλλού, όπως στην Ιταλία, την Ολλανδία και την Γερμανία.
Η συζήτηση μόλις αρχίζει.
Και αρχίζει αρκετά αργά για να μπορεί άμεσα να γίνει κάτι, καθώς η Ευρώπη κινείται πλέον ολοένα και ταχύτερα στην παραζάλη των εκλογών του 2019...
H EKT έχει ανακοινώσει ότι στο τέλος του 2018 κλείνει τον κύκλο του QE και διακόπτει εντελώς την αγορά τίτλων (ομολόγων κρατικών και ιδιωτικών).
Κάτι που η Fed έχει κάνει ήδη από το 2014, ενώ από το 2015 άρχισε την σταδιακή αύξηση των επιτοκίων.
Η ΕΚΤ ξεκίνησε τον κύκλο του QE, όταν η Fed έκλεισε την "κάνουλα” παροχής ρευστότητας μέσα από τα δικά της προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης.
Με την κίνηση αυτή (QE, δάνεια διευκόλυνσης στις τράπεζες, κλπ.) είχε προσπαθήσει – με επιτυχία – να καλύψει τις ανάγκες των ευρωπαϊκών τραπεζών, καθώς έκλεινε η "παροχή” ρευστότητας από την Fed.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες σύμφωνα με εκτιμήσεις της Fed είχαν απορροφήσει άμεσα και έμμεσα το μεγαλύτερο μέρος του τρίτου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Fed.
Τα προγράμματα αυτά είχαν χρησιμοποιηθεί σαν το πλέον αποτελεσματικό ανάχωμα απέναντι στο τσουνάμι της κρίσης στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers (και άλλων μεγάλων τραπεζικών ομίλων στις ΗΠΑ) πριν από δέκα ακριβώς χρόνια (15/9/2008).
Συνολικά εκτιμάται ότι οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες έχουν "ρίξει” στο πηγάδι της κρίσης του 2008 περί τα 15 τρισ. δολάρια. τα οποία έκτοτε έχουν μοχλευθεί από το τραπεζικό σύστημα δεκάδες φορές προκαλώντας μία τρομακτικής έκτασης επέκταση του κρατικού και του ιδιωτικού χρέους...
Αυτή την "φούσκα” χρέους ξεκίνησε να "μαζεύει” η Fed με την σταδιακή διακοπή της ποσοτικής χαλάρωσης το 2014 και τώρα επιχειρεί να κινηθεί στα βήματά της και η ΕΚΤ.
Το μεγάλο ερώτημα για τους υπ. Οικονομικών την Παρασκευή είναι το αν οι ευρω-οικονομίες είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες αυτής της διακοπής της "τροφοδοσίας” από την ΕΚΤ με μηδενικού ή και αρνητικού κόστους χρηματοδότηση.
Τα ποσά που έχει διαθέσει η ΕΚΤ είναι κάτι περισσότερο από 2,4 τρισ. ευρώ...
Αυτά αποτελούν την βάση ρευστότητας για το ιδιωτικό και κρατικό χρέος της Ευρωζώνης, για όσο η ΕΚΤ εξακολουθεί να αγοράζει τα ομόλογά τους και έτσι να αναχρηματοδοτεί το χρέος τους.
Για όλους εκτός από την Ελλάδα, της οποίας το χρέος από το 2010 αναχρηματοδοτείται από τα τρία δάνεια των προγραμμάτων που έχουν προηγηθεί.
Το πρόγραμμα της ΕΚΤ είναι να διακόψει την αγορά χρέους στα τέλη του 2018.
Δεν έχει ξεκαθαρίσει το πότε θα σταματήσει να ανακυκλώνει στην ευρωπαϊκή αγορά τα ποσά των τίτλων που έχει ήδη αγοράσει όταν αυτοί λήγουν.
Έχει όμως προειδοποιήσει ότι είναι πολύ πιθανό να αρχίσει να αυξάνει το βασικό επιτόκιο από τα μέσα του 2019.
Για τις αγορές, όπως έχει αποδείξει η εμπειρία της αντίστοιχης κίνησης της Fed, το σημείο εκείνο θα αποτελέσει σημείο εκκίνησης μιας μεγάλης αναστροφής στην συμπεριφορά τους σε δύο κατευθύνσεις. Αφενός θα διαφοροποιήσουν την στάση τους έναντι της τιμολόγησης του ρίσκου κάθε χώρας, αφού πλέον δεν θα τα "καλύπτει” όλα η ΕΚΤ και αφετέρου θα αρχίσουν να κινούνται – όπως και με τις ΗΠΑ – σε πεδία μεγαλύτερων αλλά ασφαλέστερων αποδόσεων αυξάνοντας ακόμα περισσότερο την ασφυκτική πίεση που ήδη εκδηλώνεται στις αναδυόμενες αγορές.
Κάποια κύματα προεξόφλησης αυτής της τάσης έχουν ήδη αρχίσει να εμφανίζονται, ειδικά από την στιγμή που οι ευκαιρίες για διαφοροποίηση του ρίσκου – όπως πχ αυτή της Ιταλίας – έχουν αρχίσει να πολλαπλασιάζονται μέσα στην Ευρωζώνη από τώρα.
Η ΕΚΤ και η Ελλάδα
Είναι αξιοσημείωτο ότι για την Ελλάδα, στον "σπασμένο κρίκο” της Ευρωζώνης, η ΕΚΤ από το 2017 και ειδικά στην Συμφωνία της 22ας Ιουνίου φέτος, απαίτησε και οι ευρωπαϊκές χώρες το δέχθηκαν, όπως και το ΔΝΤ, να δημιουργηθεί ένα δίχτυ ασφαλείας απέναντι στον κίνδυνο χρεοστασίου για 2 – 4 χρόνια.
Όσο δηλαδή θα πρέπει να διαρκέσει – υπό ομαλές συνθήκες - αυτή η κεφαλαιακή άμπωτις που δρομολογεί ήδη από τα τέλη του 2018 με το τέλος του QE και την επικείμενη αύξηση του κόστους του χρήματος από το 2019.
Σε επίπεδο κρατικού χρέους, η πίεση που θα δημιουργηθεί για την Ελλάδα έχει ήδη καλυφθεί με τον συνδυασμό του "μαξιλαριού” που θα ξεπεράσει τα 24 δισ. ευρώ και του πρωτογενούς πλεονάσματος του 3,5% του ΑΕΠ.
Για το τραπεζικό σύστημα όμως και για τον ιδιωτικό τομέα, τα περιθώρια αναχρηματοδότησης θα επιδεινωθούν καθώς η βάση αναχρηματοδότησης μέσα από την διατραπεζική αγορά και την αγορά ομολόγων, αφενός θα γίνει "ακριβότερη” και αφετέρου "μικρότερη” όσον αφορά την διαθεσιμότητά της σε περιοχές υψηλότερου κινδύνου όπως θα εξακολουθήσει να είναι η Ελλάδα...
Στη συνάντηση της Παρασκευής οι Υπ. Οικονομικών ανάμεσα στα ενημερωτικά στοιχεία που θα έχουν ως βάση της συζήτησής τους, θα έχουν και μία ανάλυση του Ντάνιελ Γκρος του επικεφαλής οικονομολόγου του CEPS (επίσημο Think Tank της Κομισιόν).
Η ανάλυσή του παρότι επισημαίνει την σοβαρότητα της επικείμενης αλλαγής, εντούτοις είναι αρκετά αισιόδοξη ως προς τα συμπεράσματά της, υποστηρίζοντας ότι οι οικονομίες της Ευρωζώνης με το κατάλληλο μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής θα καταφέρουν να αντιμετωπίσουν τις πιέσεις και θα αποφύγουν την διολίσθηση σε ένα νέο κύκλο ύφεσης.
Δεν φαίνεται όμως την εκτίμησή του αυτή να την υιοθετούν υψηλά ιστάμενα στελέχη των κυβερνήσεων στην Γαλλία, αλλά και αλλού, όπως στην Ιταλία, την Ολλανδία και την Γερμανία.
Η συζήτηση μόλις αρχίζει.
Και αρχίζει αρκετά αργά για να μπορεί άμεσα να γίνει κάτι, καθώς η Ευρώπη κινείται πλέον ολοένα και ταχύτερα στην παραζάλη των εκλογών του 2019...
