Νομικά κωλύματα για τις γερμανικές αποζημιώσεις

Ανοιχτό αφήνει πλέον η κυβέρνηση το ενδεχόμενο να επιλυθεί νομικά το περίπολοκο δικαστικό ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων.


Το θέμα έχει «φρακάρει» στην Ελλάδα, εξαιτίας της διαχρονικής άρνησης των υπουργών Δικαιοσύνης όλων των κυβερνήσεων (από το 2000 και μετά) να δώσουν την απαιτούμενη από το νόμο άδεια, προκειμένου να εκτελεστεί στη χώρα μας η αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση του Αρείου Πάγου κατά του γερμανικού Δημοσίου για το ολοκαύτωμα του Διστόμου.

Νομική ή πολιτική λύση

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα κυβερνητικά στελέχη ασχολούνται ήδη με το πρόβλημα και μελετούν ποια από τις ακόλουθες δύο εκδοχές είναι η πλέον ενδεδειγμένη:

1 Η κατάργηση της διάταξης του άρθρου 923 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, που δίνει στον υπουργό Δικαιοσύνης το δικαίωμα να απαγορεύει την αναγκαστική εκτέλεση περιουσιακών στοιχείων ξένων κρατών, παρακάπτοντας, για λόγους εξωτερικής πολιτικής και διεθνών σχέσεων της χώρας, αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις.

2 Η χορήγηση αυτής της άδειας εκ μέρους του σημερινού υπουργού Δικαιοσύνης Χ. Καστανίδη, ώστε να μην ταλαιπωρούνται οι συγγενείς των θυμάτων του Διστόμου και να αναζητούν δικαίωση στη γειτονική Ιταλία, όπου τα δικαστήρια επιτρέπουν την εκτέλεση τέτοιων αποφάσεων κατά του γερμανικού Δημοσίου!

Οι απαιτήσεις της χώρας μας προς τη Γερμανία περιλαμβάνουν:

α) Τις γερμανικές επανορθώσεις που μας επιδίκασε η Διεθνής Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων (1946) για τις καταστροφές που προξένησαν τα γερμανικά στρατεύματα και οι οποίες ανέρχονται σε 7,1 δισ. δολάρια συν τους τόκους. Το ποσό αυτό σε σημερινές τιμές φθάνει τα 108 δισ. ευρώ, ποσοστό περίπου 4,6% του ΑΕΠ της Γερμανίας.

β) Την εξόφληση του δανείου ύψους 3,5 δισ. δολαρίων, το οποίο οι κατοχικές δυνάμεις υποχρέωσαν την Ελλάδα να τους παράσχει τον Μάρτιο του 1942, πέρα από τη συντήρηση των στρατιωτικών τους δυνάμεων. Στο ποσό αυτό δεν έχει υπολογιστεί ο χρυσός που αφαίρεσαν οι Γερμανοί από την Τράπεζα της Ελλάδος και στον οποίο έκανε αναφορά ο Θ. Πάγκαλος στη συνέντευξή του στο BBC.


Νομικοί κύκλοι έλεγαν , ότι η πλέον ορθή δικαιικά λύση είναι η κατάργηση της αναχρονιστικής διάταξης του αστικού μας δικαίου, καθώς η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που τη διατηρεί ακόμη στη νομοθεσία της. Η κατάργηση αυτή θα ανοίξει αυτόματα το δρόμο για εκποίηση της ιδιωτικής περιουσίας του γερμανικού Δημοσίου στην Ελλάδα ή, όπως ελπίζουν πολλοί, θα οδηγήσει σε πολιτική διευθέτηση του ζητήματος, με συμφωνία των δύο κρατών.


Προς αυτή την κατεύθυνση συνηγορεί άλλωστε και το Διεθνές Σύμφωνο του ΟΗΕ για τα αστικά και πολιτικά δικαιώματα, το οποίο έχει κυρώσει η Ελλάδα από το 1997 (νόμος 2462), σύμφωνα με το οποίο τα κράτη οφείλουν να λαμβάνουν όλα τα μέτρα ώστε να διευκολύνουν την εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων σε βάρος του Δημοσίου.

Η άρνηση του υπουργού

Το Συμβούλιο της Επικρατείας, όπου είχε τεθεί το θέμα από τον δικηγόρο Ι. Σταμούλη, τον άνθρωπο που κίνησε δικαστικά την όλη διαδικασία, δεν ακύρωσε μεν ως αντισυνταγματική την άρνηση του υπουργού Δικαιοσύνης να δώσει την απαιτούμενη άδεια, καλούσε όμως τους συγγενείς να ζητήσουν ικανοποίηση προσφεύγοντας κατά του ελληνικού Δημοσίου. Η εκδοχή αυτή όμως απορρίφθηκε, αφού έτσι απαλλασσόταν το γερμανικό Δημόσιο.

Απογοητευμένοι από τις συνεχείς κυβερνητικές αρνήσεις, οι συγγενείς των θυμάτων της ναζιστικής κτηνωδίας που διεκδικούν περί τα 60 εκατ. ευρώ ως αποζημίωση, προσέφυγαν πριν από 4 χρόνια στην ιταλική Δικαιοσύνη. Και εκεί δικαιώθηκαν πλήρως. Το ιταλικό Ανώτατο Ακυρωτικό Δικααστήριο έκρινε εκτελεστή την ελληνική αμετάκλητη απόφαση για ένα μικρό στην αρχή ποσό (αυτό της δικαστικής δαπάνης), ενώ τώρα αναμένεται ανάλογη απόφαση για το σύνολο της αιτούμενης αποζημίωσης.

Θορυβημένη από τη δικαστική αυτή εξέλιξη, η πρωθυπουργός της Γερμανίας Α. Μέρκελ πίεσε το 2008 τον ιταλό πρωθυπουργό Σ. Μπερλουσκόνι και οι δύο χώρες προσέφυγαν με κοινό συνυποσχετικό στο Δεθνές Δικαστήριο της Χάγης, ζητώντας να ακυρωθούν ως παράνομες οι ιταλικές δικαστικές αποφάσεις! Η Γερμανία διεκδικεί το δικαίωμα της ετεροδικίας, να μην δικαστεί δηλαδή το γερμανικό Δημόσιο στην Ελλάδα για τις πράξεις του γερμανικού στρατού κατοχής.

Αμεσα εκτελεστό τίτλο κατά του γερμανικού Δημοσίου έχουν μόνο οι συγγενείς των θυμάτων του Διστόμου. Τα ελληνικά δικαστήρια έχουν απορρίψει τις αιτήσεις των συγγενών των υπόλοιπων ναζιστικών θηριωδιών (π.χ. Καλάβρυτα), επικαλούμενα την αρχή της ετεροδικίας.