Ασύμβατη με την κοινοτική νομοθεσία είναι η επιβολή ποινής φυλάκισης σε παράνομο μετανάστη, ο οποίος δεν συμμορφώνεται με διαταγή απέλασης από το έδαφος κράτους-μέλους της ΕΕ, βάσει απόφασης που εξέδωσε την Πέμπτη το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο που κλήθηκε να εξετάσει σχετική περίπτωση στην Ιταλία. Η κυβέρνηση του Σίλβιο Μπερλουσκόνι ποινικοποίησε το 2009 την παράνομη μετανάστευση εν μέσω θυελλωδών αντιδράσεων.
Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου υιοθετήθηκε με αφορμή την ποινή φυλάκισης ενός έτους που επιβλήθηκε από τις αρχές της Ιταλίας σε βάρος του Χάσαν Ελ Ντρίντι, υπηκόου τρίτης χώρας, ο οποίος εισήλθε παράνομα στο έδαφός της Ιταλίας.
Το 2004 εκδόθηκε απόφαση απέλασης, βάσει της οποίας το 2010 διετάχθη να εγκαταλείψει το ιταλικό έδαφος εντός προθεσμίας πέντε ημερών. Δεδομένου ότι δεν συμμορφώθηκε προς τη διαταγή αυτή, ο Ελ Ντρίντι καταδικάστηκε από δικαστήριο του Τρέντο, στη βόρεια Ιταλία, σε φυλάκιση ενός έτους.
Στη συνέχεια το Εφετείο του Τρέντο -στο οποίο προσέφυγε ο Ελ Ντρίντι- ζήτησε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να διευκρινίσει κατά πόσον η οδηγία για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών («οδηγία για την επιστροφή») απαγορεύει εθνική νομοθεσία, η οποία προβλέπει την επιβολή ποινής φυλακίσεως σε παρανόμως διαμένοντα αλλοδαπό για τον μοναδικό λόγο ότι παραμένει, κατά παράβαση διαταγής εγκαταλείψεως του εθνικού εδάφους.
Κατόπιν τούτων το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απεφάνθη την Πέμπτη ότι «τα κράτη-μέλη δεν μπορούν, για την αντιμετώπιση της αποτυχίας των αναγκαστικών μέτρων που ελήφθησαν προς εκτέλεση της αναγκαστικής απομακρύνσεως, να προβλέπουν στερητική της ελευθερίας ποινή, για τον μοναδικό λόγο ότι υπήκοος τρίτης χώρας εξακολουθεί, μετά την κοινοποίηση σε αυτόν διαταγής να εγκαταλείψει το εθνικό έδαφος και μετά την εκπνοή της προθεσμίας που τάχθηκε με αυτή τη διαταγή, να παραμένει παρανόμως εντός του εδάφους κράτους-μέλους.
Τα κράτη οφείλουν, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους προκειμένου να εκτελεσθεί η απόφαση περί επιστροφής, η οποία εξακολουθεί να παράγει τα αποτελέσματά της».