Διπλό χτύπημα λόγω τρόικας

ΣΕ ΤΡΙΠΛΗ επιμήκυνση όχι μόνο του χρέους αλλά, επιπλέον, τόσο του χρόνου προσαρμογής του ελλείμματος (μείωση κάτω του 3% του ΑΕΠ) όσο και της περιόδου που απαιτείται για την εκποίηση της δημόσιας περιουσίας (και την άντληση 50 δισ. ευρώ) οδηγείται η κυβέρνηση, λόγω των ανυπέρβλητων προβλημάτων που συσσώρευσαν η ύφεση και η έκρηξη της ανεργίας.




Ηδη, ο αρμόδιος υπουργός Οικονομικών Γ. Παπακωσταντίνου έχει παραδεχτεί ότι η ελληνική κυβέρνηση συζητά νέα επιμήκυνση (και «κούρεμα» επιτοκίου) για τα 110 δισ. του δανείου που χορήγησε η τρόικα. Θέμα το οποίο αναμένεται να τεθεί στα μέσα Ιουνίου στη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Ομως, η οικονομική ύφεση, η ανεργία, η κόπωση των φοροεισπρακτικών μηχανισμών, η ονομαστική μείωση των αποδοχών κ.ά. έχουν επιβάλει το δικό τους «κούρεμα» στα έσοδα του Δημοσίου και των ασφαλιστικών ταμείων. Τα φορολογικά έσοδα του α' τριμήνου έπεσαν κατά 8%, ενώ τα έσοδα του ΙΚΑ παρουσίασαν πραγματική καθίζηση (πτώση κατά 16,5%).

Η εξέλιξη αυτή επιβάλλει την οικονομική ενίσχυση του ΙΚΑ με επιπλέον κονδύλια. Και έτσι προκαλείται διπλή ζημιά στο Δημόσιο. Αφενός έχει λιγότερα έσοδα και αφετέρου καλείται από τους υστερούντες πόρους να χρηματοδοτήσει το ταμειακό άνοιγμα των εποπτευόμενων οργανισμών (μείωση εσόδων-μεγαλύτερες δαπάνες). Και όχι μόνο. Ακολούθως έρχεται ο ΟΑΕΔ και διεκδικεί από το δημόσιο μέρος των κονδυλίων τα οποία του στερεί το ΙΚΑ (εισπράττει εισφορές το ταμείο του ιδιωτικού τομέα υπέρ του οργανισμού απασχόλησης μέσω του αλληλόχρεου λογαριασμού που διαθέτουν, αλλά τις προωθεί για να καλύψει δικές του υποχρεώσεις).

Με αυτόν τον τρόπο το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης (οργανισμοί και υπηρεσίες πέραν της κεντρικής διοίκησης) διπλασιάζεται. Αφενός το ΙΚΑ θα έχει υστέρηση 2,5 δισ. ευρώ φέτος και αφετέρου το Δημόσιο θα κληθεί να πληρώσει τουλάχιστον 1,1 δισ. (σύμφωνα με την αρχική συμφωνία των τεχνοκρατών της τρόικας με την γενική γραμματέα Κοινωνικών Υποθέσεων Αθηνά Δρέττα, την περασμένη Πέμπτη). Μόνο αυτή η απόκλιση έναντι του στόχου προκαλεί αύξηση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης κατά 1,5% του ΑΕΠ (3,6 δισ. ευρώ).

Σε ένα τρίτο επίπεδο, σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση εξετάζει να ζητήσει μικρή παράταση χρόνου και για το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων-ιδιωτικοποιήσεων και εκποίησης δημόσιας περιουσίας. Και αυτό καθώς το 2011 φαίνεται ότι θα διαρρεύσει χωρίς να εισπράξει το Δημόσιο πάνω από 1-1,5 δισ. ευρώ, ενώ εξ αρχής το πρόγραμμα των 50 δισ. ευρώ είχε χαρακτηριστεί υπεραισιόδοξο. Κριτική στην οποία εστίασαν κυρίως στελέχη του ΠΑΣΟΚ αλλά και ορισμένοι υπουργοί (Κατσέλη κ.ά.).

Στην τριπλή επιμήκυνση δεν περιλαμβάνεται το θέμα της διευθέτησης του υπολοίπου (πέραν των 110 δισ. ευρώ) χρέους - θέμα που τίθεται μετ' επιτάσεως καθώς το 2012 θα απαιτηθεί το 8% του ΑΕΠ (σχεδόν 19 δισ. ευρώ) μόνο για τόκους και χωρίς να υπολογίζονται τα χρεολύσια και το πρωτογενές (εκ νέου) έλλειμμα. Εξέλιξη που ανεβάζει τις συνολικές δανειακές ανάγκες σε πάνω από 66 δισ. ευρώ κατά το επόμενο έτος.

Κοντολογίς, το χρονικό περιθώριο προσαρμογής της χώρας είναι πολύ στενό, ενώ η ύφεση που προκάλεσαν τα μέτρα (επιτάχυνση της οικονομικής αποσάθρωσης) κατέστησε περισσότερο δυσεπίλυτο το πρόβλημα.

Εναντι των ανωτέρω η κυβέρνηση πιέζεται από την τρόικα:

* Να προχωρήσει σε μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά εργασίας. Κυρίως με τη διεύρυνση των περιπτώσεων κατά τις οποίες ισχύει το ελαστικό 8ωρο. Ετσι ώστε ένας εργαζόμενος να απασχολείται πέραν του νόμιμου ωραρίου -χωρίς υπερωριακή αμοιβή- ακόμη και για διάστημα 8 μηνών κατ' έτος και να του επιστρέφεται ο επιπλέον χρόνος (ρεπό ή μειωμένο ημερήσιο ωράριο) κατά το εναπομείναν 4μηνο. Παράλληλα ζητείται η μη μετατροπή μιας σύμβασης ορισμένου χρόνου σε αορίστου ύστερα από τρεις ανανεώσεις (ή 23 μήνες απασχόλησης). Και ζητείται, η μετατροπή των συμβάσεων να επέρχεται ύστερα από τέσσερις συμβάσεις ή 36 μήνες συνεχούς (αδιάλειπτης) απασχόλησης.

* Να μειώσει τις επικουρικές συντάξεις για όσα ταμεία παρουσιάζουν αναλογιστικά κρυφά-ελλείμματα. Η μείωση θα αφορά κυρίως όσους συνταξιοδοτηθούν από το 2012 και μετά, εκτός από ακραίες περιπτώσεις όπου προκύπτουν οργανικά ελλείμματα ήδη μέσα στη διετία 2011-12. Σε αυτή την κατηγορία είναι και το ΕΤΕΑΜ (επικουρικό του ΙΚΑ), το οποίο παρουσιάζει ετήσιο αναλογιστικό έλλειμμα 360 εκατ. ευρώ. Παρά το γεγονός ότι οι παροχές του ταμείου δεν ξεπερνούν τα 150-200 ευρώ (24% της κύριας σύνταξης).

Τα δύο αυτά θέματα αναμένεται να εξεταστούν στη διάρκεια της προσεχούς εβδομάδας, κατά τη διάρκεια των διαδοχικών συναντήσεων που θα έχει το τεχνικό κλιμάκιο της τρόικας με τη γενική γραμματέα Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Το μόνο θέμα που μοιάζει να παρακάμπτεται μέχρι στιγμής είναι αυτό των αμοιβών στον ιδιωτικό τομέα.