Τι αλλάζει με το πολυνομοσχέδιο για την απονομή της δικαιοσύνης

Υπακούοντας στις επιταγές της τρόικας, η κυβέρνηση κατέθεσε προς διαβούλευση πολυνομοσχέδιο για την επιτάχυνση των δικών. Αυτό που επιταχύνεται όμως στη πράξη, όπως λένε νομικές πηγές, είναι η δικαστική διεκπεραίωση των ενστάσεων γύρω από στρατηγικές επενδύσεις και η είσπραξη των οφειλόμενων ποσών προς το Δημόσιο. Σκοπός άλλωστε όλων των μεταρρυθμίσεων, τις οποίες υποδεικνύει η τρόικα, είναι η σωστή λειτουργία της οικονομίας όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά σε όλα τα μνημόνια. Το νομοσχέδιο επιχειρεί επίσης να δώσει λύσεις και στα σοβαρά, ιδιαίτερα οξυμένα προβλήματα των υπερβολικών καθυστερήσεων στην απονομή της δικαιοσύνης και της υπερσυσσώρευσης εκκρεμών αδίκαστων υποθέσεων σε όλες τις διαδικασίες. Ομως η λογική του είναι κυρίως αποτρεπτική. «Η επιβολή υψηλών παραβόλων για τις καταθέσεις μηνύσεων (100 ευρώ στην αρχή και 300 ευρώ στην εισαγγελία εφετών) και η αύξηση του μετατρέψιμου ορίου στα 500 ευρώ για την άσκηση έφεσης στα μονομελή δικαστήρια, σε συνδυασμό με άλλες ρυθμίσεις, όπως κατάθεση όλων των στοιχείων εξαρχής, συνοπτικές απορριπτικές αιτιολογίες, μη εμφάνιση των διαδίκων στα συμβούλια, μάλλον παρεμποδίζουν παρά διευκολύνουν τη πρόσβαση των πολιτών στο δικαστικό σύστημα», έλεγε χαρακτηριστικά δικαστικός λειτουργός. Αλλοι νομικοί εκτιμούν ότι υπάρχουν και μέτρα θετικά, όπως η επίσπευση των ασφαλιστικών μέτρων αλλά και αρνητικά, όπως η καθιέρωση μονομελών ποινικών δικαστηρίων για σοβαρά κακουργήματα. Οι «ντιρεκτίβες» της τρόικας για το χώρο της Δικαιοσύνης είναι δεσμευτικές. Εχουν συμφωνηθεί περαιτέρω αυξήσεις παραβόλων για καταθέσεις αγωγών και μηνύσεων, νέα αποτρεπτικά μέτρα εναντίον οφειλετών του Δημοσίου που δεν συνεργάζονται με τις αρχές και πλήρης απελευθέρωση του επαγγέλματος του ιδιώτη -μεσολαβητή, σε δικαστικές υποθέσεις, ο οποίος δεν θα είναι δικηγόρος. Με το πολυνομοσχέδιο, η κυβέρνηση ενίσχυσε μόνο το θεσμό της δικαστικής μεσολάβησης με μεσολαβητή δικαστή και συμμετοχή δικηγόρων. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι στην προώθηση του θεσμού του μεσολαβητή-ιδιώτη θα αντιδράσουν οι δικηγόροι. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, έως τα μέσα του 2012, πρέπει η κυβέρνηση να δημιουργήσει ειδική επιτροπή νομικών, που θα αλλάξει τον κώδικα πολιτικής Δικονομίας προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Οι βασικές αλλαγές είναι: Δυνατότητα απόσυρσης από τα πινάκια όλων των αδρανών υποθέσεων, απαλλαγή των δικαστών από μη δικαστικά καθήκοντα, όπως οι προσημειώσεις ακινήτων, η σύσταση και διάλυση νομικών προσώπων (κάποιες αρμοδιότητες απλώς μεταφέρονται με το νομοσχέδιο από τα πρωτοδικεία στα ειρηνοδικεία), και αιτήσεων επίλυσης συναινετικών οικογενειακών διαφορών (τέτοια ρύθμιση είναι και η επιτάχυνση έκδοσης συναινετικού διαζυγίου με γραπτή δήλωση των δύο πλευρών και υποχρεωτική παρουσία δικηγόρων). Στην ίδια λογική προτείνεται να εισαθχεί ο θεσμός της δικαστικής διαχείρισης των υποθέσεων, όπου ο δικαστής θα αναμειγνύεται νωρίς στην υπόθεση και θα αναζητά από τους δικηγόρους των δύο πλευρών να του προσκομίσουν εγκαίρως τα στοιχεία ώστε να σχηματίσει γνώμη για τα πραγματικά και νομικά δεδομένα της διαφοράς και να οργανώσει τη δικαστική πορεία της υπόθεσης! Ενα άλλο αμφιλεγόμενο μέτρο που οδηγεί σε μορφές «ιδιωτικοποίησης» της Δικαιοσύνης, είναι και η καθιέρωση κανόνων «μάνατζμεντ» στα δικαστήρια, για καλύτερη διχείριση πόρων και ανθρώπινου δυναμικού.