Περιφερειακό τρίγωνο για την ανακήρυξη ΑΟΖ

Ενα περίεργο παιχνίδι απλούστευσης φαίνεται να παίζεται σε επικοινωνιακό επίπεδο γύρω από την κατοχύρωση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στη χώρα μας:





Εδώ και τώρα με μονομερείς διακηρύξεις να κατοχυρώσουμε τα κοιτάσματα -διαπιστωμένα και εικαζόμενα- φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Ανατολική Μεσόγειο ακολουθώντας το παράδειγμα της Κύπρου. Πρόκειται για πλήρη διαστρέβλωση της πραγματικότητας: Στην περίπτωση της Κύπρου και του επίμαχου θαλάσσιου οικοπέδου που διεξάγονται οι έρευνες υπήρχε πολιτική συμφωνία-συναίνεση της Λευκωσίας και του Τελ- Αβίβ για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, και έτσι υπήρχε η διασφάλιση σταθερότητας και ο ορίζοντας προβλεψιμότητας για τους υποψήφιους επενδυτές.

Η παρεμβολή της Τουρκίας δεν αφορούσε την οριοθέτηση της ΑΟΖ, αλλά την αμφισβήτηση του δικαιώματος της Λευκωσίας να προχωρήσει σε εκμετάλλευση υδρογονανθράκων πριν λυθεί το Κυπριακό.

Σήμερα δεν αρκεί η επίκληση της δυνατότητας μονομερούς ανακήρυξης ΑΟΖ από την Ελλάδα. Εξυπακούεται ότι χρειάζεται η συμφωνία και η συνεργασία της Λιβύης και της Αιγύπτου σε ό,τι αφορά τον θαλάσσιο χώρο που βρίσκεται νοτίως της Κρήτης.

Αναφερόμαστε, δηλαδή, σε δύο χώρες σε διαφορετικό βαθμό ασταθείς τόσο ως προς τις εσωτερικές τους ισορροπίες, όσο και ως προς τους διεθνείς τους προσανατολισμούς, με άλλα λόγια σε δύο περιπτώσεις των οποίων οι σημερινές τοποθετήσεις και προσανατολισμοί δεν μπορεί παρά να χαρακτηρισθούν ως μεταβατικοί-προσωρινοί.

Πρώτα, λοιπόν, πρέπει να απαντηθεί το ερώτημα της σταθερότητας και μακροβιότητας των σημερινών καθεστώτων στην Τρίπολη και στο Κάιρο, για να διερευνηθεί στη συνέχεια η θέση τους ως προς την οριοθέτηση της ΑΟΖ.

Στη συνέχεια, θα πρέπει να αναλυθεί και να αξιολογηθεί, το βάθος, ο ορίζοντας ή καλύτερα η διάρκεια της δυνατότητας της Αγκυρας να επηρεάζει σε βάρος της Αθήνας την Αίγυπτο και τη Λιβύη. Για όποιον γνωρίζει την κατάσταση πραγμάτων στην περιοχή η σύγκρουση μεταξύ Άγκυρας και Καΐρου στη Μέση Ανατολή είναι θέμα χρόνου: Αν σήμερα ο Μόρσι εξυπηρετείται επικοινωνιακά από τα ανοίγματα Ερντογάν αύριο-μεθαύριο Αίγυπτος και Τουρκία θα συγκρουσθούν σχεδόν παντού για την επιρροή στον Σουνιτικό Αραβικό Κόσμο από τη μετά-Ασαντ Συρία, μέχρι την Ιορδανία, τον Λίβανο και τη Λιβύη.

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τη Λιβύη, το Κάιρο θα κάνει ό,τι μπορεί για να την θέσει υπό την επιρροή του, καθώς αν υπάρξει εσωτερική αποσταθεροποίηση και αποδυνάμωση της κεντρικής κυβέρνησης, η χώρα μπορεί να γίνει βάση δραστηριότητας ακραίων φονταμενταλιστών.

Συνεπώς πριν από τη σταθεροποίηση της εσωτερικής κατάστασης στην Αίγυπτο και την ανάκτηση του περιφερειακού της ρόλου στον Αραβικό Κόσμο, η αναζήτηση συμφωνίας για την οριοθέτηση της ΑΟΖ κινδυνεύει να είναι πρόωρη και αντιπαραγωγική.

Τούτων λεχθέντων το τοπίο ως προς τη σαφή οριοθέτηση της εκμετάλλευσης του θαλάσσιου πλούτου στην Ανατολική Μεσόγειο συνολικά θα παραμένει θολό μέχρι να υπάρξει σταθεροποίηση στον Αραβικό Κόσμο και συνολική λύση το Μεσανατολικό: Πώς οριοθετείται, για παράδειγμα, η ΑΟΖ του Λιβάνου σε σχέση με το Ισραήλ, πως κατοχυρώνει το μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος την δική του ΑΟΖ στα ανοικτά της Γάζας και πόσο διατεθειμένο σε σύναψη συμβιβασμού είναι το Ισραήλ, σε μια περιοχή με ήδη διαπιστωμένη αφθονία αποθεμάτων φυσικού αερίου;

Πώς θα μπορέσει, για παράδειγμα, να ισορροπήσει η Αθήνα ανάμεσα στην ανάγκη συμφωνίας με την Αίγυπτο αλλά και τη στήριξη της συνεργασίας Κύπρου-Ισραήλ στον ενεργειακό τομέα;

Με άλλα λόγια, η ανακήρυξη ΑΟΖ θέλει προσεκτικά βήματα, σταθεροποίηση των συνομιλητών μας, καθώς δεν πρόκειται για τεχνικό-νομικό θέμα, αλλά για ένα ζητούμενο το οποίο είναι σε άμεση συνάρτηση με τις εσωτερικές ισορροπίες στην Αίγυπτο και τη Λιβύη και τη συνολική περιφερειακή συγκυρία στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή.

Σε αντίθεση με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας που κινείται σε προσδιορισμένο διεθνές νομικό πλαίσιο, η κατοχύρωση ΑΟΖ ως μονομερή ενέργεια φαντάζει σε κάποιους ως πιο εύκολος και σύντομος δρόμος για την κατοχύρωση εθνικών πόρων και δικαιωμάτων.

Αν δούμε την κατοχύρωση ΑΟΖ όχι ως αυτοσκοπό αλλά ως μέσο για τη σταθερότητα που θα προσελκύσει επενδυτές για την εκμετάλλευση ενεργειακών πόρων, τότε προβάλλει ανάγλυφα ως μέρος μιας ισορροπημένης περιφερειακής πολιτικής.