ΜΥΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΨΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΑ Υδρογον-άνθρακες ο θησαυρός;

Μυστικά, ψέματα και... πολύ φυσικό αέριο. Θα μπορούσε να είναι ο τίτλος του σίριαλ με τον «θησαυρό» των τεράστιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, που κρύβεται στον βυθό της θάλασσας κάπου στα νοτιοανατολικά της Κρήτης.





Τα σενάρια για τις μυστικές έρευνες και τα αποθέματα που θα μπορούσαν να μας φέρουν στη 15η θέση της παγκόσμιας κατάταξης παραγωγών φυσικού αερίου και να λύσουν ως διά μαγείας την κρίση χρέους, δίνουν και παίρνουν. Οι γεωτρήσεις όμως , οι μόνες που μπορούν να απαντήσουν στο ερώτημα αν το κοίτασμα της Κρήτης είναι μύθος ή πραγματικότητα αργούν πολύ ακόμα, τουλάχιστον ως το 2016-2017.

Aπό τους πιο ένθερμους υποστηρικτές και ίσως ο πρώτος που έδωσε μεγάλη δημοσιότητα στο κοίτασμα της Κρήτης είναι ο Αντώνης Φώσκολος, ομότιμος καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης και ομότιμος ερευνητής της Γεωλογικής Υπηρεσίας της καναδικής κυβέρνησης. Μιλά δημόσια, τα τελευταία χρόνια, για κοιτάσματα στην Κρήτη «σαν αυτά της Αλάσκας», στηριζόμενος κυρίως σε γεωλογικές εκτιμήσεις. Τον περασμένο Ιούνιο, πληροφορίες αναφέρουν ότι, σε μελέτη που παρέδωσε στον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, ομάδα ερευνητών, στην οποία μετείχαν ο κ. Φώσκολος, ο κ. Ηλίας Κωνοφάγος, του οποίου η εταιρεία Flow Energy είναι άτυπος σύμβουλος της κυβέρνησης στα ενεργειακά και ο κ. Νίκος Λυγερός, τα ελληνικά αποθέματα υδρογονανθράκων εκτιμώνται σε 599 δισ. δολάρια. Μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Environmental Science and Engineering του Ιουνίου και επικαλείται το πρακτορείο Reuters μιλά για εκτιμώμενα αποθέματα στην Ελλάδα της τάξης των 4 τρισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου, ποσότητα ικανή να καλύψει τις ανάγκες της Ε.Ε. σε φυσικό αέριο για 6 χρόνια, και για 3 δισ. βαρέλια αργού πετρελαίου.
Υδρογον-άνθρακες ο θησαυρός;

Στα νούμερα αυτά στηρίχθηκε και η πρόσφατη έκθεση της Deutsche Bank , που αποτιμά, σε περίπτωση βέβαια που οι εκτιμήσεις αυτές επαληθευτούν, την αξία των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων αερίου νοτίως της Κρήτης σε 427 δισ. ευρώ και μιλά για καθαρό όφελος για το Δημόσιο ύψους 214 δισ. ευρώ ή στο 107% του σημερινού ΑΕΠ, φέρνοντας έτσι τους υδρογονάνθρακες στη δημόσια συζήτηση για το ελληνικό χρέος, σε μία περίοδο που όλοι συζητούν για το αν και πώς η Ελλάδα θα μπορέσει να ξεπληρώσει τα δάνεια και η δύσπιστη γερμανική κοινή γνώμη πρέπει να πειστεί....

Σύμφωνα με τον κ. Φώσκολο η αξιολόγηση γεωλογικών, γεωχημικών και άλλων γεωστοιχείων που έχουν δημοσιευτεί κυρίως από ξένους επιστήμονες, είναι αυτή που αποκαλύπτει την ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων νότια της Κρήτης, εντός της λεγόμενης Μεσογειακής Ράχης της Λεκάνης του Ηροδότου, μίας έκτασης περίπου 80.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, τα περισσότερα εκ των οποίων βρίσκονται εντός της ελληνικής ΑΟΖ. Τα στοιχεία που επικαλείται είναι η γεωλογική και τεχκτονική δομή της περιοχής, η ύπαρξη ενεργών λασποηφαιστείων που εκλύουν φυσικό αέριο, η ύπαρξη ενεργών συστημάτων παραγωγής υδρογονανθράκων σε μεγάλα βάθη, το μεθάνιο πυρολιτικής προέλευσης που εκλύουν ενεργά λασποηφαίστεια νότια της Κρήτης και η ύπαρξη εντός της Μεσογειακής Ράχης επιμέρους συμπλεγμάτων επαυξητικών πρισμάτων (Accretionary Prism Complexes), χώροι όπου διεθνώς όταν έγιναν έρευνες ανακαλύφθηκαν κοιτάσματα υδρογονανθράκων.

Η γειτνίαση της Λεκάνης του Ηροδότου με το Levantine Βasin, όπου εντοπίστηκαν τα κοιτάσματα της Κύπρου και του Ισραήλ πυροδότησε τις φήμες και τα σενάρια για τον «μαύρο χρυσό» στα ανοικτά της Κρήτης.

Λόγος γίνεται για μυστικές σεισμικές έρευνες στη θαλάσσια περιοχή ανοικτά της Κρήτης, που είχαν γίνει στο παρελθόν, χωρίς μάλιστα την άδεια του ελληνικού δημοσίου, από την νορβηγική PGS, την ίδια εταιρεία που, ύστερα από διαγωνισμό, κάνει σήμερα τις offshore σεισμικές έρευνες στην Κρήτη και στο Ιόνιο με τα δύο εξειδικευμένα σκάφη το Romulus και το Νordic Star. Κατά τις ίδιες φήμες η PGS, είχε παρουσιάσει πριν από το διαγωνισμό στο υπουργείο Περιβάλλοντος-Ενέργειας χάρτη με γεωφυσικά δεδομένα νότια της Κρήτης. Στην αγορά κυκλοφορεί ότι κάποιες από τις ?σεισμικές γραμμές? που έχουν ερευνηθεί, όχι κατ' ανάγκη από τη PGS αλλά και από άλλες εταιρίες, πωλούνται στην τιμή των 60.000 δολ/ γραμμή και ότι η ισραηλινή πετρελαϊκή εταιρία Delek, η οποία συνεργάζεται με την αμερικανική Noble στην Κύπρο κατέχει γεωφυσικά δεδομένα. Φέρεται δε να είχε ζητήσει από το ΥΠΕΚΑ, να της δοθούν με απευθείας ανάθεση, τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης στη «Μεσογειακή Ράχη». Σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Περιβάλλοντος Ευάγγελου Λιβιεράτου οι πρώτες ενδείξεις από τις σεισμικές έρευνες που πραγματοποιεί η PGS στο Ιόνιο και ανοικτά της Κρήτης δίνουν μία «ενδιαφέρουσα εικόνα».

Μέχρι σήμερα έχει καλυφθεί το 30% της ερευνητικής φάσης, ενώ η ολοκλήρωσή της αναμένεται στα μέσα Φεβρουαρίου. Αν τα αποτελέσματα είναι θετικά, ο διαγωνισμός για τις παραχωρήσεις έρευνας και εκμετάλλευσης του κοιτάσματος προγραμματίζεται για το δεύτερο εξάμηνο του 2014. Το νωρίτερο που μπορεί να μπει το πρώτο γεωτρύπανο είναι το 2016- 2017 και η παραγωγική εκμετάλλευση των κοιτασμάτων (αν υπάρχουν και είναι οικονομικώς εκμεταλλεύσιμα) τοποθετείται δέκα χρόνια αργότερα, σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική.

Χαμηλό προφίλ κρατούν πολλοί άλλοι επιστήμονες, υπογραμμίζοντας γεωλογικές ιδιαιτερότητες της περιοχής, τα μεγάλα βάθη, τις αστάθειες κ.λπ. Ο πρώην υφυπουργός Περιβάλλοντος-Ενέργειας Γιάννης Μανιάτης στη Βουλή είχε τοποθετήσει την αξία των πιθανών ελληνικών κοιτασμάτων, θαλάσσιων και χερσαίων σε 150 δισ. ευρώ και προτιμά να περιμένει τα αποτελέσματα των ερευνών για τις τελικές αξιολογήσεις, ενώ δηλώνει ότι δεν του έχουν παρουσιαστεί μυστικές, γεωφυσικές έρευνες για τα νερά της Κρήτης. Την τελική απάντηση θα δώσουν οι γεωτρήσεις.