Οι προτάσεις για τη συνταγματική αναθεώρηση

Δέσμη είκοσι προτάσεων για αλλαγές στο πολιτικό σύστημα και μεταρρυθμίσεις στο κράτος, οι περισσότερες εκ των οποίων περνούν μέσα από την αναθεώρηση του Συντάγματος, θα παρουσιάσει την Τετάρτη ο Αντ. Σαμαράς, παρά την ενδοκυβερνητική «κόντρα» που προκλήθηκε την Τρίτη, καθώς το ΠΑΣΟΚ ζήτησε η συζήτηση να ξεκινήσει μετά από τις ευρωεκλογές, ώστε να δοθεί η δυνατότητα και στον ΣΥΡΙΖΑ να συμμετάσχει στον πολιτικό διάλογο και να υπάρξει η μεγαλύτερη δυνατή πολιτική συναίνεση.




Στη Χαρ. Τρικούπη φοβούνται ότι αν η σημερινή Βουλή αποφασίσει να προχωρήσει η συνταγματική αναθεώρηση, χωρίς προηγουμένως να υπάρξει συμφωνία και εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ, η επόμενη Αναθεωρητική Βουλή θα μπορεί με απλή πλειοψηφία 151 βουλευτών να προχωρήσει σε μία κατά το δοκούν συνταγματική μεταρρύθμιση. Εκτιμούν, ωστόσο, ότι μετά τις ευρωεκλογές, καθώς θα έχουν εκλείψει οι προεκλογικές σκοπιμότητες και θα μπορέσουν τα κόμματα να συνεννοηθούν.

Παρά τις ενστάσεις του ΠΑΣΟΚ, ο Αντ. Σαμαράς είναι αποφασισμένος να ανοίξει τώρα τη σχετική συζήτηση και την Τετάρτη 7 Μαΐου, σε εκδήλωση της ΝΔ στο Μέγαρο Μουσικής, θα παρουσιάσει ένα πλέγμα είκοσι προτάσεων, που θα επιφέρει σημαντικές αλλαγές στο πολιτικό σύστημα.

Βασικός στόχος του πρωθυπουργού είναι μέσα από αυτές τις αλλαγές να καθίσταται δυσκολότερη η πρόωρη προσφυγή σε εθνικές εκλογές και στο πλαίσιο αυτό αναμένεται να προτείνει την αποσύνδεση της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας από την προκήρυξη πρόωρων εκλογών, καθώς και την εισαγωγή στο Σύνταγμα ενός εκλογικού συστήματος, το οποίο θα μπορεί να αλλάξει μόνο με αυξημένη πλειοψηφία των 2/3 ή των 3/5 της Βουλής.

Ο κ. Σαμαράς θα προτείνει την απευθείας εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό, με την ταυτόχρονη ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του, εξέλιξη με την οποία συμφωνεί και ο Ευάγγ. Βενιζέλος, που δείχνει να προσανατολίζεται σε μία μέση λύση, της άμεσης εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό αν δεν καταστεί δυνατή η εκλογή του από τα 3/5 των βουλευτών.

Παράλληλα, ο πρωθυπουργός αναμένεται να καταθέσει προτάσεις για τη μείωση του αριθμού των βουλευτών σε 250 ή 200 (με επικρατέστερο το πρώτο), τη μείωση των βουλευτών επικρατείας, τη θέσπιση συγκεκριμένης θητείας του πρωθυπουργού (δύο ή τρεις τετραετίες), το ασυμβίβαστο της ιδιότητας βουλευτή και υπουργού, ενώ υπάρχουν σκέψεις για την επαναφορά του θεσμού της Γερουσίας, ως δεύτερο νομοθετικό σώμα. Στις προτάσεις του θα συμπεριλαμβάνεται η ίδρυση Συνταγματικού Δικαστηρίου, αλλαγές ως προς τον χρόνο παραγραφής αδικημάτων υπουργών και του καθεστώτος ασυλίας των βουλευτών, καθώς και η κατάργηση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων και η θέσπιση της κινητικότητας.

Ειδικότερα οι είκοσι προτάσεις της ΝΔ, που θα καταθέσει ο Αντ. Σαμαράς, μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:

• Απευθείας εκλογή και ενίσχυση του ρυθμιστικού ρόλου του Προέδρου της Δημοκρατίας.

• Θέσπιση χρονικών ορίων ως προς τη θητεία του πρωθυπουργού.

• Θέσπιση χρονικών ορίων ως προς τις θητείες των περιφερειαρχών, των δημάρχων και των συνδικαλιστών.

• Ασυμβίβαστο του αξιώματος του υπουργού με εκείνο του βουλευτή.

• Επανεξέταση του αριθμού των βουλευτών και των βουλευτών επικρατείας.

• Αναθεώρηση της διάταξης για την αποσβεστική προθεσμία ως προς την ποινική ευθύνη των υπουργών, με την καθιέρωση χρόνου παραγραφής ανάλογου με ότι ισχύει για τους απλούς πολίτες.

• Αναθεώρηση της διάταξης για την ασυλία των βουλευτών, ώστε να περιορισθεί αποκλειστικά στα όρια της άσκησης των κοινοβουλευτικών καθηκόντων τους.

• Συνταγματική πρόβλεψη για το «πόθεν έσχες» των πολιτικών προσώπων και για την ανάθεση του ελέγχου του σε ειδικό σώμα, αποτελούμενο αποκλειστικά από ανώτατους λειτουργούς των τριών Ανώτατων Δικαστηρίων της χώρας.

• Κατάργηση των βουλευτικών προνομίων που δεν έχουν σχέση με τα καθήκοντα του βουλευτή.

• Καθιέρωση σταθερού εκλογικού συστήματος, με την πρόβλεψη ότι η αλλαγή του απαιτεί πλειοψηφία των 2/3 ή 3/5 της Βουλής.

• Ισχυροποίηση των εγγυήσεων για εξάντληση της διάρκειας της κοινοβουλευτικής περιόδου.

• Θεσμοθέτηση συγκεκριμένου κυβερνητικού σχήματος και αντίστοιχου οργανογράμματος με απόφαση των 3/5 της Βουλής.

• Θεσμοθέτηση δύο μόνιμων υπηρεσιακών υφυπουργών, Εξωτερικών και επί του προϋπολογισμού, με πενταετή θητεία και εκλογή τους από τα 3/5 της Βουλής.

• Ιδρυση Συνταγματικού Δικαστηρίου.

• Ιδρυση ειδικού τμήματος στο Συμβούλιο της Επικρατείας για τη γρήγορη εκδίκαση υποθέσεων μεγάλων δημόσιων συμβάσεων και ιδιωτικών επενδύσεων.

• Αναθεώρηση του άρθρου 90, προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης και του περιορισμού της διακριτικής ευχέρειας της εκτελεστικής εξουσίας ως προς την επιλογή της ηγεσίας της Δικαιοσύνης.

• Αναθεώρηση του άρθρου 16, για την ίδρυση και λειτουργία μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.

• Κατάργηση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων και θέσπιση της κινητικότητας.

• Αναθεώρηση των διατάξεων περί δημοψηφισμάτων, για την πρόβλεψη διενέργειας δημοψηφίσματος και με λαϊκή πρωτοβουλία.

• Παροχή εγγυήσεων του Δημοσίου μόνον με τυπικό νόμο.

Οι θέσεις του ΠΑΣΟΚ - «Ελιάς»

Στην ίδια κατεύθυνση, με επιμέρους διαφοροποιήσεις, κινούνται και οι απόψεις του ΠΑΣΟΚ για τη Συνταγματική Αναθεώρηση, με τον Ευάγγ. Βενιζέλο να ανοίγει τα «χαρτιά» του και να συγκεκριμενοποιεί τις προτάσεις του σε ειδική θεματική ημερίδα της «Ελιάς», που προγραμματίζεται για τη μεθεπόμενη εβδομάδα.

Ο κ. Βενιζέλος επιθυμεί, επίσης, να αποσυνδεθεί η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες και την ενίσχυση του θεσμικού του ρόλου σε σχέση με τη σύγκληση του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών, τη Δικαιοσύνη και τις ανεξάρτητες αρχές. Τάσσεται, επίσης, υπέρ της θέσπισης ενός αναλογικότερου εκλογικού συστήματος (σημείο διαφωνίας με τη ΝΔ), ενώ θεωρεί ότι θα πρέπει να κατοχυρωθεί συνταγματικά ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Ελλάδας.

Επίσης, κρίνει πως είναι απαραίτητο να συμφωνηθούν αλλαγές για την έρευνα πράξεων υπουργών και οι πληροφορίες θέλουν να εισηγείται την κατάργηση της σύστασης Προκαταρκτικής Επιτροπής της Βουλής, καθώς υποστηρίζει ότι το σύνολο της δικαστικής και της προδικαστικής διαδικασίας πρέπει να διεξάγεται από τη Δικαιοσύνη.

Ειδικότερα οι προτάσεις που θα τεθούν σε συζήτηση στην ημερίδα της «Ελιάς» θα αφορούν:

• Την άμεση εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας αν δεν καταστεί δυνατή η εκλογή του από τα 3/5 των βουλευτών, χωρίς να αλλοιώνονται τα χαρακτηριστικά του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος.

• Την απόκτηση νέου τύπου ρυθμιστικών δυνατοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας, σε σχέση με το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών, το Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής, τη Δικαιοσύνη και τις Ανεξάρτητες Αρχές.

• Την αλλαγή του εκλογικού νόμου ώστε να συνδυάζεται η ανάγκη της αναλογικής εκπροσώπησης με την εξασφάλιση της κυβερνητικής σταθερότητας.

• Την κατάτμηση των μεγάλων εκλογικών Περιφερειών και τη σύνδεση των εκλογικών Περιφερειών με τις αυτοδιοικητικές και αναπτυξιακές Περιφέρειες.

• Την επανεξέταση του θεσμού των βουλευτών επικρατείας.

• Την εναρμόνιση του καθεστώτος της ποινικής ευθύνης των υπουργών με τα ευρωπαϊκά δεδομένα και το άρθρο 86 να ισχύει μόνο για τα στενά νοούμενα καθήκοντα του υπουργού.

• Τον περιορισμό της ασυλίας των βουλευτών, μόνο στα θέματα που αφορούν την άσκηση του λειτουργήματός τους.

• Τη ριζική τροποποίηση του τρόπου χρηματοδότησης των κομμάτων με δραστικό περιορισμό της κρατικής ενίσχυσης και τη δημιουργία ενός νέου οργάνου (με τη συμμετοχή δικαστών και ορκωτών ελεγκτών) και ενός νέου θεσμικού πλαισίου για τον έλεγχο των οικονομικών των κομμάτων.

• Την άσκηση ουσιαστικού ελέγχου, από το ίδιο όργανο, στο «πόθεν έσχες» πολιτικών, αυτοδιοικητικών στελεχών, συνδικαλιστών και διαμορφωτών της κοινής γνώμης.

• Τη δυνατότητα για την ίδρυση μη κρατικών μη κερδοσκοπικών Ανώτερων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.

• Τη μείωση του ορίου ηλικίας του εκλέγεσθαι.