Νόμιμο το «πάγωμα» οικοδομικών αδειών

Διευρύνει σημαντικά το Συμβούλιο της Επικρατείας τη δυνατότητα να επιβληθεί «πάγωμα» οικοδομικών αδειών και εργασιών κάθε φορά που επιχειρείται να θεσπιστεί ή να τροποποιηθεί το ρυμοτομικό σχέδιο μιας περιοχής, αλλά και όποτε αλλάζουν οι όροι και περιορισμοί δόμησης.




Με μια απόφαση-«μπούσουλα» το ανώτατο δικαστήριο (ύστερα από αντικρουόμενες αποφάσεις) δίνει μεγαλύτερη ευχέρεια στην πολιτεία να αναστέλλει σε μια περιοχή τη δόμηση μέχρις ότου ολοκληρωθεί η νέα πολεοδόμηση, κι αυτό προκειμένου να αποφεύγεται η δημιουργία πραγματικών καταστάσεων από όσους σπεύσουν να εκμεταλλευτούν το προηγούμενο και ευνοϊκότερο καθεστώς, αλλά και για να διασφαλίζεται η ομοιόμορφη εφαρμογή και η μη ανατροπή του νέου πολεοδομικού σχεδιασμού.

Το Ε΄ Τμήμα ΣτΕ με μείζονα σύνθεση (όπου παραπέμφθηκε η υπόθεση, αφού μπορεί να αφορά χιλιάδες ιδιοκτησίες και για να χαραχθεί ενιαία νομολογία) δέχθηκε ότι η πολιτεία μπορεί να επιβάλει «πάγωμα» όποτε υπάρχει πολεοδομική αλλαγή, είτε σε ατομικές ρυθμίσεις είτε σε όρους και περιορισμούς δόμησης. Απέκρουσε δε τους ισχυρισμούς ιδιοκτητών που υποστήριζαν (βάσει παλαιότερης νομολογίας) ότι «πάγωμα» επιτρέπεται μόνο όταν χαρακτηρίζεται ένας χώρος ως κοινόχρηστος ή κοινωφελής ή όταν τροποποιούνται ρυμοτομικές και οικοδομικές γραμμές, ενώ δεν επιτρέπεται όταν τροποποιούνται όροι και περιορισμοί δόμησης.

Το ΣτΕ επισημαίνει, πάντως, (προκειμένου να αποφεύγονται υπέρμετροι περιορισμοί) ότι «πάγωμα» δεν επιτρέπεται εάν είναι προσχηματική η πρόθεση των αρμοδίων αρχών για αλλαγή του ρυμοτομικού σχεδίου ή των όρων δόμησης. Η πρόθεση για αλλαγές -τονίζει- πρέπει να είναι σαφής και οριστική και το «πάγωμα» να επιβάλλεται επικαίρως.

Ερμηνεύοντας διατάξεις του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (ΚΒΠΝ) του Συντάγματος, το δικαστήριο υιοθετεί τη διευρυμένη δυνατότητα αναστολής οικοδομικών αδειών και εργασιών, προκειμένου να μην ανατρέπεται ο επικείμενος σχεδιασμός από πραγματικές καταστάσεις, αλλά και για να υπάρχει μεγαλύτερη προστασία του περιβάλλοντος (φυσικού και οικιστικού).

Στην απόφαση-πιλότο (1228/14) τονίζεται ότι η απαγόρευση εργασιών δόμησης μπορεί να επιβληθεί τόσο όταν πρόκειται να καταρτιστεί (σε πόλη, χωριό κ.λπ.) ένα αρχικό ρυμοτομικό σχέδιο όσο και όταν πρόκειται να τροποποιηθεί το ήδη υπάρχον. Η απαγόρευση μπορεί να αφορά όχι μόνο εκτέλεση οικοδομικών εργασιών, αλλά και έκδοση οικοδομικών αδειών (χωρίς, πάντως, να απαγορεύεται η συνέχιση των διαδικασιών για έκδοση οικοδομικής άδειας όσο διαρκεί το «πάγωμα»).

Το δικαστήριο έκρινε νόμιμη την ενός έτους αναστολή οικοδομικών αδειών και εργασιών που επιβλήθηκε σε περιοχή της Αττικής (Φιλοθέη) καθώς και την παράτασή της για επιπλέον ένα έτος, καθώς αποφασίστηκε να γίνουν τροποποιήσεις του ρυμοτομικού σχεδίου που αφορούσαν την έως τότε αξιοποίηση υπόγειων χώρων στάθμευσης στην κάλυψη των κτιρίων, τις αποστάσεις των κτιρίων από τα όρια των οικοπέδων, τον συνυπολογισμό των ημιυπαίθριων στη συνολική επιφάνεια που προκύπτει από τον Συντελεστή Δόμησης κ.λπ. Το «πάγωμα» προσέβαλαν στο ΣτΕ ιδιοκτήτες ακινήτων ως μη νόμιμη επιβάρυνση της ιδιοκτησίας τους, αλλά το δικαστήριο το έκρινε νόμιμο ενόψει αλλαγής των όρων δόμησης για να διασφαλίζεται η ομοιόμορφη εφαρμογή του νέου σχεδίου και να μην ανατρέπεται από πραγματικές καταστάσεις.