Λύση στον «ελληνικό γρίφο» αναζητούν κυβέρνηση και Ε.Ε.

«Τα δύσκολα έπονται». Με τη φράση αυτή κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος φωτογραφίζει το φθινόπωρο ως διάστημα μεγάλων διαπραγματεύσεων αλλά και καθοριστικών εξελίξεων, με επίκεντρο το νέο «μπρα-ντε-φερ» με τους δανειστές τον Σεπτέμβριο.




Περίπου τέσσερις μήνες πριν από τη λήξη του προγράμματος στήριξης από τους Ευρωπαίους, ο «γρίφος» της λύσης για το ελληνικό πρόβλημα έχει ήδη ξεκινήσει να προκαλεί πονοκεφάλους εντός και εκτός Ελλάδας, με την ελληνική οικονομία να βρίσκεται σε μια από τις πλέον κρίσιμες καμπές των τελευταίων ετών: Τα πρώτα σαφή σημάδια εξόδου από την ύφεση, το στοίχημα της επίτευξης ισχυρών αναπτυξιακών ρυθμών, η εύθραυστη ισορροπία στο δημοσιονομικό «μέτωπο» και στην, πρόσφατα μερικώς αποκατεστημένη, σχέση με τις αγορές, αλλά κυρίως η πολιτική αβεβαιότητα υπό το βάρος της κοινωνικής κόπωσης συνθέτουν ένα εξαιρετικά δύσκολο πλαίσιο.

Πλαίσιο στο οποίο η κυβέρνηση θα διαπραγματευθεί την έξοδο από το Μνημόνιο, τη χαλάρωση της εποπτείας και των δημοσιονομικών στόχων, πακέτο φοροελαφρύνσεων αλλά και μια νέα συμφωνία για το χρέος.

Διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες, που εμφανίζονται ανήσυχες για το ενδεχόμενο καθυστερήσεων στις διαπραγματεύσεις, προειδοποιούν πως η επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων είναι η μία μόνο προϋπόθεση για ελαστικότερη στάση των Ευρωπαίων και παροχή ελαφρύνσεων σε χρέος και φορολογία. Η άλλη προϋπόθεση περνά από τις μεταρρυθμίσεις, σε ασφαλιστικό, εργασιακές σχέσεις και δημόσια διοίκηση, ενώ εκκρεμούν εκατοντάδες άλλες δεσμεύσεις του προγράμματος που δεν έχουν εφαρμοστεί όπως προβλεπόταν.

Δεν είναι τυχαίο ότι πληθαίνουν οι έμμεσες προειδοποιήσεις μέσω δημοσιευμάτων για τον κίνδυνο μεταρρυθμιστικής κόπωσης, ενώ προβληματισμός επικρατεί για το πόσο έτοιμη είναι η χώρα να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας δύσκολης διετίας 2015-2016 με χαλαρότερη εποπτεία και χωρίς τη χορήγηση ενός τρίτου πακέτου στήριξης, που σε πολιτικό επίπεδο είναι κάτι που αποκλείει η Αθήνα.

Σε κάθε περίπτωση οι επόμενες εκατό ημέρες χαρακτηρίζονται από μεγάλες προκλήσεις σε όλα τα επίπεδα, ενώ οι δρομολογούμενες εξελίξεις μπορεί να φέρουν μεγάλες, επίσης πολυεπίπεδες, ανακατατάξεις. Τα κυριότερα ανοικτά «μέτωπα» ενόψει της νέας αξιολόγησης που ξεκινά στις 3 Σεπτεμβρίου στο Παρίσι, όπου για πρώτη φορά θα τεθεί ανοικτά το ζήτημα της μετά τρόικα εποχής για την Ελλάδα, αφορούν στα εξής:

1. Προϋπολογισμός 2015 και νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα

Εδώ τα «αγκάθια» είναι πολλά, ενώ η συζήτηση χαρακτηρίζεται από διάσταση απόψεων για μία σειρά από ζητήματα. Το πρώτο θέμα αφορά στην επίτευξη συμφωνίας για το δημοσιονομικό κενό του 2015, το οποίο η τρόικα ανεβάζει έως και τα 2 δισ. ευρώ και το πώς θα καλυφθεί αυτό το κενό. Πρόσθετη ανησυχία αποτελεί το πώς ακριβώς θα καλυφθεί το πρόσθετο κόστος που προκαλείται μετά τις τελευταίες δικαστικές αποφάσεις για τους ένστολους και άλλες κατηγορίες στα ειδικά μισθολόγια. Ανοικτό ζήτημα παραμένει και το εάν θα επεκταθεί τελικά η χρονική ισχύς της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, που η κυβέρνηση επιδιώκει να είναι μειωμένη κατά 50% το 2015 και να εξαλειφθεί πλήρως από το 2016.

Ωστόσο, στην κορυφή της ατζέντας είναι η κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού από το δεύτερο εξάμηνο του 2015 και μετά, που σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υπολογίζεται περίπου στα 12,6 δισ. ευρώ. Το θέμα συνδέεται άμεσα με τις επικείμενες διαπραγματεύσεις για τη νέα συμφωνία απομείωσης του ελληνικού χρέους αλλά και τη διαπραγμάτευση για το εάν θα απαιτηθεί ή όχι νέο δάνειο προς την Ελλάδα, με καθοριστική παράμετρο τις υποθέσεις στις οποίες θα στηριχθεί η έκβαση των stress tests που διενεργεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Η κυβέρνηση ποντάρει πολλά στον «κουμπαρά» των περίπου 11,6 δισ. ευρώ από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, που θα είναι διαθέσιμα εάν αποδειχθεί πως τελικά οι ελληνικές τράπεζες δεν θα χρειαστούν νέα κεφάλαια. Το ζήτημα, όμως, θα είναι μια δύσκολη διαπραγμάτευση. Δεν είναι τυχαίες οι τελευταίες αναφορές στον γερμανικό Τύπο επί του θέματος. Στη βάση αυτών, η αλλαγή της χρήσης των συγκεκριμένων κεφαλαίων μπορεί να εγείρει νομικά ζητήματα, ενώ διατυπώνονται επιφυλάξεις και για το εάν θα προκύψουν πρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες για τις ελληνικές τράπεζες.

2. Νέο μισθολόγιο στο Δημόσιο

Θα πρέπει να διαμορφωθεί ως το τέλος Οκτωβρίου, για να τεθεί σε εφαρμογή από το 2015, και θα λαμβάνει υπόψη την απόδοση του προσωπικού. Προβλέπεται ακόμα διεξοδική εξέταση όλων των μη μισθολογικών παροχών, όπως έξοδα ταξιδίου, αποζημιώσεις κ.α.

3. Αλλαγές στο ασφαλιστικό

Μέχρι το τέλος του χρόνου θα πρέπει να ψηφιστούν οι νέες παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό, ώστε αυτές να τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου του 2015. Δεν αποκλείεται πάντως στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης η κυβέρνηση να πετύχει τελικά κάποια ολιγόμηνη παράταση στο χρονοδιάγραμμα υλοποίηση των προαπαιτούμενων. Ήδη για την ένταξη των επικουρικών των ένστολων στο ΕΤΕΑ δόθηκε παράταση έως τον Ιούνιο του 2015. Στο επίκεντρο βρίσκονται οι ενοποιήσεις των Ταμείων αλλά και τυχόν νέοι φραγμοί στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις.

4. «Κόκκινα» δάνεια ρυθμίσεις οφειλών

Αναμφίβολα το πιο καυτό «μέτωπο» για την οικονομία είναι η ρύθμιση των «κόκκινων» δανείων επιχειρήσεων και νοικοκυριών, θέμα που συνδέεται άρρηκτα αφενός με την ενδυνάμωση της προοπτικής ανάκαμψης της οικονομίας αφετέρου με την εξυγίανση των τραπεζικών ισολογισμών. Τα μεγέθη είναι σημαντικά αν αναλογιστεί κανείς ότι το σύνολο των «κόκκινων» δανείων υπολογίζεται περίπου σε 77 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 42 δισ. αφορούν σε επιχειρηματικά δάνεια, τα 25 δισ. σε στεγαστικά και τα υπόλοιπα σε καταναλωτικά δάνεια. Την ίδια ώρα, στο πεδίο των οφειλών προς τα Ταμεία και την Εφορία, επιδίωξη είναι να δοθούν περισσότερες δόσεις έτσι ώστε σε βάθος χρόνου να είναι εφικτή η είσπραξη μέρους των βεβαιωμένων οφειλών. Μόνον για τα Ταμεία οι οφειλές 10,9 δισ. ευρώ έχουν μεταφερθεί στο κέντρο είσπραξης ασφαλιστικών οφειλών έναντι 18,9 δισ. που είναι το σύνολο των χρεών προς όλα τα Ταμεία.

5. Εκ νέου αξιολόγηση

Εκ νέου αξιολόγηση του πλαισίου για τις ομαδικές απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα, προώθηση νέου απεργιακού νόμου και διαμόρφωση νέου πλαισίου για τη διαιτησία μετά τη δικαστική απόφαση που επιτρέπει τη μονομερή προσφυγή των συνδικάτων στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ).

6. Αναδιοργάνωση του συστήματος κοινωνικών επιδομάτων

Από το 2015 προβλέπεται ο συμψηφισμός των περισσοτέρων υφιστάμενων κοινωνικών επιδομάτων και παροχών και η ένταξή τους στο πλαίσιο του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος σε όσους έχουν ετήσιο πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα μέχρι 4.800 ευρώ, προσαυξανόμενο ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση.

7. Αξιολόγηση απόδοσης

Αξιολόγηση της απόδοσης των πρόσφατων παρεμβάσεων σε γάλα, φάρμακα, ψωμί, κυριακάτικη λειτουργία των καταστημάτων, κλειστά επαγγέλματα.

8. Αποκρατικοποιήσεις προσέλκυση επενδύσεων

Η διαδικασία της ανάκαμψης της οικονομίας αλλά και η αποκλιμάκωση του χρέους πρέπει να «χρηματοδοτηθούν» και από ιδιωτικά κεφάλαια.

Κάτι που στο εξωτερικό συνδέουν με την υλοποίηση μιας απαιτητικής μεταρρυθμιστικής ατζέντας και την επίτευξη διευρυνόμενων πρωτογενών πλεονασμάτων τα επόμενα χρόνια.

«Ναι» στη δόση
Tην εκταμίευση της υποδόσης του 1 δισ. ευρώ προς την Aθήνα, που αναμένεται να γίνει σήμερα, αποφάσισε χθες το διοικητικό συμβούλιο του EFSF. H εκταμίευση έγινε εφικτή μετά την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου από την ελληνική Bουλή, με την οποία καλύφθηκαν τα προαπαιτούμενα που είχε θέσει η τρόικα. Tα χρήματα θα διατεθούν για την κάλυψη των ομολόγων που λήγουν αυτό τον μήνα και κινούνται περίπου στα 7 δισ. ευρώ.