Την Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου, όταν μετά την τακτική σύγκλιση της Fomc (Fed) ρωτήθηκε ο επικεφαλής της Fed, Τζερόμ Πάουελ, αν έχει δημιουργηθεί κάποιο σοβαρό πρόβλημα στην αμερικανική αγορά repos, η απάντησή του χωρίς περαιτέρω επεξηγήσεις ήταν μία "ξερή" άρνηση...
Το ερώτημα, βέβαια, έχει προκύψει δικαιολογημένα από το γεγονός ότι η Fed από τις 17 του Σεπτέμβρη ξαφνικά και χωρίς καμία προειδοποίηση έχει αρχίσει να "ρίχνει" στην αγορά repos τεράστια ποσά, πάνω από 322 δισ. δολ. Και, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της, μέχρι και τον Ιανουάριο θα έχει αυξήσει το ποσό αυτό σε κάτι πάνω από μισό τρισ. δολάρια.
Τι έχει συμβεί; Και γιατί προσπαθεί –αν αυτό συμβαίνει– να το αποκρύψει ο επικεφαλής της Fed;
Γιατί η αλήθεια είναι ότι, υπό τη σκιά των τεράστιων ποσών ρευστότητας που έριξε μέσω των repos ο κ. Πάουελ στις χρηματαγορές, κυρίως από τα μέσα του Οκτώβρη, οι χρηματιστηριακές τιμές στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης έχουν εκτιναχθεί σε νέα ιστορικά υψηλά. Και, βέβαια, κανείς δεν θέλει να χαλάσει με δύσκολες ερωτήσεις αυτό το πάρτι στα τέλη της χρονιάς...
Καθόλου συμπτωματικά όμως, στις 8 του Δεκέμβρη, στα ερωτήματα που δεν απάντησε ο κ. Πάουελ, απάντησε έμμεσα αλλά με "τεχνική" σαφήνεια ένα σημείωμα αναλυτών της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS) – η αποκαλούμενη και Κεντρική Τράπεζα των Κεντρικών Τραπεζών – υπό τον τίτλο "September stress in dollar repo markets: passing or structural;".
Το σημείωμα –που δεν έτυχε ιδιαίτερης προσοχής– επιβεβαίωσε το γεγονός ότι στα μέσα του Σεπτέμβρη ο κίνδυνος για ένα "νέο" ισχυρότερο 2008 αποφεύχθηκε χάρη στην αμεσότητα της παρέμβασης της Fed στις 17 Σεπτέμβρη με την έμμεση υποστήριξη των μέτρων που λίγο πριν είχε ανακοινώσει η ΕΚΤ.
Η αβεβαιότητα που κυριαρχούσε μέσα στον Σεπτέμβρη είχε φτάσει σε τέτοια ένταση ώστε να υποχρεώσει τις δύο μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες να κινητοποιηθούν συντονισμένα μέσα στον Σεπτέμβρη με ό,τι είχαν διαθέσιμο.
Για τη σημασία του "επεισοδίου" που είχε περάσει σιωπηρά από τον διεθνή Τύπο, "Κεφάλαιο" και Capital.gr είχαν επισημάνει την κρισιμότητα και τις συνέπειές του, με αφορμή τη σχεδόν "απότομη" αλλαγή γραμμής μέσα στον Σεπτέμβριο από τις δύο κεντρικές τράπεζες.
Χωρίς εξηγήσεις
Τότε καμία από τις δύο τράπεζες δεν είχε δώσει επαρκείς εξηγήσεις για το επείγον της συνδυασμένης παρέμβασής τους.
Το κείμενο των αναλυτών της BIS αποκαλύπτει τον μηχανισμό μέσα από τον οποίο στα μέσα του Σεπτέμβρη ένας συνδυασμός "συμπτώσεων" που ξεκινούσαν αφενός από τη συρρίκνωση της διαθέσιμης ρευστότητας στο αμερικάνικο τραπεζικό σύστημα, τις αλλεπάλληλες ανατροπές στις προσδοκίες που αφορούσαν τη δυνατότητα συμφωνίας ΗΠΑ - Κίνας και τις συνέπειές τους στις χρηματιστηριακές αγορές. Και αφετέρου από τις ακραίες "μοχλεύσεις" επενδυτικών Hedge Funds και συνδεόμενων με αυτά τραπεζών, οδήγησαν στο "πάγωμα" της αγοράς "repos" μέσω της οποίας διασφαλιζόταν η ρευστότητα στο σύστημα.
Στις ΗΠΑ η αγορά repos παίζει καθοριστικό ρόλο στη διασφάλιση της ρευστότητας μέσα από τη διατραπεζική αγορά. Σημειωτέον ότι στην αμερικανική αγορά repos εκκαθαρίζονται καθημερινά συμβόλαια επαναγοράς της τάξης του ενός τρισ. δολ.
Και η "τύχη" της αγοράς αυτής εξαρτάται βασικά από τέσσερις μεγάλες τράπεζες οι οποίες διακινούν μέσα από την αγορά αυτή το 50% της διαθέσιμης ρευστότητας, ιδιαίτερα μετά την κρίση του 2008.
Ξαφνικά, όμως, η Fed διαπίστωσε ότι η αγορά αυτή είχε αρχίσει να "παγώνει", ήτοι είχε συρρικνωθεί στο ελάχιστο και με πολύ ψηλά επιτόκια η ετοιμότητα των τραπεζών να συνάψουν συμβόλαια repos με άλλες τράπεζες και κυρίως hedge funds που άνοιγαν και έκλειναν θέσεις κυνηγώντας αποδόσεις. Ένα συμβόλαιο repos δεν είναι άλλο παρά μία συμφωνία δανεισμού "τίτλων" και επαναγοράς τους για συγκεκριμένο (βραχύ) χρονικό διάστημα και συγκεκριμένο επιτόκιο.
Το "πάγωμα" αυτό εκτόξευσε το overnight επιτόκιο για repos (το δεκαπλασίασε) με αποτέλεσμα ισχυρά hedge funds, με άμεση διασύνδεση στο τραπεζικό σύστημα, να απειληθούν άμεσα με χρεοστάσιο. Το φάντασμα της χρεοκοπίας του Ltcm (1994-1998) εμφανίσθηκε στον ορίζοντα σε πολλαπλάσια έκταση και βάθος...
Οι συνέπειες, όπως επισημαίνεται στην ανάλυση της BIS, θα συμπαρέσυραν το διεθνές τραπεζικό σύστημα καθώς οι αιτίες και οι συνέπειες του χρεοστασίου θα ήταν πολλαπλάσιες εκείνου που συνέβη τον Σεπτέμβρη του 2008 με τη Lehman Brothers.
Ας μην ξεχνάμε ότι και τότε στις 15 του Σεπτέμβρη του 2008 η Lehman Brothers κήρυξε χρεοστάσιο μετά το "πάγωμα" της αγοράς repos μέσω της οποίας διασφαλιζόταν η επάρκεια της ημερήσιας ρευστότητάς της.
Αυτό το "πάγωμα" τον Σεπτέμβρη υποχρέωσε σε μία "άρον-άρον" αναστροφή της πολιτικής της Fed στις 17 του Σεπτέμβρη, όταν πλέον είχε φανεί ότι δεν ήταν δυνατόν να βρεθεί εναλλακτική "λύση".
Έκτοτε η Fed έχει διοχετεύσει στις αγορές repos περισσότερα από 322 δισ. δολ. σε δύο μήνες για να κρατήσει ανοικτές τις "κάνουλες" βραχυπρόθεσμης αναχρηματοδότησης του συστήματος και κυρίως των επενδυτικών hedge funds, με διεθνή δραστηριότητα...
Το ερώτημα, βέβαια, που παραμένει ανοικτό και –παραδόξως– επισημαίνεται και από την ανάλυση της BIS, είναι αν η Fed κατάφερε να "ξεπαγώσει" τις αγορές ή αυτό θα επανέλθει στα τέλη του Γενάρη, που εξαντλείται η προβλεπόμενη διάρκεια της παρέμβασής της...
Το ερώτημα, βέβαια, έχει προκύψει δικαιολογημένα από το γεγονός ότι η Fed από τις 17 του Σεπτέμβρη ξαφνικά και χωρίς καμία προειδοποίηση έχει αρχίσει να "ρίχνει" στην αγορά repos τεράστια ποσά, πάνω από 322 δισ. δολ. Και, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της, μέχρι και τον Ιανουάριο θα έχει αυξήσει το ποσό αυτό σε κάτι πάνω από μισό τρισ. δολάρια.
Τι έχει συμβεί; Και γιατί προσπαθεί –αν αυτό συμβαίνει– να το αποκρύψει ο επικεφαλής της Fed;
Γιατί η αλήθεια είναι ότι, υπό τη σκιά των τεράστιων ποσών ρευστότητας που έριξε μέσω των repos ο κ. Πάουελ στις χρηματαγορές, κυρίως από τα μέσα του Οκτώβρη, οι χρηματιστηριακές τιμές στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης έχουν εκτιναχθεί σε νέα ιστορικά υψηλά. Και, βέβαια, κανείς δεν θέλει να χαλάσει με δύσκολες ερωτήσεις αυτό το πάρτι στα τέλη της χρονιάς...
Καθόλου συμπτωματικά όμως, στις 8 του Δεκέμβρη, στα ερωτήματα που δεν απάντησε ο κ. Πάουελ, απάντησε έμμεσα αλλά με "τεχνική" σαφήνεια ένα σημείωμα αναλυτών της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS) – η αποκαλούμενη και Κεντρική Τράπεζα των Κεντρικών Τραπεζών – υπό τον τίτλο "September stress in dollar repo markets: passing or structural;".
Το σημείωμα –που δεν έτυχε ιδιαίτερης προσοχής– επιβεβαίωσε το γεγονός ότι στα μέσα του Σεπτέμβρη ο κίνδυνος για ένα "νέο" ισχυρότερο 2008 αποφεύχθηκε χάρη στην αμεσότητα της παρέμβασης της Fed στις 17 Σεπτέμβρη με την έμμεση υποστήριξη των μέτρων που λίγο πριν είχε ανακοινώσει η ΕΚΤ.
Η αβεβαιότητα που κυριαρχούσε μέσα στον Σεπτέμβρη είχε φτάσει σε τέτοια ένταση ώστε να υποχρεώσει τις δύο μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες να κινητοποιηθούν συντονισμένα μέσα στον Σεπτέμβρη με ό,τι είχαν διαθέσιμο.
Για τη σημασία του "επεισοδίου" που είχε περάσει σιωπηρά από τον διεθνή Τύπο, "Κεφάλαιο" και Capital.gr είχαν επισημάνει την κρισιμότητα και τις συνέπειές του, με αφορμή τη σχεδόν "απότομη" αλλαγή γραμμής μέσα στον Σεπτέμβριο από τις δύο κεντρικές τράπεζες.
Χωρίς εξηγήσεις
Τότε καμία από τις δύο τράπεζες δεν είχε δώσει επαρκείς εξηγήσεις για το επείγον της συνδυασμένης παρέμβασής τους.
Το κείμενο των αναλυτών της BIS αποκαλύπτει τον μηχανισμό μέσα από τον οποίο στα μέσα του Σεπτέμβρη ένας συνδυασμός "συμπτώσεων" που ξεκινούσαν αφενός από τη συρρίκνωση της διαθέσιμης ρευστότητας στο αμερικάνικο τραπεζικό σύστημα, τις αλλεπάλληλες ανατροπές στις προσδοκίες που αφορούσαν τη δυνατότητα συμφωνίας ΗΠΑ - Κίνας και τις συνέπειές τους στις χρηματιστηριακές αγορές. Και αφετέρου από τις ακραίες "μοχλεύσεις" επενδυτικών Hedge Funds και συνδεόμενων με αυτά τραπεζών, οδήγησαν στο "πάγωμα" της αγοράς "repos" μέσω της οποίας διασφαλιζόταν η ρευστότητα στο σύστημα.
Στις ΗΠΑ η αγορά repos παίζει καθοριστικό ρόλο στη διασφάλιση της ρευστότητας μέσα από τη διατραπεζική αγορά. Σημειωτέον ότι στην αμερικανική αγορά repos εκκαθαρίζονται καθημερινά συμβόλαια επαναγοράς της τάξης του ενός τρισ. δολ.
Και η "τύχη" της αγοράς αυτής εξαρτάται βασικά από τέσσερις μεγάλες τράπεζες οι οποίες διακινούν μέσα από την αγορά αυτή το 50% της διαθέσιμης ρευστότητας, ιδιαίτερα μετά την κρίση του 2008.
Ξαφνικά, όμως, η Fed διαπίστωσε ότι η αγορά αυτή είχε αρχίσει να "παγώνει", ήτοι είχε συρρικνωθεί στο ελάχιστο και με πολύ ψηλά επιτόκια η ετοιμότητα των τραπεζών να συνάψουν συμβόλαια repos με άλλες τράπεζες και κυρίως hedge funds που άνοιγαν και έκλειναν θέσεις κυνηγώντας αποδόσεις. Ένα συμβόλαιο repos δεν είναι άλλο παρά μία συμφωνία δανεισμού "τίτλων" και επαναγοράς τους για συγκεκριμένο (βραχύ) χρονικό διάστημα και συγκεκριμένο επιτόκιο.
Το "πάγωμα" αυτό εκτόξευσε το overnight επιτόκιο για repos (το δεκαπλασίασε) με αποτέλεσμα ισχυρά hedge funds, με άμεση διασύνδεση στο τραπεζικό σύστημα, να απειληθούν άμεσα με χρεοστάσιο. Το φάντασμα της χρεοκοπίας του Ltcm (1994-1998) εμφανίσθηκε στον ορίζοντα σε πολλαπλάσια έκταση και βάθος...
Οι συνέπειες, όπως επισημαίνεται στην ανάλυση της BIS, θα συμπαρέσυραν το διεθνές τραπεζικό σύστημα καθώς οι αιτίες και οι συνέπειες του χρεοστασίου θα ήταν πολλαπλάσιες εκείνου που συνέβη τον Σεπτέμβρη του 2008 με τη Lehman Brothers.
Ας μην ξεχνάμε ότι και τότε στις 15 του Σεπτέμβρη του 2008 η Lehman Brothers κήρυξε χρεοστάσιο μετά το "πάγωμα" της αγοράς repos μέσω της οποίας διασφαλιζόταν η επάρκεια της ημερήσιας ρευστότητάς της.
Αυτό το "πάγωμα" τον Σεπτέμβρη υποχρέωσε σε μία "άρον-άρον" αναστροφή της πολιτικής της Fed στις 17 του Σεπτέμβρη, όταν πλέον είχε φανεί ότι δεν ήταν δυνατόν να βρεθεί εναλλακτική "λύση".
Έκτοτε η Fed έχει διοχετεύσει στις αγορές repos περισσότερα από 322 δισ. δολ. σε δύο μήνες για να κρατήσει ανοικτές τις "κάνουλες" βραχυπρόθεσμης αναχρηματοδότησης του συστήματος και κυρίως των επενδυτικών hedge funds, με διεθνή δραστηριότητα...
Το ερώτημα, βέβαια, που παραμένει ανοικτό και –παραδόξως– επισημαίνεται και από την ανάλυση της BIS, είναι αν η Fed κατάφερε να "ξεπαγώσει" τις αγορές ή αυτό θα επανέλθει στα τέλη του Γενάρη, που εξαντλείται η προβλεπόμενη διάρκεια της παρέμβασής της...
