Επτά προϋποθέσεις για την ανάπτυξη

Δύσκολη εξίσωση με πολλούς αγνώστους αποτελεί η απάντηση στο πώς, πότε και με τι ρυθμό θα ανακάμψει η Ελλάδα, μετά από τέσσερα χρόνια πρωτοφανούς προσαρμογής, επενδυτικής ξηρασίας και αξιοσημείωτης επιδείνωσης του βιοτικού επιπέδου στη χώρα. Το 2014 εκ των πραγμάτων συνιστά κομβικό έτος στην πορεία προς τη σταθεροποίηση, με ξένους οίκους και αναλυτές να προειδοποιούν, πάντως, για σημαντικές αβεβαιότητες και «κρυφές απειλές». Ζητώντας επιτακτικά, γενναίες λύσεις και κινήσεις, από όλους, ώστε ο Έλληνας ασθενής να επανέλθει στην ανάπτυξη και τις αγορές, το συντομότερο δυνατόν. Με τα σημερινά δεδομένα, το πιθανότερο σενάριο είναι η κυβέρνηση να λάβει νέα πολιτική στήριξη τον Απρίλιο από την Ευρώπη, με δεσμεύσεις για νέα ελάφρυνση του χρέους, μόλις πιστοποιηθεί το φετινό πρωτογενές πλεόνασμα. Επτά προϋποθέσεις για την ανάπτυξη Αυτό, υπό προϋποθέσεις, μπορεί να σηματοδοτήσει το «γύρισμα» της σελίδας για την Ελλάδα, με σταδιακή απεξάρτηση από τα Μνημόνια και επιστροφή της χώρας στις αγορές. Με κεντρικό στόχο, τη συνέχιση παραγωγής διευρυνόμενων πρωτογενών πλεονασμάτων τα επόμενα χρόνια, την ανάκτηση πλήρους πρόσβασης στο διεθνή δανεισμό και την παγίωση υψηλών ρυθμών ανάπτυξης, που θα διασφαλίσουν μια βιώσιμη εξυπηρέτηση του χρέους. ΣΕ ΜΙΚΡΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ Ωστόσο, η τύχη του πολυετούς αυτού σχεδίου σταθεροποίησης διέπεται από ισχυρές αβεβαιότητες καθώς πολλά πρέπει να δουλέψουν ρολόι, εντός και εκτός Ελλάδας, σε μια χώρα που τις τελευταίες δεκαετίες απέτυχε να στήσει στέρεες αναπτυξιακές βάσεις. Τις οποίες καλείται, τώρα, να δημιουργήσει, σε εξαιρετικά σύντομο χρόνο και με τεράστιες δυσκολίες. 1. Πολιτική σταθερότητα: Τα χρόνια της κρίσης έφεραν τεράστιες ανατροπές στο πολιτικό σκηνικό της χώρας, παγιώνοντας την αναγκαιότητα εύθραυστων κυβερνήσεων συνεργασίας και τα πολιτκά άκρα. Στο πλαίσιο αυτό, ένας πρώτος μεγάλος σκόπελος είναι οι εκλογικές αναμετρήσεις, τον Μάιο, με ευρωεκλογές και εκλογές τοπικής αυτοδιοίκησης και ό,τι θα σημάνει το αποτέλεσμά τους για τις πολιτικές ισορροπίες στη χώρα και το σήμα που θα δοθεί στις αγορές. 2. Δημόσιο χρέος: Το χρέος είναι εξαιρετικά υψηλό. Παράλληλα πλέον, μετά το PSI και την επαναγορά χρέους, το 84% του χρέους ανήκει στους επίσημους πιστωτές. Δηλαδή τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αυτό καθιστά την Ε.Ε. το βασικό μας συνομιλητή για νέα αναδιάρθρωση του χρέους, με πρώτο χρονικό ορόσημο τον Απρίλιο και κεντρικό ζητούμενο μια ουσιαστική ελάφρυνση, για να απελευθερωθούν πόροι και να δοθεί χρόνος στη χώρα να σταθεροποιήσει την οικονομία της. Με αστάθμητο παράγοντα, το πόσο μακριά θα φθάσει αυτή τη φορά η Ευρώπη, με δεδομένες τις πολιτικές αγκυλώσεις και αν τελικά η καθαρή βελτίωση στο προφίλ του χρέους θα είναι τέτοια που να διευκολύνει την επιστροφή της χώρας στις αγορές. 3. Στασιμότητα - παρατεταμένος αποπληθωρισμός: Στην τελευταία του έκθεση ο ΟΟΣΑ προειδοποίησε ανοικτά για την απειλή ενδεχόμενου παρατεταμένου αποπληθωρισμού στη δυναμική αποκλιμάκωσης του χρέους. Θεωρώντας παράλληλα απίθανη την επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης που προβλέπονται στο πρόγραμμα τα επόμενα χρόνια. Προέβλεψε δε πως ένας παρατεταμένος αποπληθωρισμός θα μπορούσε να εκτινάξει το χρέος λίγο χαμηλότερα του 160% του ΑΕΠ το 2020, τορπιλίζοντας την προσπάθεια σταθεροποίησης της οικονομίας. Με βάση αυτό το σενάριο, και με την υπόθεση ότι η χώρα εμφανίζει άριστες επιδόσεις στον τομέα των μεταρρυθμίσεων, ο ΟΟΣΑ εκτιμά πως η Ε.Ε. θα πρέπει να παράσχει περαιτέρω στήριξη. 4. Αποκατάσταση ρευστότητας στην πραγματική οικονομία: Το πλήγμα που δέχθηκαν οι ελληνικές τράπεζες από την κρίση έχει στεγνώσει πρακτικά την παροχή ρευστότητας στην οικονομία. Στο πλαίσιο αυτό ακόμη και υγιείς, κατά βάση, επιχειρήσεις απειλούνται, όπως επισήμανε πρόσφατα και η Τράπεζα της Ελλάδας, προειδοποιώντας πως η πλήρης αποκατάσταση ομαλών συνθηκών ρευστότητας θα απαιτήσει χρόνο. Αυτό εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους για την προοπτική ανάκαμψης της οικονομίας και ανάσχεσης της ανεργίας, και πολλά σε αυτό το «μέτωπο» αναμένεται να κριθούν το επόμενο έτος. Κυρίως όσον αφορά στην προοπτική επιστροφής των ελληνικών τραπεζών στις διεθνείς αγορές και τη διαμόρφωση των συνθηκών ασφαλούς διαχείρισης των επισφαλειών τους. 5. Μεταρρυθμιστική κόπωση: Η επώδυνη προσαρμογή μέσω των Μνημονίων έφερε σειρά μεταρρυθμίσεων σε όλο το φάσμα της οικονομίας, με κυρίαρχες τις ανατροπές στην αγορά εργασίας. Ωστόσο η χώρα υπολείπεται σημαντικά σε καίριους τομείς, όπως οι μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, οι αποκρατικοποιήσεις, η πάταξη της φοροδιαφυγής και η μεταρρύθμιση στη Δημόσια Διοίκηση. Τομείς που η υστέρηση στις μεταρρυθμίσεις συνδέεται με συντεχνιακές και πολιτικές αγκυλώσεις, ενισχύοντας όμως την αίσθηση της κοινωνικής αδικίας στον επιμερισμό του κόστους της προσαρμογής. ΑΝΑΚΑΜΨΗ Τρεις βασικές παράμετροι Προσέλκυση μεσομακροπρόθεσμων επενδυτών, αποκρατικοποιήσεις και συγκρότηση νέου, πολυετούς αναπτυξιακού μοντέλου είναι τρεις βασικές παράμετροι για την ανάκαμψη τα επόμενα χρόνια. Η προσέλκυση ξένων επενδύσεων δεν υπήρξε ποτέ το αβαντάζ της ελληνικής οικονομίας. Στην κρίσιμη αυτή καμπή όμως, είναι περισσότερο απαραίτητες από ποτέ, με δεδομένη την έκρηξη της ανεργίας στη χώρα. Στο πλαίσιο αυτό, τρεις είναι οι καθοριστικοί παράγοντες: Η διαμόρφωση, επιτέλους, ενός απλού και φιλικού πλαισίου για τους επενδυτές, η αποκατάσταση της τρωθείσας εμπιστοσύνης των ξένων στην ελληνική οικονομία και η διασφάλιση πολιτικής σταθερότητας. Αποκρατικοποιήσεις: Εδώ έχουν τεθεί εξαιρετικά φιλόδοξοι στόχοι για τον επόμενο χρόνο, δηλαδή έσοδα περίπου 3,8 δισ. ευρώ, όσα περίπου κατάφερε να εισπράξει η χώρα την τελευταία τριετία. Παράλληλα στην πρώτη γραμμή βρίσκονται μεγάλες επιχειρήσεις, η ιδιωτικοποίηση των οποίων θα αποτελέσει αναμφίβολα μεγάλη πολιτική πρόκληση. Νέο αναπτυξιακό μοντέλο: Αποτελεί το μεγάλο ζητούμενο, για την επίτευξη ισχυρής ανάπτυξης, που τελικά είναι ο μόνος τρόπος για τη διασφάλιση μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του χρέους. Είναι μέχρι στιγμής αυτό που επιδεικτικά απουσιάζει από το δημόσιο διάλογο, σε όλα τα επίπεδα, την ώρα που ο χρόνος τρέχει και η κοινωνία είναι εξασθενημένη από την ανεργία. 2013 5 Δεκεμβρίου: Πιθανή κατάθεση στη Βουλή του νομοσχεδίου με τον νέο φόρο ακινήτων 7 Δεκεμβρίου: Ψήφιση κρατικού προϋπολογισμού 2014 9 Δεκεμβρίου: Συνεδρίαση Eurogroup 13 Δεκεμβρίου: Λήξεις εντόκων γραμματίων 2 δισ. ευρώ 17 - 18 Δεκεμβρίου: Πιθανή έκτακτη συνεδρίαση Eurogroup 19 - 20 Δεκεμβρίου: Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε. 2014 10 Ιανουαρίου: Λήξεις εντόκων γραμματίων 2 δισ. ευρώ 11 Ιανουαρίου: Λήξη διετούς ομολόγου 2 δισ. ευρώ 17 Ιανουαρίου: Λήξεις εντόκων γραμματίων 2 δισ. ευρώ 22 Απριλίου: Η Eurostat πιστοποιεί το φετινό πρωτογενές πλεόνασμα 22 - 25 Μαΐου: Ευρωεκλογές