«ΘΥΜΑΤΑ» Η ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Δύο εβδομάδες πριν από τις πιο κρίσιμες ίσως εκλογές της μεταπολίτευσης και η οικονομία βαδίζει στον «δρόμο με τις λεύκες».




Το θολό τοπίο και η ακραία πόλωση μεταξύ των κομμάτων που τα εμποδίζει να δουν την πραγματικότητα και να διατυπώσουν ένα σαφές πρόγραμμα, αποτελούν μία «βραδυφλεγή βόμβα» που απειλεί να τινάξει στον αέρα ό,τι με θυσίες έκτισαν οι Έλληνες πολίτες τα χρόνια της κρίσης.
Η ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ, σε συνδυασμό με την αδυναμία της ΝΔ να παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο και ρεαλιστικό πρόγραμμα εξόδου από την κρίση, δημιουργούν ένα περιβάλλον που αυξάνει τους κινδύνους που ελλοχεύουν για την ελληνική οικονομία.
Και ενώ όλα όσα συμβαίνουν στο εσωτερικό της χώρας και δύσκολα κανείς μπορεί να τα περιγράψει, οι ξένοι παρακολουθούν τα τεκταινόμενα με έκδηλη αγωνία, ενώ επεξεργάζονται διάφορα σενάρια για την επόμενη ημέρα.
Η πραγματική οικονομία βρίσκεται σε δίνη. Από την μία έχει να αντιμετωπίσει την πολιτική αβεβαιότητα που αναστέλλει ουσιαστικά κάθε προσπάθεια εξόδου από την ύφεση και επιστροφή στην ανάπτυξη και από την άλλη την αδυναμία να προβλέψει κανείς τον χρονικό σημείο που η χώρα θα επιστρέψει στην ομαλότητα.
Όλα δείχνουν ότι η αστάθεια ήρθε και θα μείνει για μεγάλο διάστημα. Όμως τα προβλήματα που ζητούν λύσεις είναι πολλά και το κυριότερο ο χρόνος δεν είναι σύμμαχος.
Η επιστροφή των σεναρίων του Grexit δυσχεραίνει μία ομολογουμένως δύσκολη κατάσταση. Η ανησυχία των καταθετών δεδομένη, κάτι που φαίνεται και διά γυμνού οφθαλμού, εάν κάποιος επισκεφθεί οποιοδήποτε κατάστημα μίας τράπεζας. Το μόνο καλό είναι πως δεν υπάρχουν τα σημάδια πανικού που παρατηρήθηκαν το 2010 - 2011 και που είχε ως αποτέλεσμα να «φύγουν» από τη χώρα άνω των 70 δισ. ευρώ που ποτέ δεν επέστρεψαν. Αυτό όμως σε καμία περίπτωση δεν κάνει την κατάσταση εύκολη, αφού πλέον υπάρχει στο τραπέζι η επίσημη «απειλή» από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ότι η ροή χρηματοδότησης προς τις τράπεζες θα κοπεί την 1η Μαρτίου, εφόσον δεν ανανεωθεί ή δεν υπάρξει νέο πρόγραμμα της χώρας με τους πιστωτές. Και μπορεί η όποια φυγή καταθέσεων για την ώρα να είναι διαχειρίσιμη, τη διακοπή ρευστότητας σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να την αντέξει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Κατά συνέπεια η εξεύρεση λύσης δεν είναι μόνο αναγκαία, αλλά αποτελεί μονόδρομο.
Eξυπηρέτηση δανείων
Ένα άλλο ζήτημα είναι η εξυπηρέτηση των δανείων της χώρας. Ο χρόνος είναι πιεστικός, αλλά υπάρχει η δυνατότητα να παραταθεί η εκκρεμότητα μέχρι τον Ιούνιο. Η Ελλάδα μπορεί να φτάσει μέχρι το καλοκαίρι χωρίς επιπλέον χρηματοδότηση, με τη χρήση κάποιων τρικ, αλλά μετά θα πρέπει η κυβέρνηση να βάλει το δάκτυλο επί των τύπων των ήλων και να βρει νέα δανεικά. Και αφού οι αγορές θα είναι κλειστές, η χώρα έχει μία επιλογή, να δανειστεί από τους πιστωτές της. Ο άλλος δρόμος είναι η χρεοκοπία.
Η πραγματική οικονομία όμως είναι αντιμέτωπη με πρόσθετους κινδύνους. Η προβλεπόμενη ανάπτυξη τίθεται εν αμφιβόλω και ο υπουργός Οικονομικών Γκ. Χαρδούβελης εκτιμά ότι εφόσον συνεχιστεί η αβεβαιότητα έως το τέλος του πρώτου τριμήνου, θα χαθούν περίπου 2,5-3 δισ. από το ΑΕΠ ή το μισό της εκτιμώμενης αύξησης της οικονομίας.
Τα δείγματα είναι ήδη απτά. Η αγορά έχει παγώσει και έχει ανατραπεί το καλό κλίμα που ήδη είχε εδραιωθεί στην ελληνική οικονομία. Η χριστουγεννιάτικη αγορά είναι ένα μόνο παράδειγμα.
Ετοιμάζονται για όλα τα ενδεχόμενα
Βερολίνο και Βρυξέλλες παρακολουθούν με έκδηλη αγωνία τις εξελίξεις στην Ελλάδα. Παρακολουθούν τις δημοσκοπήσεις και ετοιμάζονται για κάθε ενδεχόμενο είτε προκύψει κυβέρνηση με κορμό τη Ν.Δ. είτε με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Ωστόσο, τελευταία, βλέποντας και την προσπάθεια της ηγεσίας του κόμματος της Κουμουνδούρου να ρίξει τους τόνους της αντι-ευρωπαϊκής του ρητορικής, θεωρούν ότι θα βρεθεί κοινός τόπος, σε κάθε περίπτωση, έστω και με μερική υποχώρηση των πιστωτών στην άκαμπτη στάση τους, ώστε να υπάρξει συμφωνία. Μάλιστα φέρνουν και ως παράδειγμα την αλλαγή πολιτικής του Αντ. Σαμαρά, όταν ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας.
Πάντως, προετοιμάζονται και για το ενδεχόμενο ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει πράξη τις απειλές για μονομερή καταγγελία του Μνημονίου. Το μόνο σίγουρο είναι ότι υπάρχουν σημεία που και οι Ευρωπαίοι δεν γνωρίζουν πώς θα τα αντιμετωπίσουν και σύμφωνα με κάποια δημοσιεύματα έχουν δώσει εντολή στις νομικές υπηρεσίες της Ε.Ε. να βρουν τρόπους αντίδρασης αν η κατάσταση πάει στα άκρα και επέλθει ολική ρήξη στις σχέσεις ανάμεσα στην Ευρωζώνη και την Ελλάδα.
Εκείνο που παρατηρεί κανείς τις τελευταίες ημέρες είναι πως γίνεται προσπάθεια από όλες τις πλευρές να πέσουν οι τόνοι και να φύγει από την καθημερινή ατζέντα το Grexit. Όχι πως δεν υπάρχει ως υπόθεση εργασίας, αλλά όλοι αντιλαμβάνονται ότι κανείς δεν βγαίνει ωφελημένος από τη συνεχή αναπαραγωγή τέτοιων σεναρίων.
Στο Βερολίνο πλέον έχουν υιοθετήσει την άποψη «εμείς θέλουμε την Ελλάδα στο ευρώ και το έχουμε αποδείξει. Δεν μας ενδιαφέρει ποιος θα εκλεγεί στη χώρα, αρκεί να καταλάβει ότι η παραμονή στη ζώνη του ευρώ συνεπάγεται την τήρηση των υποχρεώσεων και αυτών που έχουν συμφωνηθεί. Η χώρα έχει συνέχεια». Σε ανάλογο μήκος κύματος κινούνται και στις Βρυξέλλες. Όσο και αν λένε κάποιοι ότι μία αναταραχή στην Ελλάδα είναι διαχειρίσιμη, απεύχονται να συμβεί κάτι τέτοιο, γνωρίζοντας ότι στην παρούσα φάση μόνο ζημιές στην Ευρωζώνη θα φέρει, τη στιγμή μάλιστα που το φάντασμα της ύφεσης και του αποπληθωρισμού επιστρέφει. «Οπλο» είναι ότι σε συντριπτικό ποσοστό οι Ελληνες τάσσονται υπέρ του ευρώ.