Δευτέρα «ανάβουν» τα πιεστήρια στη Φρανκφούρτη

«Ντεμπούτο» πραγματοποιεί τη Δευτέρα το πρόγραμμα εκτύπωσης χρήματος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, με τον Μάριο Ντράγκι να ενεργοποιεί το «μεγάλο μπαζούκα» και να ξεκινά την αγορά κρατικών (κυρίως) και εταιρικών ομολόγων, με ρυθμό 60 δισ. ευρώ τον μήνα, με στόχο την επιτάχυνση των ρυθμών ανάπτυξης στην Ευρωζώνη και την επιστροφή του πληθωρισμού (που βρίσκεται από τον Δεκέμβριο σε αρνητικό πεδίο), στα επιθυμητά επίπεδα του «κοντά, αλλά κάτω από το 2».



To κλίμα στις αγορές μετοχών και ομολόγων της Ευρωζώνης ήταν πανηγυρικό, εν αναμονή της ενεργοποίησης του προγράμματος εκτύπωσης χρήματος της ΕΚΤ: Ενδεικτικά, ο δείκτης FTSE Eurofirst 300 των ευρωπαϊκών blue chips σκαρφάλωσε χθες σε νέο υψηλό επταετίας με τα κέρδη από την αρχή του έτους να ανέρχονται στο 14%, ενώ αλλεπάλληλα ιστορικά ρεκόρ σημειώνει και ο δείκτης DAX του Χρηματιστηρίου της Φρανκφούρτης.

Το δε αγοραστικό ενδιαφέρον για τα ομόλογα της Ευρωζώνης ενόψει του QE είναι τόσο ισχυρό, ώστε τα γερμανικά Bunds διαπραγματεύονται με αρνητικά επιτόκια έως και την επταετία, η απόδοση του 10ετούς ιρλανδικού ομολόγου υποχώρησε κάτω από το 1% για πρώτη φορά στα χρονικά και η Πορτογαλία δανείζεται στη 10ετία με επιτόκιο 1,8% (φθηνότερα από τις ΗΠΑ?) και ας διατηρούν οι οίκοι αξιολόγησης την πιστοληπτική της ικανότητα στην κατηγορία «σκουπίδι» (junk).
Την Δευτέρα «ανάβουν» τα πιεστήρια στη Φρανκφούρτη

Πραγματική οικονομία
Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι το τελευταίο διάστημα έχουν πολλαπλασιαστεί και οι ενδείξεις βελτίωσης στην πραγματική οικονομία της Ευρωζώνης, για δυο κυρίως λόγους: Πρώτον, επειδή η εξαγγελία του προγράμματος στις 22 Ιανουαρίου (και οι προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί μήνες πριν?) έστειλε ισχυρό σήμα αποκατάστασης της εμπιστοσύνης και οδήγησε σε εξασθένηση του ευρώ έναντι του δολαρίου (από το 1,39 δολ./ευρώ τον Μάιο του 2014 στα επίπεδα του 1,12 δολ./ευρώ), ενισχύοντας τον εξαγωγικό τομέα της Ευρωζώνης.

Και δεύτερον, η μεγάλη πτώση των τιμών του πετρελαίου ενέτεινε μεν τις αποπληθωριστικές πιέσεις στην περιοχή, ταυτόχρονα όμως αύξησε την αγοραστική δύναμη νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ενισχύοντας την καταναλωτική εμπιστοσύνη και την εγχώρια ζήτηση.

Ο πρόεδρος Ντράγκι υπογράμμισε καταθέτοντας ενώπιον του Ευρωκοινοβουλίου την περασμένη Τετάρτη ότι η κατάσταση στην Ευρωζώνη είναι καλύτερη από ό,τι λίγους μήνες πριν, προϊδεάζοντας για ανοδική αναθεώρηση των προβλέψεων της ΕΚΤ για την ανάπτυξη τον επόμενο μήνα.

Όπως είπε, «τα μέτρα που έχουμε λάβει έχουν οδηγήσει σε περαιτέρω βελτίωση των συνθηκών στις αγορές χρήματος και ομολόγων. Τα επιτόκια δανεισμού σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις έχουν μειωθεί σημαντικά και η πιστωτική επέκταση προς τον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε τον Ιανουάριο (+0,2% εάν υπολογιστούν οι πωλήσεις και τιτλοποιήσεις δανείων) για πρώτη φορά από τα μέσα του 2012. Άλλα θετικά στοιχεία είναι:

Η αύξηση κατά 9% σε δωδεκάμηνη βάση τον Ιανουάριο του δείκτη προσφοράς χρήματος Μ1 (χρήμα σε κυκλοφορία και overnignt καταθέσεις) που ιστορικά αποτελεί προπομπό ταχύτερης οικονομικής ανάπτυξης.
Η ενίσχυση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης σε Ιταλία και Γαλλία (δυο χώρες που πάσχουν από χρόνια οικονομική στασιμότητα), η οποία σε συνδυασμό με τη χαλάρωση του «κορσέ» της λιτότητας (που επισφραγίστηκε από την απόφαση της Κομισιόν να εγκρίνει τον προϋπολογισμό της Ιταλίας και να δώσει διορία στη Γαλλία έως το 2017 για να μειώσει το έλλειμμά της κάτω από το 3% του ΑΕΠ) προϊδεάζουν για επιτάχυνση των ρυθμών ανάπτυξης φέτος.
Η ανάδειξη της εγχώριας ζήτησης στη Γερμανία ως κινητηρίου δύναμης της ανάκαμψης και οι ενδείξεις για σημαντικές αυξήσεις μισθών (της τάξης του 3%) στο σύνολο της οικονομίας φέτος, μετά τη συμφωνία-ορόσημο που πέτυχε η IG Metall.

Αμφιβολίες
H έναρξη του προγράμματος εκτύπωσης χρήματος έρχεται λοιπόν να ενισχύσει το θετικό κοκτέιλ για την οικονομική δραστηριότητα που συνθέτουν η άμβλυνση της πιστωτικής ασφυξίας, το ασθενέστερο ευρώ, το φθηνότερο κόστος ενέργειας, ακόμα και η εκεχειρία στο ελληνικό «μέτωπο».

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι όλα τα προβλήματα της Ευρωζώνης θα λυθούν ως δια μαγείας τους επόμενους μήνες: Η ανεργία παραμένει σε επώδυνα υψηλά επίπεδα στις περισσότερες χώρες της περιοχής και η ΕΚΤ υπογραμμίζει σε όλους τους τόνους ότι οι πρωτοβουλίες της κινδυνεύουν να πέσουν σε άγονο έδαφος, εάν δεν συνοδευτούν από τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που μπορούν να ενισχύσουν τη δυναμική της οικονομίας.

Όπως το έθεσε και ο πρόεδρος Ντράγκι, «η νομισματική πολιτική μπορεί να θέσει τις βάσεις της ανάπτυξης. Όμως για να επιταχυνθεί η ανάπτυξη χρειάζονται επενδύσεις. Για να έχεις επενδύσεις, χρειάζεται εμπιστοσύνη. Και για να έχεις εμπιστοσύνη, χρειάζεσαι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις».

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι σε πρόσφατη έρευνα της Fitch σε μάνατζερ που διαχειρίζονται κεφάλαια 8 τρισ. ευρώ, μόνο το 27% εμφανίζονται πεπεισμένοι ότι το πρόγραμμα εκτύπωσης χρήματος της ΕΚΤ θα αυξήσει τον πληθωρισμό και μόνο το 4% εκτιμά ότι θα οδηγήσει σε ουσιαστική χαλάρωση των πιστωτικών συνθηκών για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις το επόμενο δωδεκάμηνο. Αντίστοιχες αμφιβολίες διατυπώθηκαν και σε δημοσκόπηση του Reuters σε 83 οικονομολόγους, καθώς μόνο οι 43 προεξοφλούν την επιτυχία του προγράμματος...