ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΔΡΑΜΑΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ 17ΩΡΗΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ ΣΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ

Εχουν περάσει 373 ημέρες από εκείνη τη δραματική νύχτα της 12ης προς 13 Ιουλίου του 2015.




Τότε που οι 17 ώρες σκληρής διαπραγμάτευσης στη Σύνοδο Κορυφής κατέληξαν σε μια ιδιαίτερα επώδυνη συμφωνία, στοιχεία της οποίας αντιμετωπίζει ο ελληνικός λαός καθημερινά.

Οποιος θυμάται εκείνο το θρίλερ που παίχτηκε στις Βρυξέλλες σίγουρα δεν αναπολεί τον «καυτό» Ιούλιο που έκρινε το μέλλον της χώρας. Είχε προηγηθεί η δραματική περίοδος της αποτυχημένης διαπραγμάτευσης του Γιάνη Βαρουφάκη, τα «ουάου» και τα «plan X» που έφεραν τη χώρα στα όρια της χρεοκοπίας, με το πιστόλι στον κρόταφο και με ένα δημοψήφισμα που αποδείχθηκε «πύρρειος νίκη» για την κυβέρνηση Τσίπρα.

Παρά τη σαφή εντολή για μια καλύτερη συμφωνία από εκείνη που έφερνε ο Ζ. Κ. Γιούνκερ, η ελληνική αποστολή... έπεσε μαχόμενη μετά από 17 ώρες σκληρών παζαριών. Αποδέχθηκε μια συμφωνία που στην πορεία αποδείχθηκε πόσο δύσκολη είναι στην εφαρμογή της. Όμως, το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι και εκείνη η συμφωνία της 13ης Ιουλίου του 2015 ουσιαστικά ήταν αποτέλεσμα της αποτυχημένης διακυβέρνησης του πρώτου εξαμήνου. Ο «λογαριασμός»; Πάνω από 86 δι. ευρώ σύμφωνα με την ΤτΕ, ίσως και πάνω από 100 δισ. ευρώ σύμφωνα με τον SSM.
Τα... Ιουλιανά της οικονομίας που σημάδεψαν τη χώρα

Ωστόσο, εκείνη η δραματική νύχτα στις Βρυξέλλες, πέρας της επώδυνης συμφωνίας, αποτέλεσε τη «ρωγμή του χρόνου» για τον ΣΥΡΙΖΑ και προσωπικά για τον Αλέξη Τσίπρα. Η ολοκληρωτική στροφή της κυβέρνησης στον συμβιβασμό με τους δανειστές ήταν και η αρχή για τη διάσπαση του κόμματος, τη φυγή σημαντικών στελεχών της αριστερής πτέρυγας και βεβαίως ήταν η ημερομηνία που καθόρισε τις πολιτικές εξελίξεις με τις εκλογές να προκηρύσσονται λίγες εβδομάδες αργότερα.

Τα δραματικά «Ιουλιανά» για την Ελλάδα και την Αριστερά σφραγίστηκαν από τη συμφωνία στις Βρυξέλλες και τις δηλώσεις που έκαναν οι πρωταγωνιστές εκείνης της νύχτας. Με τα μάτια κόκκινα από το ξενύχτι και τα απίστευτα «παζάρια» που έγιναν, ο ένας μετά τον άλλον έβγαιναν από τις ατέλειωτες διαπραγματεύσεις για να επιβεβαιώσουν αφενός τον συμβιβασμό και αφετέρου την αποφυγή του Grexit. Ηταν η απόφαση που είχε πάρει ο Αλέξης Τσίπρας για τη χώρα, μια απόφαση που θα κριθεί στο βάθος της ιστορίας.
Τα... Ιουλιανά της οικονομίας που σημάδεψαν τη χώρα

«Δώσαμε μια σκληρή μάχη έξι μήνες τώρα, μέχρι τέλους παλέψαμε για να διεκδικήσουμε ό,τι καλύτερο για μια συμφωνία που θα δώσει την ευκαιρία στην χώρα να σταθεί στα πόδια της», δήλωνε τότε ο πρωθυπουργός. «Βρεθήκαμε μπροστά σε δύσκολες αποφάσεις, σε σκληρά διλήμματα, πήραμε την ευθύνη της απόφασης προκειμένου να αποτρέψουμε την υλοποίηση των πιο ακραίων επιδιώξεων, των πιο ακραίων συντηρητικών κύκλων στην Ε.Ε. Καταφέραμε σε αυτή τη σκληρή μάχη να κερδίσουμε την αναδόμηση, την αναδιάρθρωση του χρέους. Και μια βέβαιη χρηματοδότηση για το μεσοπρόθεσμο διάστημα? Τη λαϊκή μας κυριαρχία την κερδίσαμε, το μήνυμα της δημοκρατίας, το μήνυμα της αξιοπρέπειας το στείλαμε σε όλη την Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Αυτή είναι η πιο σημαντική παρακαταθήκη».

Αυτά είπε εκείνη τη δραματική νύχτα ο κ. Τσίπρας και πλέον ο καθένας μπορεί να βρει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μιας συμφωνίας που επιβλήθηκε, με την Ελλάδα να βρίσκεται στριμωγμένη μεταξύ των ακραίων επιδιώξεων ορισμένων ευρωπαίων αλλά και των τραγικών λαθών που έγιναν το προηγούμενο διάστημα.
ΝΤΟΝΑΛΝΤ ΤΟΥΣΚ «ΣΥΜΦΩΝΙΑ 'Η ΒΓΑΙΝΕΤΕ» Στις 7 Ιουλίου ξεκινά το Eurogroup, με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο να κάνει την παρθενική του εμφάνιση ως υπουργός Οικονομικών χωρίς κάποια πρόταση για το νέο πρόγραμμ
ΝΤΟΝΑΛΝΤ ΤΟΥΣΚ «ΣΥΜΦΩΝΙΑ 'Η ΒΓΑΙΝΕΤΕ»
Στις 7 Ιουλίου ξεκινά το Eurogroup, με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο να κάνει την παρθενική του εμφάνιση ως υπουργός Οικονομικών χωρίς κάποια πρόταση για το νέο πρόγραμμα. Τότε ξεκινούν και οι πιέσεις προς την Ελλάδα. «Συμφωνία τις επόμενες ημέρες ή βγαίνετε από την Ευρώπη», λένε με ένα στόμα Τουσκ και Γιούνκερ.

ΜΠΑΡΑΚ ΟΜΠΑΜΑ ΦΟΒΟΙ ΓΙΑ ΝΤΟΜΙΝΟ
Ο Μπ. Ομπάμα είναι σε συνεχή επαφή με την Αγκ. Μέρκελ, καθώς οι τακτικισμοί με τους εκβιασμούς και τις απειλές κυριαρχούν στις συσκέψεις που γίνονται στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο και την Ουάσιγκτον επικρατεί αναταραχή και φόβοι για ντόμινο.

Διαπραγματεύσεις στα όρια
«Ο συμβιβασμός που επιτεύχθηκε δίνει νικητές, δεν ταπεινώθηκε ο ελληνικός λαός», δήλωσε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, μόνο που ένα χρόνο μετά ο ελληνικός λαός μάλλον διαφορετικά θα πρέπει να αισθάνεται, έστω κι αν ο «φίλος» Γιούνκερ αισθάνεται σήμερα δικαιωμένος.

Ωστόσο, της δραματικής εκείνης νύχτας είχαν προηγηθεί διαπραγματεύσεις στα όρια αντοχής και πολλές φορές η ρήξη και η έξοδος της χώρας από το ευρώ έμοιαζε πιθανότερη από ποτέ. Είτε γιατί είχαν γίνει σοβαρά λάθη από την κυβέρνηση, είτε γιατί είχαν επικρατήσει οι σκληροί στην Ευρώπη που δεν απέκλειαν το Grexit και μάλιστα το προωθούσαν ως μοναδικό σενάριο.

Για παράδειγμα, μία εβδομάδα νωρίτερα, στις 6 Ιουλίου του 2015 συναντώνται στο Παρίσι Μέρκελ και Ολάντ, στον απόηχο του δημοψηφίσματος στην Ελλάδα. Εκεί η Γερμανίδα καγκελάριος παρουσίασε στον Γάλλο πρόεδρο το σχέδιο προσωρινής εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ που είχε εκπονήσει η «ομάδα Σόιμπλε». Η εφαρμογή του αποφεύχθηκε και δόθηκε χρόνος για διαπραγματεύσεις επειδή πιθανότατα αντέδρασε ο Φρ. Ολάντ, αλλά κι επειδή η Αγκ. Μέρκελ ήθελε να δώσει ακόμη μια ευκαιρία.

Στις 7 Ιουλίου ξεκινά το Eurogroup, με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο να κάνει την παρθενική του εμφάνιση ως υπουργός Οικονομικών και να προσπαθεί να βελτιώσει το κλίμα που είχε καταστρέψει ο προκάτοχός του. Όμως, παρά τις υποσχέσεις της ελληνικής κυβέρνησης για συγκεκριμένο σχέδιο συμφωνίας, ο υπουργός προσέρχεται χωρίς κάποια πρόταση για το νέο πρόγραμμα, με αποτέλεσμα η σύσκεψη ουσιαστικά να ναυαγήσει. Τότε ξεκινούν και οι πιέσεις προς την Ελλάδα και για πρώτη φορά από επίσημα χείλη ακούγεται η λέξη Grexit. «Συμφωνία τις επόμενες ημέρες ή βγαίνετε από την Ευρώπη», λένε με ένα στόμα Τουσκ και Γιούνκερ, με τον δεύτερο να αναλαμβάνει να ενημερώσει τον Αλ. Τσίπρα για τις λεπτομέρειες του σχεδίου. Οι Ευρωπαίοι παρουσιάζουν ένα ολοκληρωμένο «πακέτο» με τις επιπτώσεις, τα μέτρα, τα επόμενα βήματα που έπρεπε να γίνουν μόλις η Ελλάδα έβγαινε από την Ε.Ε. Ευρωπαίος αξιωματούχος μάλιστα έλεγε ότι «οι ερπύστριες των τεθωρακισμένων είναι πολύ πιθανό να ακούγονταν και πάλι στους δρόμους της Αθήνας». Τρομαγμένη η Αθήνα καταθέτει στις 8 Ιουλίου αίτηση για νέο τριετές πρόγραμμα διάσωσης.

Το χαρτί του Grexit
Η Αθήνα στέλνει την πρόταση το βράδυ της Πέμπτης, 9 του μηνός, ενώ στην Αθήνα οι πολιτικές εξελίξεις είναι πυκνές. Ο Αλ. Τσίπρας πάει στη Βουλή την επόμενη και λαμβάνει εξουσιοδότηση από 251 βουλευτές για την επίτευξη συμφωνίας. Εκείνη τη στιγμή, λίγα 24ωρα πριν από την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής, φτάνει στα χέρια της κυβέρνησης έγγραφη πρόταση για Grexit. Οι ώρες είναι δραματικές, τα πάντα κινούνται στην κόψη του ξυραφιού, οι όροι που βάζουν είναι σκληροί. Ειδικά το θέμα του Ταμείου Αποκρατικοποιήσεων με έδρα το Λουξεμβούργο, προκαλεί σεισμό, καθώς δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από την Αθήνα.

Αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι στην πρόταση του Σόιμπλε ουσιαστικά για προσωρινό Grexit υπάρχουν συγκεκριμένα μέτρα αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης που θα δημιουργούταν. Οι τακτικισμοί με τους εκβιασμούς και τις απειλές κυριαρχούν στις συσκέψεις που γίνονται στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο, την ίδια στιγμή που στην Ουάσιγκτον επικρατεί αναταραχή και φόβοι για ντόμινο. Ο Μπ. Ομπάμα είναι σε συνεχή επαφή με τον Αγκ. Μέρκελ κι ένας μαραθώνιος διαπραγματεύσεων ξεκινά.

Η Σύνοδος Κορυφής ξεκινά στις 15.30. Διακόπτεται επανειλημμένως για διαβουλεύσεις. Γύρω στις 4 τα ξημερώματα φαίνεται να επικρατεί το ναυάγιο, η ελληνική πλευρά αποχωρεί, ο Ολάντ αναλαμβάνει διαμεσολαβητικό ρόλο, φέρνει ξανά στο δωμάτιο τον Αλ. Τσίπρα.

Στις 7 το πρωί, γίνεται νέα διακοπή, με την απόσταση μεταξύ Αθήνας και Βερολίνου να είναι μόνο 2,5 δισ. ευρώ, ο Ελληνας πρωθυπουργός ζητά μια συμφωνία που θα μπορεί να περάσει από το κόμμα του και τη Βουλή. Μόλις όλες οι πλευρές συνειδητοποιούν ότι δεν μπορεί να «σπάσει» η Ευρώπη για διαφορά 2,5 δισ. ευρώ επέρχεται η συμφωνία. Λίγο μετά τις 08:30 ολοκληρώθηκε τετραμερής συνάντηση του Ελληνα πρωθυπουργού με τους ηγέτες Γαλλίας και Γερμανίας και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Αλέξης Τσίπρας συναντήθηκε με τον Φρανσουά Ολάντ για να επιστρέψουν οι άλλοι δύο στο τραπέζι νέας τετραμερούς με την ίδια σύνθεση λίγο μετά τις 09:00. Λίγο αργότερα, αποχώρησε η Λιθουανή πρόεδρος, δηλώνοντας ότι η Σύνοδος σχεδόν τελείωσε.

Όπως αναφέρει το Reuters: «Τελικά πήγε στις Βρυξέλλες και ξεκίνησε μαραθώνιες συζητήσεις. Ήταν τόσο εξαντλημένος, που κάποιοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι του πρότειναν να ξεκουραστεί λίγο και να συνεχίσει μετά. Τελικά υπέγραψε, αλλά στην Αθήνα το κόμμα του είχε χωριστεί στα δύο».

ΚΕΡΔΗ ΚΑΙ ΖΗΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Καταστροφή ή έξοδος από την κρίση ένα χρόνο μετά;

Ένα χρόνο μετά την υπογραφή της επώδυνης συμφωνίας και η «ζυγαριά» γέρνει ανάλογα με την πλευρά που βλέπει κανείς την εξέλιξη της οικονομίας. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι η χώρα έχει μπει σε τροχιά ανάκαμψης, ότι μέσα στους επόμενους έξι μήνες η οικονομία θα επιστρέψει στην ανάπτυξη και από το 2017 θα έρθει η πραγματική μεταστροφή και άρση των αδικιών στην κοινωνία.

Η αισιόδοξη εκτίμηση βασίζεται και στο γεγονός ότι ο πρωθυπουργός έχει υποσχεθεί πιστή τήρηση του Μνημονίου που υπέγραψε, ώστε να επέλθει δημοσιονομική ισορροπία. Το υπουργείο Οικονομικών προτάσσει τα θετικά μηνύματα που έρχονται από την οικονομία, όπως π.χ. η αύξηση των φορολογικών εσόδων που προέρχεται κυρίως από το «κυνήγι» της φοροδιαφυγής, το νέο ρεκόρ στον τουρισμό, η μείωση της ανεργίας κ.λπ. Εκτιμούν ότι από τις αρχές του 2017 θα αρχίσουν να φαίνονται οι «ευεργετικές» συνέπειες του προγράμματος, ειδικά με την εισροή χρήματος τόσο από το «πακέτο Γιούνκερ» όσο και από την ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης του Μ. Ντράγκι που μπορεί να γίνει μέχρι το φθινόπωρο. Ευελπιστούν επίσης ότι θα βελτιωθεί η ρευστότητα στην αγορά μέσω της αποπληρωμής μέρους των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου που ξεπερνούν τα 7 δισ. ευρώ, αλλά και της άρσης της αβεβαιότητας που θα φέρει επενδύσεις και χρήμα στην αγορά.

Αισιόδοξος για την οικονομία, με την προϋπόθεση να συνεχιστεί η εφαρμογή του προγράμμματος αλλά και να γίνουν οι τελευταίες μεταρρυθμίσεις που έχουν συμφωνηθεί, εμφανίζετα και ο Γ. Στουρνάρας. Ο διοικητής της ΤτΕ στις τελευταίες παρεμβάσεις του στηλίτευσε την πρώτη περίοδο της διαπραγμάτευσης, ωστόσο, είπε ότι η στροφή που έγινε έσωσε την κατάσταση. Πλέον εκτιμά ότι μπορεί να επιτευχθούν οι στόχοι για θετικό ρυθμό ανάπτυξης το β’ εξάμηνο και για ύφεση μόλις 0,3% φέτος. Να θυμίσουμε πριν τα δραματικά γεγονότα του περασμένου καλοκαιριού και τη ζημιά που προκλήθηκε, η πρόβλεψη ήταν για ανάπτυξη άνω του 2% το 2016. Ο κ. Στουρνάρας πιστεύει ότι μπορεί να επιτευχθεί πλεόνασμα 0,9% κι ότι η έκρηξη των ηλεκτρονικών συναλλαγών ως αποτέλεσμα των capital controls, αποκάλυψε μεγάλη φορολογητέα ύλη και θα αυξήσει τα έσοδα. Σε κάθε περίπτωση ο στόχος για ανάπτυξη 2,5% το 2017 και 3% το 2018 είναι εφικτός για τους αισιοδοξούντες ότι η οικονομία μπαίνει σε σταθερή τροχιά. Η άλλη πλευρά, ωστόσο, βάζει στη «ζυγαριά» τις δραματικές επιπτώσεις. Για παράδειγμα αναφέρουν την έκρηξη στα ληξιπρόθεσμα χρέη προς την εφορία. Μόνο το 2015 αυξήθηκαν κατά 13,5 δισ. ευρώ, ενώ τρέχουν με ρυθμό περίπου 1 δισ. ευρώ τον μήνα. Μάλιστα, τον φετινό Μάιο, και πριν ξεκινήσουν οι μεγάλες πληρωμές, τα ληξιπρόθεσμα αυξήθηκαν κατά 1,2 δισ. αγγίζουν πλέον τα 90 δισ. και είναι πιθανόν έως το τέλος του χρόνου να φτάσουν τα 95 δισ. ευρώ.

Επίσης, οι απαισιόδοξοι αναφέρουν τις δραματικές επιπτώσεις του περσινού μνημονίου (σε συνδυασμό με την πολυετή ύφεση) στην πραγματική οικονομία, στις επιχειρήσεις. Οι φόβοι για λουκέτα στην αγορά και η αύξηση της ανεργίας που θα φέρουν αυτά τρομάζει και την κυβέρνηση. Οι επιχειρηματίες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τα «κανόνια» που έρχονται αλλά και για μια νέα στάση πληρωμών από εταιρείες που αδυνατούν να πληρώσουν φόρους, εισφορές κι άλλες επιβαρύνσεις.

Παράλληλα, «μαύρη κηλίδα» στη χρονιά που πέρασε είναι και η έκρηξη των κόκκινων δανείων. Η στάση πληρωμών κυριαρχεί στη χώρα και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχουν ξεπεράσει τα 108 δισ. ευρώ. Με ένα ιδιωτικό χρέος (δάνεια, ληξιπρόθεσμα, ασφαλιστικές εισφορές) να ξεπερνά τα 240 δισ. ευρώ, κανείς δεν μπορεί να αισιοδοξεί ότι μπορεί να έλθουν καλύτερες ημέρες. Ειδικά χωρίς γενναίες ρυθμίσεις που θα διευκολύνουν τα νοικοκυριά να πληρώσουν μέρος των οφειλών τους.

Στα αρνητικά του τελευταίου χρόνου προστίθεται η αποσάθρωση των εργασιακών σχέσεων με μείωση του αριθμού της μισθωτής εργασίας. Επίσης, «βρόχος» για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις είναι οι μειώσεις στις συντάξεις, οι αυξήσεις εισφορών, η διατήρηση του ΕΝΦΙΑ σε υψηλά επίπεδα κ.λπ.

Ένα χρόνο μετά την υπογραφή του τρίτου μνημονίου, η Ελλάδα παραμένει μία χώρα που μοιάζει χαμένη, με αρκετούς πολίτες να κάνουν δυσοίωνες προβλέψεις για το μέλλον, αναφέρει δημοσίευμα του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων AFP με τίτλο «Ένα χρόνο μετά το πακέτο διάσωσης, η Ελλάδα παλεύει για ένα καλύτερο μέλλον».

«Στις 13 Ιουλίου του 2015 ο Αλέξης Τσίπρας υπέγραψε στις Βρυξέλλες μια συμφωνία που έσωσε την Ελλάδα από τη χρεοκοπία και της επέτρεψε να παραμείνει στη ζώνη του ευρώ. Ωστόσο τα μέτρα λιτότητας που επέβαλαν στην Αθήνα οι δανειστές αργούν να αποδώσουν. Ένα χρόνο μετά, η χώρα δεν έχει φτάσει ακόμη στην ανάπτυξη και παραμένει με ένα χρέος που το ίδιο το ΔΝΤ εκτιμά πως είναι μη βιώσιμο», σημειώνει η Le Monde σε αντίστοιχο δημοσίευμά της.

Όπως αναφέρει η γαλλική εφημερίδα, η χώρα εξακολουθεί να μην έχει ανάπτυξη, κάτι που εξηγεί εν πολλοίς και το γεγονός πως η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα, ενώ οι ελληνικές επιχειρήσεις εξακολουθούν να υποφέρουν. Η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα ελπίζει πως οι δανειστές θα συζητήσουν τα μέτρα ελάφρυνσης του τεράστιου χρέους της Ελλάδας, όπως του υποσχέθηκαν. Για να γίνει κάτι τέτοιο, θα πρέπει να πεισθεί ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Β. Σόιμπλε, ο οποίος ακόμη υποστηρίζει πως το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο, τονίζει, μεταξύ άλλων, η Le Monde.