Σε συναγερμό βρίσκονται οι βιομηχανίες τροφίμων και το λιανεμπόριο
βλέποντας την συνεχή μείωση της δαπάνης των νοικοκυριών παρά τις
προσφορές και εκπτώσεις στα σούπερ-μάρκετ. Χρόνια είχαν να δουν μείωση 10%-12%
στο γάλα, και 6% στο ψωμί, οι άνθρωποι της αγοράς, στα τρόφιμα, αυτά
δηλαδή που ο Έλληνας δεν σταμάτησε να αγοράζει ούτε στα χειρότερα χρόνια
της κρίσης.
Αν κάποιος έλεγε στο παρελθόν ότι ο τζίρος στα σούπερ-μάρκετ θα κλείσει 5% κάτω, όπως συνέβη πέρυσι σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, κανείς δεν θα τον πίστευε. Ούτε φυσικά αν προέβλεπε για φέτος μια νέα μείωση τζίρου της τάξης του 4% σε σύγκριση με πέρυσι. Τα νούμερα ωστόσο αυτά είναι. Τον Μάρτιο ο τζίρος του οργανωμένου λιανεμπορίου υποχώρησε κατά 15%, τα επιβεβαιώνουν και άλλοι παράγοντες του χώρου ότι η πτώση στο πεντάμηνο τρέχει με ρυθμό κοντά στο 6%.
Και όλα αυτά γιατί; Για να παρουσιάσει πέρυσι η Ελλάδα ένα γιγάντιο πλεόνασμα 4,2%, που δεν είναι αποτέλεσμα ανάπτυξης, και νέων επενδύσεων, παρά υπερφορολόγησης των πολιτών, γονατίζοντας την κατανάλωση. Είναι χρήματα που δεν προήλθαν από την παραγωγή, αλλά έφυγαν από την κατανάλωση επειδή η κυβέρνηση έβαλε πολύ περισσότερους φόρους απ’ όσους χρειάζονταν προκειμένου να πετύχει αμφιβόλου αποτελεσματικότητας στόχους. Παραγνώρισε τις δυνατότητες της οικονομίας να σηκώσει κεφάλι, στράγγιξε την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, έπληξε την μεσαία τάξη που είναι αυτή που πληρώνει, και μάλιστα μοιάζει να μην πετυχαίνει τον στόχο της, να γεμίσει με περισσότερα χρήματα τα δημόσια ταμεία.
Το παράδειγμα με τα καύσιμα και τα καπνικά στα οποία υποτίθεται ότι θα έμπαιναν φόροι για να φέρουν εισπράξεις, αλλά τώρα η κατανάλωση καταρρέει, και μαζί οι εισπράξεις -μείον 386 εκατ. ευρώ στο α’ 4μηνο- είναι χαρακτηριστικό.
Τώρα το πρόβλημα βρίσκεται στην κατανάλωση. Το δείχνει η πλειοψηφία των καταναλωτών (60%) που δήλωσε πρόσφατα σε έρευνα του ΙΕΛΚΑ ότι κάθε χρόνο μειώνουν την αξία των αγορών τους από τα σούπερ-μάρκετ. Το υποδηλώνει το εύρημα ότι η μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών σε ήδη παντοπωλείου έχει μειωθεί την τελευταία 5ετία κατά 17,4%, ενώ η δαπάνη σε τρόφιμα κατά 14,8%. Η κάμψη που καταγράφεται εδώ δεν είναι συνέπεια μόνο της αβεβαιότητας, όσο κυρίως δείγμα εξάντλησης των χρημάτων που υπήρχαν στο στρώμα και τους τραπεζικούς λογαριασμούς των φορολογουμένων. Το 2009 το μέσο νοικοκυριό δαπανούσε μηνιαία σε είδη παντοπωλείου 444 ευρώ, το 2015 το ποσό έπεσε στα 371 ευρώ, και πέρυσι ακόμη πιο κάτω.
Το πρόβλημα είναι πως η βουτιά στην κατανάλωση θα συνεχιστεί όσο το σημερινό φορολογικό μείγμα θα παίρνει όλο και πιο ακραία μορφή τα επόμενα χρόνια. Το ερώτημα πως θα αυξηθεί η κατανάλωση όταν ο λογαριασμός που θα πληρώσουν φορολογούμενοι και συνταξιούχοι με το νέο συμπληρωματικό μνημόνιο ξεπερνά τα 4,5 δισ ευρώ, δεν έχει απάντηση από κανέναν οικονομολόγο.
Άλλη μια χρονιά με μειωμένη κατανάλωση
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της εταιρείας IRΙ, φέτος αναμένεται περαιτέρω μείωση των πωλήσεων σε όλες τις βασικές κατηγορίες προϊόντων. Σε έξι, μάλιστα, κατηγορίες εκτιμάται ότι η μείωση θα είναι μεγαλύτερη από αυτήν που αναμένεται συνολικά για τον κλάδο. Πρόκειται για τα είδη προσωπικής υγιεινής (-5,9%), τα γαλακτοκομικά (-5,6%), τα άλλα προϊόντα σπιτιού (-5,3%), τα είδη προσωπικής φροντίδας (-4,8%), των καθαριστικών και απορρυπαντικών (-4,7%) και των υλικών μαγειρικής (-4%).
Το ερώτημα γίνεται ακόμη πιο βαρύ αν αναρωτηθούμε τι θα συμβεί εφόσον κάποια στιγμή τελειώσουν τα έτοιμα. Τα 10,6 δισ. ευρώ που ξοδέψαμε πέρυσι παραπάνω απ’ όσα παράξαμε ως οικονομία, δηλαδή όσα προκύπτουν από την διαφορά ανάμεσα στην ιδιωτική κατανάλωση και το πραγματικό μας διαθέσιμο εισόδημα, είναι σαν νούμερο εντυπωσιακό. Ισούται ούτε λίγο ούτε πολύ με το 6% του ΑΕΠ. Το λίπος όμως καίγεται γοργά. Το μαύρο χρήμα που κυκλοφορεί στην Ελλάδα και τα χρήματα στο στρώμα δεν αρκούν παρά ελάχιστα ακόμη χρόνια για να συντηρήσουν το σημερινό επίπεδο ζωής του μέσου νοικοκυριού, που δίχως την παραγωγή νέου πλούτου, θα επιδεινώνεται ολοένα και περισσότερο.
Αν η πραγματική ανάπτυξη και οι δουλειές δεν καταφέρουν να έρθουν στην επόμενη 2ετία, η κυβέρνηση δεν καταλάβει ότι η ροπή στην υπερφορολόγηση έχει γίνει αυτοσκοπός, και στο μεταξύ το λίπος έχει τελειώσει, θα φτάσουμε κάποια ημέρα να μιλάμε για κάμψη του τζίρου κατά 15% και 20% στο γάλα και το ψωμί.
Αν κάποιος έλεγε στο παρελθόν ότι ο τζίρος στα σούπερ-μάρκετ θα κλείσει 5% κάτω, όπως συνέβη πέρυσι σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, κανείς δεν θα τον πίστευε. Ούτε φυσικά αν προέβλεπε για φέτος μια νέα μείωση τζίρου της τάξης του 4% σε σύγκριση με πέρυσι. Τα νούμερα ωστόσο αυτά είναι. Τον Μάρτιο ο τζίρος του οργανωμένου λιανεμπορίου υποχώρησε κατά 15%, τα επιβεβαιώνουν και άλλοι παράγοντες του χώρου ότι η πτώση στο πεντάμηνο τρέχει με ρυθμό κοντά στο 6%.
Και όλα αυτά γιατί; Για να παρουσιάσει πέρυσι η Ελλάδα ένα γιγάντιο πλεόνασμα 4,2%, που δεν είναι αποτέλεσμα ανάπτυξης, και νέων επενδύσεων, παρά υπερφορολόγησης των πολιτών, γονατίζοντας την κατανάλωση. Είναι χρήματα που δεν προήλθαν από την παραγωγή, αλλά έφυγαν από την κατανάλωση επειδή η κυβέρνηση έβαλε πολύ περισσότερους φόρους απ’ όσους χρειάζονταν προκειμένου να πετύχει αμφιβόλου αποτελεσματικότητας στόχους. Παραγνώρισε τις δυνατότητες της οικονομίας να σηκώσει κεφάλι, στράγγιξε την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, έπληξε την μεσαία τάξη που είναι αυτή που πληρώνει, και μάλιστα μοιάζει να μην πετυχαίνει τον στόχο της, να γεμίσει με περισσότερα χρήματα τα δημόσια ταμεία.
Το παράδειγμα με τα καύσιμα και τα καπνικά στα οποία υποτίθεται ότι θα έμπαιναν φόροι για να φέρουν εισπράξεις, αλλά τώρα η κατανάλωση καταρρέει, και μαζί οι εισπράξεις -μείον 386 εκατ. ευρώ στο α’ 4μηνο- είναι χαρακτηριστικό.
Τώρα το πρόβλημα βρίσκεται στην κατανάλωση. Το δείχνει η πλειοψηφία των καταναλωτών (60%) που δήλωσε πρόσφατα σε έρευνα του ΙΕΛΚΑ ότι κάθε χρόνο μειώνουν την αξία των αγορών τους από τα σούπερ-μάρκετ. Το υποδηλώνει το εύρημα ότι η μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών σε ήδη παντοπωλείου έχει μειωθεί την τελευταία 5ετία κατά 17,4%, ενώ η δαπάνη σε τρόφιμα κατά 14,8%. Η κάμψη που καταγράφεται εδώ δεν είναι συνέπεια μόνο της αβεβαιότητας, όσο κυρίως δείγμα εξάντλησης των χρημάτων που υπήρχαν στο στρώμα και τους τραπεζικούς λογαριασμούς των φορολογουμένων. Το 2009 το μέσο νοικοκυριό δαπανούσε μηνιαία σε είδη παντοπωλείου 444 ευρώ, το 2015 το ποσό έπεσε στα 371 ευρώ, και πέρυσι ακόμη πιο κάτω.
Το πρόβλημα είναι πως η βουτιά στην κατανάλωση θα συνεχιστεί όσο το σημερινό φορολογικό μείγμα θα παίρνει όλο και πιο ακραία μορφή τα επόμενα χρόνια. Το ερώτημα πως θα αυξηθεί η κατανάλωση όταν ο λογαριασμός που θα πληρώσουν φορολογούμενοι και συνταξιούχοι με το νέο συμπληρωματικό μνημόνιο ξεπερνά τα 4,5 δισ ευρώ, δεν έχει απάντηση από κανέναν οικονομολόγο.
Άλλη μια χρονιά με μειωμένη κατανάλωση
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της εταιρείας IRΙ, φέτος αναμένεται περαιτέρω μείωση των πωλήσεων σε όλες τις βασικές κατηγορίες προϊόντων. Σε έξι, μάλιστα, κατηγορίες εκτιμάται ότι η μείωση θα είναι μεγαλύτερη από αυτήν που αναμένεται συνολικά για τον κλάδο. Πρόκειται για τα είδη προσωπικής υγιεινής (-5,9%), τα γαλακτοκομικά (-5,6%), τα άλλα προϊόντα σπιτιού (-5,3%), τα είδη προσωπικής φροντίδας (-4,8%), των καθαριστικών και απορρυπαντικών (-4,7%) και των υλικών μαγειρικής (-4%).
Το ερώτημα γίνεται ακόμη πιο βαρύ αν αναρωτηθούμε τι θα συμβεί εφόσον κάποια στιγμή τελειώσουν τα έτοιμα. Τα 10,6 δισ. ευρώ που ξοδέψαμε πέρυσι παραπάνω απ’ όσα παράξαμε ως οικονομία, δηλαδή όσα προκύπτουν από την διαφορά ανάμεσα στην ιδιωτική κατανάλωση και το πραγματικό μας διαθέσιμο εισόδημα, είναι σαν νούμερο εντυπωσιακό. Ισούται ούτε λίγο ούτε πολύ με το 6% του ΑΕΠ. Το λίπος όμως καίγεται γοργά. Το μαύρο χρήμα που κυκλοφορεί στην Ελλάδα και τα χρήματα στο στρώμα δεν αρκούν παρά ελάχιστα ακόμη χρόνια για να συντηρήσουν το σημερινό επίπεδο ζωής του μέσου νοικοκυριού, που δίχως την παραγωγή νέου πλούτου, θα επιδεινώνεται ολοένα και περισσότερο.
Αν η πραγματική ανάπτυξη και οι δουλειές δεν καταφέρουν να έρθουν στην επόμενη 2ετία, η κυβέρνηση δεν καταλάβει ότι η ροπή στην υπερφορολόγηση έχει γίνει αυτοσκοπός, και στο μεταξύ το λίπος έχει τελειώσει, θα φτάσουμε κάποια ημέρα να μιλάμε για κάμψη του τζίρου κατά 15% και 20% στο γάλα και το ψωμί.
