"Αμέσως μετά τις γερμανικές εκλογές, και εφόσον ο κ. Μακρόν δείξει ότι τα καταφέρνει με τις εργασιακές μεταρρυθμίσεις στη Γαλλία, θα δρομολογηθούν οι προτεραιότητες του γαλλογερμανικού άξονα, μεταξύ των οποίων είναι και η "τελική" συμφωνία για την Ελλάδα...".
Με την εκτίμηση αυτή απαντούν αρμόδια
στελέχη της Κομισιόν στο "K", στο ερώτημά του "τι θα πρέπει να περιμένει
κανείς από την πλευρά της Ευρωζώνης για την επόμενη ημέρα στην
Ελλάδα" μετά τις γερμανικές εκλογές. Οι οποίες, σύμφωνα με τους ίδιους
κύκλους, δεν κλείνουν ως θέμα με τη βέβαιη επανεκλογή της κυρίας Μέρκελ.
Τα στοιχεία που συνθέτουν την όχι ευδιάκριτη –προς το παρόν– κεντρική εικόνα στο ευρωπαϊκό παζλ, σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, είναι τα ακόλουθα:
- Η Ευρωζώνη δεν γνωρίζει προς το παρόν την πρόθεση του ΔΝΤ
απέναντι στο ελληνικό πρόγραμμα, παρά μόνο ότι έχει συμβιβαστεί με μια
στάση αναμονής εν όψει των ελαφρύνσεων που έχουν προγραμματιστεί από τη συμφωνία της 15ης Ιουνίου. Στην Κομισιόν συνδέουν το ξεκαθάρισμα των προθέσεων του ΔΝΤ με την επίσκεψη της Λαγκάρντ στην Αθήνα, μια "υπόσχεση" που εκκρεμεί από τον Ιούνιο και δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμη, παρά τη σχετική φημολογία ότι πρόκειται να έρθει στην Αθήνα στις 29 Σεπτεμβρίου.
- Οι γερμανικές εκλογές είναι βέβαιο ότι
οδηγούν στην παραμονή της κυρίας Μέρκελ στην καγκελαρία. Εντούτοις, δεν
είναι καθόλου σαφές με ποιους θα συνεργαστεί στη νέα
κυβέρνηση. Στο CDU, και ειδικά στο επιτελείο της Μέρκελ, διατείνονται
ότι δεν θέλουν συγκυβέρνηση με Φιλελεύθερους και επιζητείται εκ νέου η συνεργασία με το SPD. Η συνδιαλλαγή για τα πόστα εξουσίας σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα είναι εξαιρετικά σημαντική για τις εξελίξεις όσον αφορά το ελληνικό πρόγραμμα.
- Μετά τις γερμανικές εκλογές, και
εφόσον ο κ. Μακρόν έχει αποδείξει τη δυνατότητά του να αλλάξει το τοπίο
των εργασιακών σχέσεων στη Γαλλία χωρίς ισχυρούς τριγμούς, θα πρέπει να
περιμένουμε, σύμφωνα με καλά ενημερωμένους διπλωματικούς κύκλους στις
Βρυξέλλες, μια αναβίωση του γαλλογερμανικού άξονα σε νέα κατεύθυνση.
Μέρκελ-Μακρόν πρόκειται να κινηθούν με γρήγορους ρυθμούς σε θεσμικές
αλλαγές στην Ευρωζώνη τέτοιες, που να μη χρειάζεται η χρονοβόρα
αναμόρφωση της Ευρωπαϊκής Συνθήκης.
- Κεντρικό στοιχείο αυτών των αλλαγών θα είναι η "μετάλλαξη" του ESM σε EMF και η προώθησή του σε ρόλο ανάλογο του ΔΝΤ στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, σε συνδυασμό με πρόγραμμα "μεταρρυθμίσεων" που θα αφορούν προσαρμογές στις αγορές εργασίας - προϊόντων - υπηρεσιών. Η προώθηση των μεταρρυθμίσεων αυτών θα καθορίσει το εύρος του κύκλου των χωρών της Ευρωζώνης που θα ακολουθήσουν στον κεντρικό της πυρήνα και των άλλων που θα παραμείνουν στη ζώνη της περιφέρειας της Ευρωζώνης.
Τα βήματα που ακολουθούν
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, νωρίς το φθινόπωρο αναμένεται ότι το ΔΝΤ θα επανέλθει στο ελληνικό πρόγραμμα με την απαίτηση της περαιτέρω ελάφρυνσης του χρέους, που παραμένει ως εκκρεμότητα της συμφωνίας της 15ης Ιουνίου (μέτρα μεσοπρόθεσμης παρέμβασης για την ελάφρυνση του χρέους).
Η πολιτική συγκυρία στην Ευρωζώνη,
σύμφωνα με εκτιμήσεις κύκλων της Κομισιόν, είναι πολύ πιθανό ότι θα
είναι τέτοια που θα επιτρέψει να αρχίσει μια συζήτηση (από τα μέσα Νοεμβρίου) για το ελληνικό χρέος.
Η ικανοποίηση ή μη του ΔΝΤ από τα
περιθώρια παρέμβασης που θα παρουσιάσει τότε ο ESM ως εφικτά θα κρίνει
τη συνέχιση της παρουσίας του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα ή θα δρομολογήσει τη σταδιακή αποχώρησή του.
Η διαδικασία αυτή, σύμφωνα πάντα με τους ίδιους κύκλους, δεν θα είναι σύντομη και είναι πολύ πιθανό να κρατήσει έως το τέλος του α' τριμήνου του 2018, μέχρι να καταλήξει σε κάποιες αποφάσεις από τους "θεσμούς".
Η παρατεταμένη αυτή διαδικασία θα συνδυαστεί με αυξημένες απαιτήσεις στο πλαίσιο της τρίτης αξιολόγησης,
απαιτήσεις που ήδη έχουν διατυπωθεί από πλευράς ΔΝΤ και αφορούν κυρίως
την αγορά εργασίας, τις ιδιωτικοποιήσεις και τις... τράπεζες.
Το τελευταίο σημείο, δηλαδή η κεφαλαιοποίηση των τραπεζών, αναμένεται να πάρει σοβαρές διαστάσεις – καθώς το ΔΝΤ αμφισβητεί την "ποιότητα" των κεφαλαίων που έχουν υπολογιστεί στο Tier 1 των τραπεζών και κρίνει ότι θα χρειαστούν ίσως και περισσότερα από 10 δισ. ευρώ νέα κεφάλαια τα επόμενα χρόνια.
Η διαδικασία "ρήξης" με το ΔΝΤ
Η υπόθεση της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών, παρότι αποφεύγεται να αξιολογηθεί ως τέτοια, αποτελεί κεντρικό σημείο των επιφυλάξεων του ΔΝΤ για τη μεσομακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών στηρίζεται, μεταξύ άλλων, σε μεγάλο βαθμό σε κεφάλαια αμφίβολης ποιότητας, όπως, π.χ., ο αναβαλλόμενος φόρος, αλλά και σε προβλέψεις για την εκκαθάριση του υψηλού ποσοστού "κόκκινων" δανείων, που δεν θεωρεί ρεαλιστικές σε ένα τόσο αυστηρό δημοσιονομικό περιβάλλον (υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα) όσο το προβλεπόμενο από τη συμφωνία της 15ης Ιουνίου.
Αντίθετα, η ΕΚΤ, ο ESM και η Κομισιόν,
δηλαδή το ευρωπαϊκό σκέλος των "θεσμών", όχι μόνο υποστηρίζουν
διαφορετικές εκτιμήσεις για τη δημοσιονομική εξέλιξη της οικονομίας και
το τραπεζικό σύστημα στην Ελλάδα, αλλά επιπλέον θεωρούν απορριπτέα την παρέμβαση του ΔΝΤ, ειδικά όσον αφορά τις τράπεζες και τις εκτιμήσεις της Eurostat/ESM.
Στο πλαίσιο αυτό, και εφόσον δεν
υπάρξουν αλλαγές στη στάση αυτή του ΔΝΤ, η προοπτική που είναι ήδη στα
"συρτάρια" του ESM είναι η σταδιακή και ομαλή αντικατάσταση του ΔΝΤ από
τον ίδιον, στο πλαίσιο μιας συμφωνίας-πακέτο, που θα περιλαμβάνει και
την εξαγορά των δανείων του ΔΝΤ προς την Ελλάδα, από τα "περισσεύματα"
του εν εξελίξει δανείου των 86 δισ. ευρώ.
Στο "πακέτο" αυτό θα περιλαμβάνεται ένα πλέγμα δεσμεύσεων του ελληνικού Δημοσίου που δεν θα ονομάζεται "νέο Μνημόνιο", αλλά θα αποτελεί την "πειραματική" εφαρμογή του νέου πλαισίου δημοσιονομικού ελέγχου και σύγκλισης, που θα συγκροτηθεί υπό το σχήμα της νέας αρχιτεκτονικής της Ευρωζώνης που θα αρχίσει να προωθεί το δίδυμο "Μέρκελ-Μακρόν" από τον Δεκέμβριο του 2017...
