Τι αλλάζει για τους εργοδότες με το νέο νομοσχέδιο

Αυστηρά πρόστιμα ακόμα και 50.000 ευρώ, "πάγωμα" δημόσιας χρηματοδότησης, αλλά και "λουκέτο" στις επιχειρήσεις τους περιμένουν όσους εργοδότες παραβιάσουν την εργασιακή νομοθεσία ή απασχολούν αδήλωτους ή υποδηλωμένους εργαζομένους, σύμφωνα με όσα προβλέπει το νομοσχέδιο που κατέθεσε την περασμένη εβδομάδα το υπουργείο Εργασίας.

Στο ίδιο νομοσχέδιο προβλέπεται η δυνατότητα του Κέντρου Είσπραξης Ανεξόφλητων Οφειλών (ΚΕΑΟ) προς τα ασφαλιστικά ταμεία να αποκτά πρόσβαση στο Σύστημα Μητρώων Τραπεζικών Λογαριασμών και Λογαριασμών Πληρωμών, ενώ κάθε δημόσιος φορέας –και προπαντός η Εφορία– υποχρεούται να δώσει σε αυτό (δηλαδή στο ΚΕΑΟ) στοιχεία των οφειλετών. 

Παράλληλα, δεν προβλέπεται καμία επιστροφή εισφορών σε όσους ελεύθερους επαγγελματίες χρωστάνε στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, ακόμα και αν δήλωσαν για το 2016 χαμηλότερο εισόδημα σε σχέση με το 2015. Αντίθετα, οι επιστροφές αυτές θα συμψηφιστούν με τις οφειλές τους, μειώνοντάς τες παράλληλα. 

Η επιδότηση των εισφορών για όσους εργοδότες μετατρέψουν τα "μπλοκάκια" σε μισθωτούς –την οποία έχει ήδη εξαγγείλει η υπουργός Εργασίας, κυρία Έφη Αχτσιόγλου– θα εφαρμοστεί έπειτα από έκδοση σχετικής υπουργικής απόφασης στα τέλη του ερχόμενου Σεπτεμβρίου.

Με άλλα λόγια, το τελευταίο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας αυξάνει εξαιρετικά τον "κλοιό" των Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ) και των αρμόδιων υπηρεσιών του Κέντρου Είσπραξης Ανεξόφλήτων Οφειλών και του ΕΦΚΑ σε βάρος των ελεύθερων επαγγελματιών, και προπαντός εκείνων που απασχολούν προσωπικό. Οι προτεινόμενες σχετικές διατάξεις, με τις οποίες ευελπιστεί η κυβέρνηση να ανακτήσει μέρος της χαμένης στήριξης των ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων (προπαντός των εργαζομένων και ανέργων), έρχονται σε μια εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή. Ενώ προς το παρόν δεν φαίνεται να αποδίδει τα "δέοντα" η διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού για τους επαγγελματίες με χρέη προς Εφορία, Ταμεία, τράπεζες (διατηρώντας, έτσι, την ασφυκτική οικονομική κατάστασή τους), αναμένεται από τα μέσα Σεπτεμβρίου η έναρξη της γ' αξιολόγησης του Προγράμματος Προσαρμογής, η οποία θα φέρει ενδεχομένως σκληρές ανατροπές στα κοινωνικά επιδόματα, στον συνδικαλιστικό νόμο, στις συλλογικές συμβάσεις και στο Δημόσιο και πιθανόν μια κοινωνική αναταραρχή κάθε άλλο παρά θετική για την οικονομική δραστηριότητα. 

Πιο συγκεκριμένα, τα 19 μέτρα τού εν λόγω νομοσχεδίου (το οποίο αναμένεται να έχει ψηφιστεί μέχρι την άνοδο του πρωθυπουργού, κ. Αλέξη Τσίπρα, στη ΔΕΘ) που αφορούν άμεσα τους εργοδότες είναι τα ακόλουθα: 

- Πρόστιμο από 500 έως 50.000 ευρώ για όποιον εργοδότη αρνηθεί την πρόσβαση των κλιμακίων του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ) ή την παροχή στοιχείων ή πληροφοριών. 

- Οριστικό λουκέτο σε όποια επιχείρηση δεν συμμορφωθεί με τις κυρώσεις που επιβάλλουν οι Επιθεωρητές Εργασίας σε σχέση με παραβάσεις που εγκυμονούν άμεσο ή σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων.

- Προσωρινό λουκέτο επιχείρησης στην περίπτωση που δεν καταβάλλει πλήρως αποδοχές αδείας ή αναλογίας αυτών, επίδομα αδείας ή δεν καταθέσει πίνακα προσωπικού και ωρών εργασίας, απασχολεί εργαζομένους κατά τις ώρες μη λειτουργίας των επιχειρήσεων, "τεμαχίζει" το ωράριο των μερικώς απασχολουμένων και υπερβαίνει τα χρονικά όρια της απασχόλησης του προσωπικού της. 

- Οριστικό λουκέτο σε επιχειρήσεις των οποίων οι ιδιοκτήτες δεν συμμορφωθούν στις ποινές ή στα πρόστιμα (π.χ., εξάμηνη φυλάκιση, πρόστιμο τουλάχιστον 900 ευρώ) που επιβληθούν τα οποία σχετίζονται με την απασχόληση αδήλωτου προσωπικού. 

- Πρόστιμο έως 50.000 ευρώ για παράβαση της υποχρέωσης αναγραφής εργαζομένου στον πίνακα προσωπικού.

- Πρόστιμο έως 50.000 ευρώ για όποιον εργοδότη δεν δηλώσει στην "Εργάνη" κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας, καθώς και κάθε υπεργασία και νόμιμη υπερωριακή απασχόληση των εργαζομένων.

- Πρόστιμο 10.550 ευρώ για όποιον εργοδότη εκτελεί οικοδομική εργασία ή τεχνικό έργο και δεν αναγγείλει ηλεκτρονικά στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα του ΣΕΠΕ (ΟΠΣ-ΣΕΠΕ) το απασχολούμενο προσωπικό πριν από την έναρξη κάθε ημερήσιας απασχόλησης.

- Καταλογισμός στον εργοδότη της κατηγορίας της "άτακτης καταγγελίας" σύμβασης σε περίπτωση που αυτός δεν τηρήσει εμπρόθεσμα τις υποχρεώσεις αναγγελίας οικειοθελούς αποχώρησης, συμπεριλαμβανομένης της υποβολής των συνοδευτικών εγγράφων της παρούσας.

- Αποκλεισμός επιχειρήσεων από κάθε δημόσια χρηματοδότηση εφόσον αυτές δεν συμμορφωθούν σε κυρώσεις που αφορούν μη καταβολή πλήρων αποδοχών αδείας ή αναλογίας αυτών, μη καταβολή επιδόματος αδείας, μη κατάθεση πίνακα προσωπικού και ωρών εργασίας κ.λπ.

- Υποχρέωση του εργοδότη να εφοδιάζει τους εργαζομένους του με αντίγραφο της κατάστασης προσωπικού ή απόσπασμα αυτής όταν απασχολούνται εκτός της έδρας ή του παραρτήματος της επιχείρησης. 

- Καθήκον του εργοδότη είναι να ενημερώνει τους εργαζομένους για τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων που καταγράφονται σε πρακτικό, το οποίο υπογράφεται από τον εργοδότη και τους εκπροσώπους των εργαζομένων.

- Δυνατότητα των κοινωνικών εταίρων (εργοδοτών και εργαζομένων) να καθορίζουν ελεύθερα και οποτεδήποτε, μέσω γραπτής συμφωνίας, τις πρακτικές λεπτομέρειες της ενημέρωσης και διαβούλευσης, στο κατάλληλο επίπεδο, συμπεριλαμβανομένου του επιπέδου της επιχείρησης ή της εγκατάστασης.

- Οποιαδήποτε ουσιαστική μεταβολή επέλθει στη σύμβαση εργασίας με απόφαση του εργοδότη, η οποία ελήφθη κατά παράβαση των υποχρεώσεών του προς τον εργαζόμενο, θεωρείται νομικά άκυρη.

- Προσδιορισμός χρονικού διαστήματος 60 ημερών για τη συζήτηση των αγωγών και των τακτικών ένδικων μέσων επί εργατικών διαφορών (άκυρη απόλυση, μισθοί υπερημερίας και καθυστερημένοι μισθοί).

- Δυνατότητα έκδοσης διαταγής πληρωμής οφειλόμενου μισθού εφόσον η σύναψη της σύμβασης εργασίας αποδεικνύεται εγγράφως.

Συμψηφισμός επιστροφών - χρεών για τους αυτοαπασχολουμένους 

Παράλληλα με την αυστηροποίηση του θεσμικού πλαισίου για την καταπολέμηση της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας, το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας προβλέπει μέτρα "συμμόρφωσης" των ελεύθερων επαγγελματιών ως προς τις υποχρεώσεις τους προς τον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης.
Συγκεκριμένα, στο εν λόγω νομοσχέδιο προβλέπεται: 

- "Πάγωμα" των επιστροφών εισφορών σε όσους επαγγελματίες δήλωσαν χαμηλότερο εισόδημα το 2016 σε σχέση με το 2015, εφόσον έχουν οφειλές στον ΕΦΚΑ. 

Οι επιστροφές αυτές θα συμψηφιστούν με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές. Υπενθυμίζεται πως, με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου, οι εισφορές των επαγγελματιών για το 2017 έπρεπε να υπολογιστούν με βάση το εισόδημα του 2016. Ωστόσο, οι δηλώσεις για το 2016 ολοκληρώθηκαν τον περασμένο Ιούλιο. Έτσι, έως τώρα οι εισφορές έχουν υπολογιστεί και καταβληθεί με βάση το εισόδημα του 2015. Το ίδιο θα συνεχιστεί για άλλους δύο μήνες, δηλαδή μέχρι τον Οκτώβριο.

Τον ερχόμενο Οκτώβριο θα έχουν υπολογιστεί οι εισφορές με βάση το εισόδημα του 2016. Οι επαγγελματίες που δήλωσαν χαμηλότερο εισόδημα το 2016 σε σχέση με το 2015 θα πρέπει να λάβουν ως επιστροφή από τον ΕΦΚΑ τη διαφορά μεταξύ των εισφορών που κατέβαλλαν έως τον Οκτώβριο (με βάση το εισόδημα του 2015) και των εισφορών που έπρεπε να καταβάλουν (με βάση το εισόδημα του 2016). 

Με βάση τη διάταξη τού εν λόγω νομοσχεδίου, η διαφορά αυτή δεν θα καταβληθεί στους δικαιούχους επαγγελματίες (με τη μορφή της αναδρομικής μείωσης στις τρέχουσες εισφορές που θα υπολογιστούν με βάση το εισόδημα του 2016, από τον ερχόμενο Οκτώβριο) αν αυτοί έχουν οφειλές στον ΕΦΚΑ ή στα Ταμεία που εντάχθηκαν σε αυτόν από 1/1/2017 (ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ). Αντίθετα, η διαφορά αυτή θα συμψηφιστεί με τις οφειλές αυτές, οδηγώντας στη μείωσή τους. Αντίθετα, όσοι δεν έχουν οφειλές θα λάβουν την αναδρομική αυτή επιστροφή. 

- Μη καταβολή εισφορών από όσους μηχανικούς και νομικούς δεν έχουν κάνει έναρξη επαγγέλματος στην Εφορία. 

Όσοι μηχανικοί ή δικηγόροι είναι απλώς και μόνο μέλη στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας ή στον κατά τόπους Δικηγορικό Σύλλογο, αντίστοιχα, δεν θα καταβάλλουν τις ελάχιστες μηνιαίες εισφορές στα Ταμεία, εκτός αν οι ίδιοι το επιθυμούν.

Με βάση τα έως τώρα δεδομένα του νόμου Κατρούγκαλου, οι παραπάνω πολίτες έπρεπε να καταβάλλουν κάθε μήνα τις ελάχιστες μηνιαίες εισφορές υπέρ του κλάδου της κύριας ασφάλισης και υγείας (οι εισφορές επικουρικού-εφάπαξ δεν έχουν ακόμη υπολογιστεί), ακόμα και αν δεν είχαν κανένα απολύτως εισόδημα από την επαγγελματική δραστηριότητά τους. Με βάση τη διάταξη του νέου νομοσχεδίου, αυτό θα πάψει να ισχύει. Και όχι μόνο αυτό, αλλά ασφαλιστικές εισφορές που έχουν τυχόν καταβληθεί σε περίοδο ασφάλισης από 1/1/2017 έως και την ισχύ της υπό ψήφισης ρύθμισης (αναμένεται μέχρι την ερχόμενη Πέμπτη) συμψηφίζονται ή επιστρέφονται, πλην των εισφορών για υγειονομική περίθαλψη.
Επίσης, επισημαίνεται πως τα παραπάνω πρόσωπα που έχουν υπαχθεί στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ μέχρι την ισχύ τού υπό ψήφιση νόμου και για τα οποία προκύπτει διακοπή της ασφάλισής τους στον ΕΦΚΑ μπορούν προαιρετικά να συνεχίσουν την ασφάλισή τους.

- Πρόσβαση του Κέντρου Είσπραξης Ανεξόφλητων Οφειλών στο Σύστημα Μητρώων Τραπεζικών Λογαριασμών και Λογαριασμών Πληρωμών για τη διευκόλυνση αιτημάτων παροχής σχετικών πληροφοριών.

Το Σύστημα Μητρώων Τραπεζικών Λογαριασμών και Λογαριασμών Πληρωμών των πιστωτικών ιδρυμάτων (στο οποίο θα αποκτά πλέον πρόσβαση το ΚΕΑΟ) έχει σκοπό τη διευκόλυνση της διαβίβασης των αιτημάτων παροχής πληροφοριών από το σύνολο των υπηρεσιών της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων και του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος του υπουργείου Οικονομικών, της Οικονομικής Αστυνομίας, του Οικονομικού Εισαγγελέα, του Εισαγγελέα Εγκλημάτων Διαφθοράς, της Αρχής Καταπολέμησης της νομιμοποίησης των εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και ελέγχου των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης. 

- Υποχρέωση του Δημοσίου να δίνει πληροφορίες στο ΚΕΑΟ για τους οφειλέτες των Ταμείων. 

Ήδη η σχέση μεταξύ του Κέντρου Είσπραξης Ανεξόφλητων Οφειλών προς τα Ταμεία και του Δημοσίου έχει αναβαθμιστεί, στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την εφαρμογή του νόμου για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό. 

Η ίδια ρύθμιση των 120 δόσεων για χρέη προς τα Ταμεία, η οποία προβλέπεται στον σχετικό νόμο, για τους αυτοαπασχολουμένους με χρέη έως 20.000 ευρώ και για την οποία εκκρεμεί ακόμη η έκδοση της εφαρμοστικής Υπουργικής Απόφασης, θέτει εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια για όποιον οφειλέτη θέλει να ενταχθεί. 

Με άλλα λόγια, για να εγκρίνει ο ΕΦΚΑ την ένταξη ενός οφειλέτη στη νέα ρύθμιση, θα πρέπει να έχει πρόσβαση στα στοιχεία της Ανώτατης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) σχετικά με το εισόδημα και την περιουσία την οποία έχει δηλώσει ο ίδιος.