Στη συνολική και ουσιαστική αυτοματοποίηση των διαδικασιών παρακολούθησης και είσπραξης των οφειλών, κυρίως των ληξιπρόθεσμων, προς το Δημόσιο προχωρά η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων με στόχο την αποτελεσματικότερη διαχείρισή τους και την αύξηση των εσόδων του Δημοσίου. Ειδικότερα, με απόφαση (υπ’ αριθμ. Δ.ΟΡΓ.Β./ 1134505ΕΞ /6.9.2018) του διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων Γ. Πιτσιλή, προχωρά η σύσταση, συγκρότηση και ο ορισμός των μελών της Συντονιστικής Επιτροπής για τη διοίκηση, τη διαχείριση, τον συντονισμό, την καθοδήγηση και την παρακολούθηση της εξέλιξης υλοποίησης του προγράμματος «Κεντρικοποίηση της Είσπραξης» στην ΑΑΔΕ, σε θέματα είσπραξης φορολογικών και τελωνειακών οφειλών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στόχος του νέου συστήματος είναι να παρέχει πλήρη εικόνα για το σύνολο των οφειλών των φορολογούμενων, να εκτιμά τον κίνδυνο οφειλών ανεπίδεκτων είσπραξης, να προχωρά σε συμψηφισμούς αλλά και να ενεργοποιεί, μετά από απόφαση της φορολογικής διοίκησης, τις διαδικασίες εφαρμογής των αναγκαστικών μέτρων είσπραξης στο πλαίσιο της νομοθεσίας.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι στο πλαίσιο του έργου της, η Συντονιστική Επιτροπή, μεταξύ των άλλων, θα προβαίνει:
α) Στη διακυβέρνηση του Προγράμματος «Κεντρικοποίηση της Είσπραξης» στην ΑΑΔΕ, σε θέματα είσπραξης φορολογικών και τελωνειακών οφειλών.
β) Στη διοίκηση, στη διαχείριση, στον συντονισμό και στην εποπτεία της προόδου υλοποίησης του Προγράμματος.
γ) Στη λήψη αποφάσεων επί των προτάσεων της Ομάδας Διοίκησης Προγράμματος (ΟΔΠ) για την αντιμετώπιση ζητημάτων που ενδέχεται να προκύψουν κατά την υλοποίηση του Προγράμματος.
δ) Στην έγκριση και στην παρακολούθηση της υλοποίησης του χρονοδιαγράμματος των δράσεων και ενεργειών για την ολοκλήρωση του έργου, καθώς και του σχεδιασμού επιμέρους προγραμμάτων, δράσεων και ενεργειών που απαιτούνται για την υλοποίηση αυτού.
ε) Στην παροχή κατευθύνσεων και οδηγιών προς όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσιακές μονάδες και Επιτροπές, Ομάδες Εργασίας ή Έργου, όποτε αυτό κρίνεται σκόπιμο για την ομαλή υλοποίηση του Προγράμματος.
στ) Στην ανάληψη πρωτοβουλιών για την επίλυση προβλημάτων και για την άρση δυσκολιών που δεν εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της Ομάδας ή δεν δύνανται να αντιμετωπιστούν από αυτήν.
ζ) Στην εισήγηση της ένταξης δαπανών στον προϋπολογισμό της ΑΑΔΕ για την υλοποίηση του έργου.
Ο πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής θα καλεί στις συνεδριάσεις της, προϊσταμένους και άλλα στελέχη υπηρεσιών της ΑΑΔΕ, στελέχη της Ομάδας Διοίκησης Προγράμματος (ΟΔΠ) ή των Υποομάδων αυτής, όποτε το κρίνει απαραίτητο, καθώς και στελέχη άλλων Υπηρεσιών, του υπουργείου Οικονομικών ή άλλων υπουργείων ή φορέων.
Στο σχέδιο έξι υποσυστήματα
Το γενικότερο σχέδιο της ΑΑΔΕ για την παρακολούθηση και διαχείριση των οφειλών, μέσω ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος, περιλαμβάνει τα ακόλουθα υποσυστήματα:
Εφαρμογή διαχείρισης και παρακολούθησης οφειλέτη και οφειλών
Εφαρμογή διαχείρισης, παρακολούθησης και αυτοματοποίησης συμψηφισμών και ρυθμίσεων
Εφαρμογή αποστολής και διαχείρισης ηλεκτρονικών κοινοποιήσεων, ειδοποιήσεων και επιδόσεων
Εφαρμογή διαχείρισης, παρακολούθησης και αυτοματοποίησης λήψης μέτρων είσπραξης
Εφαρμογή ενημέρωσης των φορολογουμένων για θέματα οφειλών
Εφαρμογή εκτυπώσεων και αναφορών
πισημαίνεται ότι με τη συνολική εφαρμογή των νέων συστημάτων, όπως έχει ήδη παρουσιάσει η «Ν», οι διαδικασίες αποστολής των κατασχετηρίων και επιβολής κατασχέσεων σε καταθέσεις, εισοδήματα και περιουσιακά στοιχεία φορολογουμένων που δεν πληρώνουν εμπρόθεσμα τις οφειλές τους προς το Δημόσιο γίνονται μαζικά και αυτοματοποιημένα.
Αμέσως δηλαδή μόλις μια οφειλή γίνεται ληξιπρόθεσμη, το σύστημα ενεργοποιεί αυτόματα τη διαδικασία ηλεκτρονικής αποστολής κατασχετηρίου σε όλες τις τράπεζες για τη δέσμευση και την κατάσχεση του ποσού της οφειλής από τα υπόλοιπα των τραπεζικών λογαριασμών του οφειλέτη, ώστε το Δημόσιο να μη χάνει καθόλου χρόνο στη διεκδίκηση των οφειλών. Διαδικασίες-εξπρές δρομολογούνται και για πολύ μεγάλα χρέη για τα οποία απαιτούνται κατασχέσεις κινητών και ακινήτων περιουσιακών στοιχείων.
Για τον λόγο άλλωστε αυτό και τα νέα πληροφοριακά συστήματα, στην πλήρη εφαρμογή τους, έχουν τη δυνατότητα διασύνδεσης και αμφίδρομης επικοινωνίας με συστήματα τρίτων φορέων (Εθνικό Ληξιαρχείο/Δημοτολόγιο, Εθνικό Κτηματολόγιο, Δικαστικές Αρχές, Γενικό Εμπορικό Μητρώο -Γ.Ε.ΜΗ, Πιστωτικά Ιδρύματα, Συμβολαιογράφοι, το Ελληνικό Χρηματιστήριο και το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ) των οποίων οι πληροφορίες κρίνονται απαραίτητες για να σχηματιστεί μια πλήρης εικόνα σχετικά με τη συμπεριφορά του κάθε οφειλέτη και να οργανωθεί αποτελεσματικότερα ο επιχειρησιακός σχεδιασμός για τη λήψη αναγκαστικών μέτρων είσπραξης από τη φορολογική και τελωνειακή διοίκηση.
Γιατί αυξάνονται τα ληξιπρόθεσμα
Είναι αξιοσημείωτο ότι σε μελέτη της ΑΑΔΕ αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι εκτός της οικονομικής δυσχέρειας και της συνακόλουθης αδυναμίας κάποιων φορολογουμένων να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, σημαντικές αιτίες αύξησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών οι οποίες σχετίζονται με την επιχειρησιακή επάρκεια της φορολογικής διοίκησης είναι:
1. Μη αυτοματοποιημένες διαδικασίες ως προς τη διαχείριση των οφειλών γενικά (εκούσια είσπραξη ή είσπραξη με τις διαδικασίες της διοικητικής εκτέλεσης).
2. Έλλειψη κεντρικοποιημένης και συνολικής πληροφόρησης και διάχυσης της πληροφορίας σε επίπεδο οφειλής/οφειλέτη.
3. Έλλειψη στοχευμένης, έγκαιρης & ακριβούς πληροφορίας.
4. Μη επαρκής αξιοποίηση νέων Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας.
Στο πλαίσιο αυτό κρίνεται σκόπιμο, μέσω της υλοποίησης του συνολικού έργου, να υπάρξουν δράσεις, όπως:
Άμεση παροχή κεντρικοποιημένης πληροφορίας σε επίπεδο οφειλής (Προφίλ Οφειλέτη), συνδυάζοντας τις πληροφορίες από ηλεκτρονικές εφαρμογές και υποσυστήματα της ΑΑΑΔΕ, όπως εισόδημα, περιουσιολόγιο, καταστάσεις πελατών - προμηθευτών, Σύστημα Μητρώου Τραπεζικών Λογαριασμών και Λογαριασμών Πληρωμών, Πληροφοριακό Σύστημα Αυτοματοποιημένης Επεξεργασίας, Σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών με κράτη-μέλη της Ε.Ε., πληροφορίες από τρίτους.
Αυτοματοποίηση διαδικασιών πίστωσης, συμψηφισμού & συστήματος ρυθμίσεων.
Ενσωμάτωση και αξιοποίηση όλων των παρεχόμενων εκ του νόμου δυνατοτήτων για τη συλλογή πληροφοριών από τρίτους (ασφάλειες, τράπεζες, συμβολαιογράφους, μητρώο ΑΕ & ΕΠΕ).
Άμεση έναρξη αυτοματοποίησης διαδικασιών με στόχο ένα πλήρες και ενιαίο μοντέλο διαχείρισης οφειλών.
Εισαγωγή νέων μεθόδων και τεχνολογιών στο πλαίσιο της αναγκαστικής είσπραξης.
Με τα νέα συστήματα πάντως και οι φορολογούμενοι, τόσο σε επίπεδο φυσικών όσο και σε επίπεδο νομικών προσώπων, θα έχουν πλήρη εικόνα των οφειλών τους, του ιστορικού των οφειλών και των σχετικών πληρωμών και λοιπών ενεργειών τους, επιλεγμένων πληροφοριών για τις ενέργειες που κάνει ή προβλέπεται να κάνει η Φορολογική και Τελωνειακή Διοίκηση για τις ενεργές οφειλές, καθώς και θέματα συμψηφισμών και ρυθμίσεων των οφειλών τους. Τα νέα συστήματα συμβάλλουν σημαντικά και στην ουσιαστικότερη και αποτελεσματικότερη διενέργεια των συμψηφισμών, μεταξύ οφειλών - επιστροφών του κάθε οφειλέτη τόσο εντός της φορολογικής και τελωνειακής διοίκησης όσο, και αν αυτό προβλέπεται από σχετική νομοθεσία, με οφειλές άλλων δημοσίων φορέων. Ειδικότερα, σε περίπτωση που ο οφειλέτης είναι ταυτόχρονα και δανειστής της Φορολογικής και Τελωνειακής Αρχής, το σύστημα θα μπορεί αυτόματα να συμψηφίζει ολικά ή μερικά το ποσό.
Λαμβάνοντας υπόψη τις παραμέτρους που τίθενται από το θεσμικό πλαίσιο, στόχος είναι η πλήρης αυτοματοποίηση μέσω συστήματος για συγκεκριμένες περιπτώσεις ανά φορολογούμενο ή μαζική διενέργεια συμψηφισμών σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Ειδικότερα, ο συμψηφισμός ενεργείται αυτοματοποιημένα είτε για μεμονωμένες περιπτώσεις οφειλών με απαιτήσεις έναντι του Δημοσίου ή άλλων φορέων είτε για ομάδα οφειλών η οποία προσδιορίζεται παραμετρικά με κριτήρια επιλογής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στόχος του νέου συστήματος είναι να παρέχει πλήρη εικόνα για το σύνολο των οφειλών των φορολογούμενων, να εκτιμά τον κίνδυνο οφειλών ανεπίδεκτων είσπραξης, να προχωρά σε συμψηφισμούς αλλά και να ενεργοποιεί, μετά από απόφαση της φορολογικής διοίκησης, τις διαδικασίες εφαρμογής των αναγκαστικών μέτρων είσπραξης στο πλαίσιο της νομοθεσίας.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι στο πλαίσιο του έργου της, η Συντονιστική Επιτροπή, μεταξύ των άλλων, θα προβαίνει:
α) Στη διακυβέρνηση του Προγράμματος «Κεντρικοποίηση της Είσπραξης» στην ΑΑΔΕ, σε θέματα είσπραξης φορολογικών και τελωνειακών οφειλών.
β) Στη διοίκηση, στη διαχείριση, στον συντονισμό και στην εποπτεία της προόδου υλοποίησης του Προγράμματος.
γ) Στη λήψη αποφάσεων επί των προτάσεων της Ομάδας Διοίκησης Προγράμματος (ΟΔΠ) για την αντιμετώπιση ζητημάτων που ενδέχεται να προκύψουν κατά την υλοποίηση του Προγράμματος.
δ) Στην έγκριση και στην παρακολούθηση της υλοποίησης του χρονοδιαγράμματος των δράσεων και ενεργειών για την ολοκλήρωση του έργου, καθώς και του σχεδιασμού επιμέρους προγραμμάτων, δράσεων και ενεργειών που απαιτούνται για την υλοποίηση αυτού.
ε) Στην παροχή κατευθύνσεων και οδηγιών προς όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσιακές μονάδες και Επιτροπές, Ομάδες Εργασίας ή Έργου, όποτε αυτό κρίνεται σκόπιμο για την ομαλή υλοποίηση του Προγράμματος.
στ) Στην ανάληψη πρωτοβουλιών για την επίλυση προβλημάτων και για την άρση δυσκολιών που δεν εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της Ομάδας ή δεν δύνανται να αντιμετωπιστούν από αυτήν.
ζ) Στην εισήγηση της ένταξης δαπανών στον προϋπολογισμό της ΑΑΔΕ για την υλοποίηση του έργου.
Ο πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής θα καλεί στις συνεδριάσεις της, προϊσταμένους και άλλα στελέχη υπηρεσιών της ΑΑΔΕ, στελέχη της Ομάδας Διοίκησης Προγράμματος (ΟΔΠ) ή των Υποομάδων αυτής, όποτε το κρίνει απαραίτητο, καθώς και στελέχη άλλων Υπηρεσιών, του υπουργείου Οικονομικών ή άλλων υπουργείων ή φορέων.
Στο σχέδιο έξι υποσυστήματα
Το γενικότερο σχέδιο της ΑΑΔΕ για την παρακολούθηση και διαχείριση των οφειλών, μέσω ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος, περιλαμβάνει τα ακόλουθα υποσυστήματα:
Εφαρμογή διαχείρισης και παρακολούθησης οφειλέτη και οφειλών
Εφαρμογή διαχείρισης, παρακολούθησης και αυτοματοποίησης συμψηφισμών και ρυθμίσεων
Εφαρμογή αποστολής και διαχείρισης ηλεκτρονικών κοινοποιήσεων, ειδοποιήσεων και επιδόσεων
Εφαρμογή διαχείρισης, παρακολούθησης και αυτοματοποίησης λήψης μέτρων είσπραξης
Εφαρμογή ενημέρωσης των φορολογουμένων για θέματα οφειλών
Εφαρμογή εκτυπώσεων και αναφορών
πισημαίνεται ότι με τη συνολική εφαρμογή των νέων συστημάτων, όπως έχει ήδη παρουσιάσει η «Ν», οι διαδικασίες αποστολής των κατασχετηρίων και επιβολής κατασχέσεων σε καταθέσεις, εισοδήματα και περιουσιακά στοιχεία φορολογουμένων που δεν πληρώνουν εμπρόθεσμα τις οφειλές τους προς το Δημόσιο γίνονται μαζικά και αυτοματοποιημένα.
Αμέσως δηλαδή μόλις μια οφειλή γίνεται ληξιπρόθεσμη, το σύστημα ενεργοποιεί αυτόματα τη διαδικασία ηλεκτρονικής αποστολής κατασχετηρίου σε όλες τις τράπεζες για τη δέσμευση και την κατάσχεση του ποσού της οφειλής από τα υπόλοιπα των τραπεζικών λογαριασμών του οφειλέτη, ώστε το Δημόσιο να μη χάνει καθόλου χρόνο στη διεκδίκηση των οφειλών. Διαδικασίες-εξπρές δρομολογούνται και για πολύ μεγάλα χρέη για τα οποία απαιτούνται κατασχέσεις κινητών και ακινήτων περιουσιακών στοιχείων.
Για τον λόγο άλλωστε αυτό και τα νέα πληροφοριακά συστήματα, στην πλήρη εφαρμογή τους, έχουν τη δυνατότητα διασύνδεσης και αμφίδρομης επικοινωνίας με συστήματα τρίτων φορέων (Εθνικό Ληξιαρχείο/Δημοτολόγιο, Εθνικό Κτηματολόγιο, Δικαστικές Αρχές, Γενικό Εμπορικό Μητρώο -Γ.Ε.ΜΗ, Πιστωτικά Ιδρύματα, Συμβολαιογράφοι, το Ελληνικό Χρηματιστήριο και το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ) των οποίων οι πληροφορίες κρίνονται απαραίτητες για να σχηματιστεί μια πλήρης εικόνα σχετικά με τη συμπεριφορά του κάθε οφειλέτη και να οργανωθεί αποτελεσματικότερα ο επιχειρησιακός σχεδιασμός για τη λήψη αναγκαστικών μέτρων είσπραξης από τη φορολογική και τελωνειακή διοίκηση.
Γιατί αυξάνονται τα ληξιπρόθεσμα
Είναι αξιοσημείωτο ότι σε μελέτη της ΑΑΔΕ αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι εκτός της οικονομικής δυσχέρειας και της συνακόλουθης αδυναμίας κάποιων φορολογουμένων να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, σημαντικές αιτίες αύξησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών οι οποίες σχετίζονται με την επιχειρησιακή επάρκεια της φορολογικής διοίκησης είναι:
1. Μη αυτοματοποιημένες διαδικασίες ως προς τη διαχείριση των οφειλών γενικά (εκούσια είσπραξη ή είσπραξη με τις διαδικασίες της διοικητικής εκτέλεσης).
2. Έλλειψη κεντρικοποιημένης και συνολικής πληροφόρησης και διάχυσης της πληροφορίας σε επίπεδο οφειλής/οφειλέτη.
3. Έλλειψη στοχευμένης, έγκαιρης & ακριβούς πληροφορίας.
4. Μη επαρκής αξιοποίηση νέων Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας.
Στο πλαίσιο αυτό κρίνεται σκόπιμο, μέσω της υλοποίησης του συνολικού έργου, να υπάρξουν δράσεις, όπως:
Άμεση παροχή κεντρικοποιημένης πληροφορίας σε επίπεδο οφειλής (Προφίλ Οφειλέτη), συνδυάζοντας τις πληροφορίες από ηλεκτρονικές εφαρμογές και υποσυστήματα της ΑΑΑΔΕ, όπως εισόδημα, περιουσιολόγιο, καταστάσεις πελατών - προμηθευτών, Σύστημα Μητρώου Τραπεζικών Λογαριασμών και Λογαριασμών Πληρωμών, Πληροφοριακό Σύστημα Αυτοματοποιημένης Επεξεργασίας, Σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών με κράτη-μέλη της Ε.Ε., πληροφορίες από τρίτους.
Αυτοματοποίηση διαδικασιών πίστωσης, συμψηφισμού & συστήματος ρυθμίσεων.
Ενσωμάτωση και αξιοποίηση όλων των παρεχόμενων εκ του νόμου δυνατοτήτων για τη συλλογή πληροφοριών από τρίτους (ασφάλειες, τράπεζες, συμβολαιογράφους, μητρώο ΑΕ & ΕΠΕ).
Άμεση έναρξη αυτοματοποίησης διαδικασιών με στόχο ένα πλήρες και ενιαίο μοντέλο διαχείρισης οφειλών.
Εισαγωγή νέων μεθόδων και τεχνολογιών στο πλαίσιο της αναγκαστικής είσπραξης.
Με τα νέα συστήματα πάντως και οι φορολογούμενοι, τόσο σε επίπεδο φυσικών όσο και σε επίπεδο νομικών προσώπων, θα έχουν πλήρη εικόνα των οφειλών τους, του ιστορικού των οφειλών και των σχετικών πληρωμών και λοιπών ενεργειών τους, επιλεγμένων πληροφοριών για τις ενέργειες που κάνει ή προβλέπεται να κάνει η Φορολογική και Τελωνειακή Διοίκηση για τις ενεργές οφειλές, καθώς και θέματα συμψηφισμών και ρυθμίσεων των οφειλών τους. Τα νέα συστήματα συμβάλλουν σημαντικά και στην ουσιαστικότερη και αποτελεσματικότερη διενέργεια των συμψηφισμών, μεταξύ οφειλών - επιστροφών του κάθε οφειλέτη τόσο εντός της φορολογικής και τελωνειακής διοίκησης όσο, και αν αυτό προβλέπεται από σχετική νομοθεσία, με οφειλές άλλων δημοσίων φορέων. Ειδικότερα, σε περίπτωση που ο οφειλέτης είναι ταυτόχρονα και δανειστής της Φορολογικής και Τελωνειακής Αρχής, το σύστημα θα μπορεί αυτόματα να συμψηφίζει ολικά ή μερικά το ποσό.
Λαμβάνοντας υπόψη τις παραμέτρους που τίθενται από το θεσμικό πλαίσιο, στόχος είναι η πλήρης αυτοματοποίηση μέσω συστήματος για συγκεκριμένες περιπτώσεις ανά φορολογούμενο ή μαζική διενέργεια συμψηφισμών σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Ειδικότερα, ο συμψηφισμός ενεργείται αυτοματοποιημένα είτε για μεμονωμένες περιπτώσεις οφειλών με απαιτήσεις έναντι του Δημοσίου ή άλλων φορέων είτε για ομάδα οφειλών η οποία προσδιορίζεται παραμετρικά με κριτήρια επιλογής.
