Αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους με υπογραφή... Τρισέ

Η ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ του ελληνικού δημοσίου χρέους, την οποία οι αγορές έχουν ήδη προεξοφλήσει με σχετική βεβαιότητα, δεν σχεδιάζεται στις Βρυξέλλες, αλλά ούτε και στις ΗΠΑ.



Η προετοιμασία του εγχειρήματος βρίσκεται στα χέρια του ανθρώπου που διαθέτει τη μεγαλύτερη εμπειρία από ανάλογες περιπτώσεις στο παρελθόν, ο οποίος βρίσκεται στη Φραγκφούρτη. Πρόκειται για τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν Κλ. Τρισέ, ο οποίος παρά ταύτα δημοσίως, μαζί με τους υπόλοιπους τραπεζίτες του ευρωσυστήματος, είναι από τους πλέον διαπρύσιους πολέμιους της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Και ο όμως, ο επικεφαλής της ΕΚΤ γνωρίζει από πρώτο χέρι τους «μηχανισμούς» εκείνους που πρέπει να εφαρμοστούν στην περίπτωση της Ελλάδας για μία «όσο το δυνατόν αναίμακτη και αποτελεσματική αναδιάρθρωση του χρέους της».

Ο ίδιος άνθρωπος τον Απρίλιο του 1989 ήταν πρόεδρος στο περίφημο Κλαμπ των Παρισίων, στο οποίο ο τότε διαπραγματευτής του Μεξικού Ανχέλ Γκουρία (νυν γενικός γραμματέας του ΟΟΣΑ) υπέβαλε το σχέδιο για την αναδιάρθωση του χρέους της χώρας του. Η πρόταση που κατέθεσε, σε συμφωνία με τις πιστώτριες τράπεζες της χώρας, προέβλεπε το «κούρεμα κατά 55% των κρατικών ομολόγων» και την ανταλλαγή τους με εγγυημένα ομόλογα από τις ΗΠΑ (τα περίφημα Brady).

Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, διαθέτοντας περίπου το 15% των ελληνικών ομολόγων (περίπου 55 δισ. ευρώ) αποτελεί τον μεγαλύτερο πιστωτή της Ελλάδας. Συνεπώς, οποιαδήποτε συναινετική λύση αναδιάρθωσης του χρέους προϋποθέτει απαραιτήτως τη συγκατάθεσή της. Παράλληλα, κυρίαρχο μέλημα των κεντρικών τραπεζιτών που μετέχουν σε αυτή είναι η προστασία του τραπεζικού συστήματος των χωρών τους.

Βέβαια στην παρούσα φάση η επίσημη γραμμή της ΕΚΤ, όπως αυτή αποτυπώθηκε και στην έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γ. Προβόπουλου, είναι κατηγορηματικά αντίθετη με την επιλογή της αναδιάρθρωσης του χρέους. Η ΕΚΤ προτάσσει την ανάγκη για τη συνέχιση της πολιτικής των μεταρρυθμίσεων, αλλά και της δημοσιονομικής προσαρμογής. Η δημόσια αυτή στάση δεν είναι «αντιφατική» με τα όσα εξυφαίνονται στο παρασκήνιο, καθώς οι κεντρικοί τραπεζίτες θεωρούν ότι όποιο σχέδιο αναδιάρθρωσης και να εφαρμοστεί θα είναι αναποτελεσματικό, αν η Ελλάδα «χαλαρώσει» την προσπάθεια που καταβάλλει.

Η λήξη της θητείας

Ο χρόνος εφαρμογής του σχεδίου αποτελεί κρίσιμη παράμετρο. Η θητεία του σημερινού προέδρου της ΕΚΤ λήγει τον ερχόμενο Οκτώβριο, όμως οι πιέσεις των αγορών προς την κυβέρνηση, προκειμένου να προχωρήσει πιο αποφασιστικά, επιταχύνουν τις εξελίξεις. Ηδη με την απόδοση του δεκαετούς ομολόγου να έχει εκτοξευτεί στο 16,2% και το ασφάλιστρο κινδύνου (CDS) το 14,2%, η κατάσταση οδηγείται σε αδιέξοδο πολύ πριν ολοκληρωθεί η θητεία του κ. Τρισέ.

Ηδη στη Φραγκφούρτη ένας κλειστός κύκλος που κινείται γύρω από τον πρόεδρο της ΕΚΤ, επεξεργάζεται το περίγραμμα ενός σχεδίου αναδιάρθρωσης, το οποίο θα αποτελέσει και το ύστατο «όπλο», στην περίπτωση που οι πιέσεις των αγορών κλιμακωθούν περαιτέρω, καθιστώντας απίθανη την επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές το 2012. Το σχέδιο Τρισέ ξεδιπλώνεται σε δύο φάσεις:

* Η πρώτη φάση προβλέπει τη διαπραγμάτευση με τις πιστώτριες τράπεζες για τους όρους ανταλλαγής των υφιστάμενων ομολόγων με τα νέα. Το Μεξικό έδωσε στις τράπεζες δύο εναλλακτικές δυνατότητες στις τράπεζες, ισοδυνάμου αποτελέσματος. Είτε να ανταλλάξουν τα ομόλογά τους με νέα μεγαλύτερης διάρκειας και διαφορετικού επιτοκίου, είτε να επιλέξουν τα νέα ομόλογα να είναι μικρότερης αξίας (κούρεμα), διατηρώντας όμως αμετάβλητο επιτόκιο και χρόνο εξόφλησης. Τα νέα ομόλογα μπορεί να παρέχουν πρόσθετη εγγύηση στους επενδυτές από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) ή από τον διάδοχο Μηχανισμό Διάσωσης (ESM). Οσον αφορά στη δεύτρη επιλογή, η ΕΚΤ μπορεί να μεριμνήσει ώστε το «κούρεμα» να γίνει είτε με δόσεις (όπως στην Πολωνία) ή να συνοδευτεί με άλλες φορολογικές ή λογιστικές διευκολύνσεις, οι οποίες θα αμβλύνουν τις συνέπειες για τις τράπεζες.

Σε δεύτερη φάση θα γίνει η διαπραγμάτευση των όρων με τους πιστωτές εκτός ευρωζώνης.