ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ (ΥΠΕΡ)ΔΑΝΕΙΣΜΟ ΣΕ ΔΟΛΑΡΙΑ

Ωρολογιακή βόμβα ύψους 9 τρισ. δολαρίων απειλεί τη σταθερότητα του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος: Ο λόγος για τα δάνεια που έχουν συναφθεί σε δολάριο από επιχειρήσεις και κράτη εκτός ΗΠΑ και τα οποία «σκιάζονται» από το ράλι του αμερικανικού νομίσματος, ένα από τα μεγαλύτερα των τελευταίων δεκαετιών (παρά τις ενδείξεις επιβράδυνσής του εσχάτως).



Αυτό συμβαίνει διότι οι οφειλέτες από το εξωτερικό χρειάζονται περισσότερα από τα δικά τους νομίσματα για να εξυπηρετήσουν το χρέος τους σε δολάρια. Η δε αποκόλληση των αμερικανικών επιτοκίων από τα μηδενικά επίπεδα, όποτε και αν συμβεί, θα καταστήσει την αναχρηματοδότηση του εν λόγω χρέους (και τη σύναψη νέων δανείων) ακόμα ακριβότερη, δυσχεραίνοντας έτι περαιτέρω την κατάσταση. Θα μπορούσε ακόμα και να «απασφαλίσει» την προαναφερθείσα βόμβα.

Ραγδαία αύξηση
Ωρολογιακή βόμβα 9 τρισ. δολ. απειλεί τη διεθνή οικονομία
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS), ο συνολικός όγκος του χρέους σε δολάρια εκτός ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 50% από την περίοδο της διεθνούς χρηματοοικονομικής κρίσης, από τα 6 τρισ. δολ. το 2008 στα 9 τρισ. δολάρια σήμερα, καθώς ουκ ολίγοι οφειλέτες ανά τον κόσμο έσπευσαν να επωφεληθούν από τα μηδενικά επιτόκια του δολαρίου. Τον μεγαλύτερο ζήλο επέδειξαν οι αναδυόμενες οικονομίες που αύξησαν τον δανεισμό τους σε δολάρια κατά 81%, και πλέον καταλαμβάνουν το 50% της συνολικής «πίτας» του ξένου χρέους σε δολάρια (από 33% προ κρίσης).

Στον δολαριακό (υπερ)δανεισμό πρωταγωνιστεί η Κίνα, όπου τα σχετικά δάνεια πενταπλασιάστηκαν από 200 δισ. δολ. το 2008 σε πάνω από 1 τρισ. δολ. σήμερα. Το πρόσφατο χρεοστάσιο της Kaisa Group, που έγινε η πρώτη κινεζική εταιρεία που κήρυξε στάση πληρωμών σε δάνειο σε δολάρια, ερμηνεύθηκε από πολλούς ως οιωνό του τι θα ακολουθήσει...

Προς νέα κρίση;
Με αυτά τα δεδομένα, πολλοί αναλυτές διατυπώνουν φόβους ότι οι αναδυόμενες οικονομίες κινδυνεύουν
α αναδειχθούν στα μεγαλύτερα θύματα του ισχυρού δολαρίου, το οποίο απειλεί να προκαλέσει χρεοκοπίες εταιρειών, αλυσιδωτές και βίαιες υποτιμήσεις νομισμάτων, φυγή κεφαλαίων και απώλεια επενδυτικής εμπιστοσύνης.

Ορισμένοι, μάλιστα, όπως ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Χιλής και νυν καθηγητής του Κολούμπια Αντρές Βελάσκο πιθανολογούν ότι θα προστεθεί ένας ακόμα κρίκος στην αλυσίδα των κρίσεων των αναδυόμενων αγορών μετά την κρίση χρέους της Λατινικής Αμερικής (τέλη της δεκαετίας του '80), την «κρίση της Τεκίλας» στο Μεξικό (1994), την ασιατική κρίση (1997) και τη ρωσική κρίση (1998). Δυο χρόνια πριν, και μόνο η αναφορά του τότε προέδρου της Fed Μπεν Μπερνάνκι ότι πλησίαζε η ώρα που η Fed θα σταματούσε να τυπώσει χρήμα αποδείχθηκε αρκετή για να πυροδοτήσει πτώση 16% των αναδυόμενων αγορών μέσα σε λίγες εβδομάδες.

Η αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων, ιδιαίτερα εάν συνδυαστεί με περαιτέρω ενίσχυση του δολαρίου, θα μπορούσε να προκαλέσει πολύ ισχυρότερες αναταράξεις, δίνοντας ενδεχομένως έναυσμα για βίαιες διορθωτικές κινήσεις σε αγορές που εμφανίζουν χαρακτηριστικά «φούσκας», όπως αυτή των εταιρικών ομολόγων αναδυόμενων οικονομιών, ύψους 2 τρισ. δολαρίων, που έχει ξεπεράσει σε αξία την αγορά των εταιρικών ομολόγων υψηλής απόδοσης (high-yield) των ΗΠΑ (1,6 τρισ. δολ.)

Οι δυνητικοί κίνδυνοι αυξάνονται ακόμα περισσότερο από το γεγονός ότι, μετά τη χρηματοοικονομική κρίση, το μεγαλύτερο μέρος του δανεισμού σε δολάρια δεν διενεργείται πλέον μέσω τραπεζών αλλά μέσω των χρηματαγορών, πράγμα που σημαίνει ότι ο αντίκτυπος από μια πιθανή νέα κρίση μάλλον θα διαχυθεί περισσότερο, αγγίζοντας διαχειριστές κεφαλαίων, εταιρείες, συνταξιοδοτικά ταμεία κ.α. όχι μόνο σε αναπτυσσόμενες, αλλά και ανεπτυγμένες οικονομίες.

Δεν συμμερίζονται, πάντως, όλοι τους προβληματισμούς αυτούς, επισημαίνοντας ότι πολλές εταιρείες έχουν λάβει μέτρα αντιστάθμισης του συναλλαγματικού κινδύνου και πολλές κυβερνήσεις διαθέτουν υψηλά συναλλαγματικά διαθέσιμα που μπορούν να χρησιμοποιήσουν ως «μαξιλάρι» σε περίπτωση κρίσης.

Είναι, ωστόσο, ανησυχητικό ότι πολλοί παράγοντες του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα δεν έχουν συναίσθηση του προβλήματος. Όπως το θέτει ο επικεφαλής του hedge fund SLJ Macro Στίβεν Τζεν, «δεν είναι ότι αγνοούν τον ελέφαντα στο δωμάτιο. Δεν τον βλέπουν καν...».

Aπό την άνοδο του δολαρίου
Πλήγμα στους κολοσσούς της Wall

Οι παρενέργειες του ισχυρού δολαρίου αποτυπώνονται ευκρινώς στα αποτελέσματα α' τριμήνου των πολυεθνικών κολοσσών της Wall Street, οι οποίοι, σύμφωνα με στοιχεία που επεξεργάστηκαν οι Financial Times είδαν τις πωλήσεις τους στο εξωτερικό να "ψαλιδίζονται" τουλάχιστον κατά 20 δισ. δολάρια την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου.

Με την περίοδο ανακοινώσεων κερδοφορίας στις ΗΠΑ να βρίσκεται περίπου στο μέσον της, η General Motors, η IBM, η Procter & Gamble, η Amazon και η Johnson & Johnson έχουν υποστεί...haircut στις πωλήσεις τους τουλάχιστον κατά 1 δισ. δολ. εκάστη, στο πλαίσιο της αποτύπωσης των εσόδων από το εξωτερικό σε "σκληρά" δολάρια.

Μικρότερο αλλά σημαντικό πλήγμα υπέστησαν οι Philip Morris και Pfizer, ενώ μεταξύ των δεκάδων εισηγμένων εταιρειών που έκαναν εκτενή μνεία στον αντίκτυπο των συναλλαγματικών διακυμάνσεων περιλαμβάνονται οι McDonald's, Google, Facebook, Microsoft, Coca-Cola, 3M, Caterpillar και PepsiCo.

Όπως παρατηρεί ο διαχειριστής κεφαλαίων της Fidelity Νταν Κέλεϊ, "Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες λειτούργησαν ως τροχοπέδη για τα αποτελέσματα όλων των πολυεθνικών. Είνια κάτι που πρέπει να λάβουν υπόψη οι εταιρίες στον μελλοντικό τους σχεδιασμό, να εξετάσουν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις και αν πρέπει να αλλάξουν τις δομές κόστους τους".