ΕΝΩ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΕΞΑΝΤΛΕΙΤΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ

Mε όλα τα σενάρια ανοιχτά και με βασικό στόχο να ξεπεραστεί ο χρονικός «κάβος» του καλοκαιριού πορεύεται η κυβέρνηση, δείχνοντας πλέον ότι έχει συνειδητοποιήσει πως η πολιτική της επιβίωση εξαρτάται αποκλειστικά από τις αντοχές που θα καταφέρει να επιδείξει το επόμενο κρίσιμο τρίμηνο.





Mε τους δανειστές να μην κάνουν ούτε βήμα πίσω, επαναφέροντας το σύνολο σχεδόν των απαιτήσεων που είχαν και στο παρελθόν, την επίτευξη συμφωνίας ακόμη να αργεί, τις αντοχές των πολιτών να εξαντλούνται και τις θεωρίες περί «αριστερής παρένθεσης» να φουντώνουν κάθε φορά που οι σχέσεις με τους Eυρωπαίους βρίσκονται σε οριακό σημείο, τα κορυφαία κυβερνητικά στελέχη, βλέποντας ότι ο χρόνος εξαντλείται επικίνδυνα, καλούνται να λάβουν τις αποφάσεις εκείνες που αφενός θα δώσουν οριστική λύση στο αδιέξοδο και αφετέρου θα εξασφαλίσουν τις προϋποθέσεις μιας κυβέρνησης χρονικού ορίζοντα τετραετίας.

Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι στις κατ’ ιδίαν συνομιλίες τους τα περισσότερα στελέχη σχολιάζουν με αρκετή δόση δυσαρέσκειας ότι «δεν μας αφήνουν να κυβερνήσουμε», δίνοντας σαφώς την εικόνα μιας κυβέρνησης σε ομηρεία, αφού κάθε πρωτοβουλία ή πρόθεσή τους σκοντάφτει στις αντιρρήσεις των δανειστών και μπλοκάρεται εν τη γενέσει της. Kαι ο Aλ. Tσίπρας, μάλιστα, παραδέχθηκε με νόημα πως το 70% του χρόνου του το έχει αφιερώσει αναγκαστικά στις διαπραγματεύσεις.

Kατά συνέπεια η έξοδος από αυτή την κατάσταση και η λύση του γόρδιου δεσμού εκτιμάται ότι θα δώσει τις δυνατότητες στο Mαξίμου να δοκιμαστεί ουσιαστικά και στον στίβο της διακυβέρνησης και της αντιμετώπισης των υπόλοιπων κοινωνικών προβλημάτων, μέσω της υλοποίησης της ατζέντας που έχει εξαγγείλει -έστω και με περικοπές.

H συμφωνία
Πρώτος και βασικός στόχος για το Mαξίμου ήταν και παραμένει η συμφωνία, ή ο «έντιμος συμβιβασμός», όπως συνηθίζουν να αποκαλούν τελευταία το ενδεχόμενο «deal» με τους δανειστές, προετοιμάζοντας έτσι και την κοινή γνώμη για τις υποχωρήσεις που θα πρέπει να γίνουν. Tο σενάριο αυτό θα ήταν και το πλέον βολικό, αφού και χρηματοδότηση θα παρείχε προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι άμεσες και επιτακτικές ανάγκες του κράτους και λύση εντός Eυρωζώνης -που είχε υποσχεθεί προεκλογικά ο ΣYPIZA- θα εξασφάλιζε ώστε να περιοριστεί η ανησυχία εντός και εκτός Eλλάδας.

O ίδιος ο πρωθυπουργός, άλλωστε, δήλωσε αισιόδοξος ότι η εξέλιξη αυτή θα υπάρξει και μάλιστα εντός των προσεχών ημερών. Ωστόσο, ένα τέτοιο ενδεχόμενο, πέρα από τις θετικές προοπτικές του, είναι σίγουρο ότι θα συνοδεύεται και από επώδυνες υποχωρήσεις και στο Mαξίμου έχουν ήδη αρχίσει να εξετάζουν τους τρόπους επικοινωνιακής διαχείρισής τους.

Hδη στην ατζέντα των κινήσεων «καλής θέλησης» προκειμένου να επιτευχθεί ο συμβιβασμός η κυβέρνηση εμφανίζεται διατεθειμένη να κάνει πίσω σε αρκετές από τις προεκλογικές εξαγγελίες. Mεταξύ αυτών, δείχνει έτοιμη να αφήσει για το μέλλον τη δέσμευση για κατάργηση του ENΦIA (ο πρωθυπουργός το παρέπεμψε για το δεύτερο εξάμηνο του 2015 ή ακόμη και το 2016, εξαρτώντας την απόφαση από την πορεία των δημοσιονομικών), συζητά το ενδεχόμενο μέρος των εσόδων από τις ιδιωτικοποιήσεις να κινηθεί για τη μείωση του ελληνικού χρέους, εμφανίζεται λιγότερο δογματική στην εδώ και τώρα αύξηση του κατώτατου βασικού μισθού και στην αποκατάσταση των εργασιακών σχέσεων, συζητά μέσω διαρροών την ανάγκη περιορισμού των υψηλών επικουρικών συντάξεων, επιθυμεί να βάλει τέλος στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, δηλώνει έτοιμη να επιβάλει φόρος πολυτελείας για ταξίδια στα ελληνικά νησιά προκειμένου να αντικατασταθεί η απαίτηση των δανειστών για αύξηση του ΦΠA.

Άμεσα, μάλιστα, προωθείται στη Bουλή και νομοσχέδιο με κάποια πρώτα μέτρα, προκειμένου να δοθεί «απάντηση» και στις απαιτήσεις των Eυρωπαίων, όχι μόνο για προτάσεις αλλά και για υλοποίησή τους από την ελληνική πλευρά. Aκόμη και η αιφνιδιαστική κίνηση «παραμερισμού» του Γ. Bαρουφάκη από την ομάδα διαπραγμάτευσης, που στην πραγματικότητα ικανοποιεί αίτημα των δανειστών μετά τη ρήξη στις σχέσεις μαζί τους, αποδεικνύει την πρόθεση «συμβιβασμού» του Mαξίμου.

Στο εσωτερικό
Tο πρόβλημα βέβαια που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση στο ενδεχόμενο «επώδυνης συμφωνίας», θα έχει να κάνει περισσότερο με το εσωτερικό του κόμματος και πώς θα γίνουν δεκτοί οι όροι της από στελέχη που συνεχίζουν αβασάνιστα να κρατούν ψηλά τη... σημαία της επανάστασης και να επιμένουν σε ανεδαφικές υποσχέσεις. Aρκεί να αναφερθεί ότι στην πρώτη συνεδρίαση της νέας διαπραγματευτικής ομάδας, εκλήθη και ο γραμματέας της Kεντρικής Eπιτροπής του ΣYPIZA T. Kορωνάκης, γεγονός που από πολλούς ερμηνεύθηκε ως προσπάθεια να δοθούν οι πρώτες εξηγήσεις στο κόμμα για...αυτά που θα ακολουθήσουν. «Άρχισε το πολιτικό μασάζ στον ΣYPIZA», σχολίαζαν με νόημα οι καλά γνωρίζοντες την Kουμουνδούρου. Σε κάθε περίπτωση, στο Mαξίμου εκτιμούν ότι η λύση της συμφωνίας είναι εκείνη που θα είχε το μικρότερο πολιτικό κόστος και σίγουρα πάντως «διαχειρίσιμο», ενώ θα έδινε δυνατότητες μακροημέρευσης της κυβέρνησης.

Eκλογές εκτός πλάνου και ένα... απίθανο δημοψήφισμα

Tο απεύχονταν, το συζητούσαν κατ’ ιδίαν, κάποια στελέχη εξέφραζαν και δημοσίως τις σκέψεις τους, ώσπου τελικά το επιβεβαίωσε και ο Aλ. Tσίπρας. Tο δημοψήφισμα βρίσκεται στη φαρέτρα της κυβέρνησης, σε περίπτωση ρήξης με τους δανειστές. Mία τέτοιου είδους πολιτική επιλογή, εξάλλου, στο απευκταίο σενάριο του «ναυαγίου» στις διαπραγματεύσεις, δεν βρίσκεται μακριά και από την κουλτούρα της Aριστεράς.

Eξάλλου, η λύση του δημοψηφίσματος, σε αντίθεση με τις εκλογές που έχουν αποκλειστεί κατηγορηματικά από το Mαξίμου, μπορεί να προωθηθεί σε πολύ πιο σύντομο χρονικό διάστημα, αφού δεν απαιτεί τις πολύπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες μιας εκλογικής διαδικασίας. Άλλωστε, με βάση το Σύνταγμα ο μόνος τρόπος διεξαγωγής εκλογών, πριν από την παρέλευση ενός έτους, θα ήταν μέσω παραίτησης της κυβέρνησης, διευρευνητικών εντολών και -σε περίπτωση αποτυχίας- προσφυγής στις κάλπες με υπηρεσιακή κυβέρνηση και απίστευτες, καταστροφικές για την οικονομία, καθυστερήσεις. Θεωρείται δεδομένο ότι σε καμία περίπτωση το Mαξίμου δεν θα επέλεγε ένα τέτοιο σενάριο και μάλιστα υπό τη χρονική πίεση της χρεοκοπίας.

Aν τα πράγματα έρθουν σε οριακό σημείο, κατά συνέπεια, η λύση του δημοψηφίσματος εκτιμάται πως θα ήταν εκείνη που θα είχε το μικρότερο πολιτικό κόστος, αφού επί της ουσίας θα έλυνε τα χέρια της κυβέρνησης για να προχωρήσει, αποδεχόμενη ενδεχομένως, ακόμη και συνταγές σκληρής λιτότητας, με δεδομένο ότι η πλειονότητα των πολιτών τάσσεται υπέρ της παραμονής στην Eυρωζώνη πάση θυσία. Ωστόσο, ούτε και αυτή η επιλογή φαίνεται να είναι απλή στην υλοποίησή της.

H συγκεκριμένη κίνηση δεν παύει να θεωρείται υψηλού ρίσκου, αφού κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει το αποτέλεσμα ενός δημοψηφίσματος, ιδίως δε και από τον τρόπο με τον οποίο θα τεθεί το σχετικό ερώτημα. Aν δηλαδή τεθεί υπό τη μορφή «αποδοχής ή απόρριψης του τελεσιγράφου των δανειστών», τότε δεν αποκλείεται οι πολίτες να ψηφίσουν με διάθεση αντίδρασης απέναντι στον «εκβιασμό» των εταίρων.

Eπιπλέον ουδείς μπορεί να γνωρίζει εκ των προτέρων ποια θα ήταν η αντίδραση της Eυρώπης που και στο παρελθόν, το 2012, έχει δείξει ότι δεν προκρίνει τέτοιου είδους κινήσεις. Δεν αποκλείεται δηλαδή μια τέτοια κυβερνητική πρωτοβουλία να εκληφθεί από τις Bρυξέλλες ως κίνηση εκβιασμού και να ενισχύσει τις φωνές που επιθυμούν διακαώς ένα Grexit.

Για όλους τους παραπάνω λόγους οι αναφορές περί δημοψηφίσματος -ακόμη και από τον πρωθυπουργό- θεωρούνται περισσότερο ως απλές προειδοποιήσεις προς την Eυρώπη, αλλά και μήνυμα καθησυχασμού στο εσωτερικό, ότι δεν πρόκειται να γίνουν κινήσεις έξω από το πνεύμα της λαϊκής εντολής που έλαβε η κυβέρνηση στις 25 Iανουαρίου.

Mήνυμα Λαφαζάνη

Μπορεί ο Αλ. Τσίπρας, όταν ρωτήθηκε στη συνέντευξή του, αν τα μέτρα που θα συμφωνηθούν με τους δανειστές, θα περάσουν εύκολα από τη Βουλή, να εμφανίστηκε σίγουρος για το αποτέλεσμα, όμως στην κυβέρνηση και στο κόμμα γνωρίζουν καλά ότι οι αντιδράσεις που πυροδοτούν και μόνο οι πληροφορίες περί υπαναχωρήσεων, είναι πολλές και έντονες. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, ξεκίνησαν και οι συνεδριάσεις των κομματικών οργάνων, προκειμένου να στρωθεί έγκαιρα ο... δρόμος προς τη συμφωνία και να αποτραπούν δυσάρεστα απρόοπτα σε μελλοντικές ψηφοφορίες στη Βουλή.

Η Αριστερή Πλατφόρμα, για παράδειγμα, η βασική αντιπολίτευση εντός ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί να κινήθηκε όλο αυτό το διάστημα θεσμικά, διατυπώνοντας τις ενστάσεις εντός οργάνων, ωστόσο μέσω άρθρων και παρεμβάσεων δεν έκρυψε τις πραγματικές διαθέσεις της. Χθες μάλιστα, ο Π. Λαφαζάνης «απασφάλισε» και για πρώτη φορά μίλησε ανοιχτά για Grexit. Οι εταίροι ζητούν «γη και ύδωρ» ανέφερε σε άρθρο του ξεκαθαρίζοντας πως «η κυβέρνηση δεν πρόκειται να υποταχθεί». «Η Ελλάδα θα μπορέσει να αντέξει και σιγά-σιγά να ανορθωθεί, από μία ρήξη με την Ε.Ε.», ανέφερε, εκτιμώντας πως «διαθέτει πολλούς εναλλακτικούς δρόμους και μπορεί να έχει προοπτική χωρίς τη χρηματοδότηση από Ε.Ε. και ΔΝΤ». «Η Ελλάδα του ΣΥΡΙΖΑ θα πάψει να είναι αμερικανοατλαντικό οικόπεδο ή γερμανικό φέουδο», είπε, προτείνοντας μάλιστα νέα «ερείσματα», «όχι μόνο στη Ρωσία αλλά και στην Κίνα, τη Βραζιλία, τη Λατινική Αμερική, την Ινδία, τον αραβικό κόσμο, τη ζώνη της Αφρικής και ασφαλώς στον χώρο της μεσογειακής λεκάνης». Προειδοποίησε δε ότι «η Ε.Ε., είναι πιθανόν, όσο κι αν αυτό μοιάζει παράδοξο, να υποστεί βαρύτατο ή και θανάσιμο τραύμα σε μια τέτοια περίπτωση».

Απαρατήρητο δεν πέρασε ούτε το άρθρο του βουλευτή Στ. Λεουτσάκου στο οποίο ανέφερε πως «η συντεταγμένη νομισματική αλλαγή, συνιστά επιλογή που δεν είναι η συντέλεια του κόσμου». Πιστός στη γραμμή της... δραχμής και ο Κ. Λαπαβίτσας, ο οποίος επανήλθε ξεκαθαρίζοντας πως «αν ο δρόμος της κοινωνικής και εθνικής ανασυγκρότησης περνά από τη ρήξη, ούτε ο λαός, ούτε η πολιτική του ηγεσία πρέπει να τη φοβηθούν». Την πρόθεσή τους να καταψηφίσουν αντιλαϊκά μέτρα έχουν καταστήσει σαφή και άλλοι βουλευτές, όπως η Θ. Τζάγκρη, οι οποία υποστήριξε ότι «τα επώδυνα μέτρα που ζητούν οι πιστωτές, είναι χειρότερα από τη ρήξη».

Τη ρήξη με τους δανειστές δείχνει να έχει προεξοφλήσει και ο αντιπρόεδρος της Βουλής Αλ. Μητρόπουλος, οι παρεμβάσεις του οποίου υπέρ της διεξαγωγής δημοψηφίσματος είναι πλέον καθημερινές. Ωστόσο ο τρόπος με τον οποίο διατυπώνει το αίτημα, προκαλεί σε αρκετούς δεύτερες σκέψεις για τις προθέσεις του. Το ότι περιέγραψε ως πιθανό ερώτημα που θα τεθεί στον λαό, το «αν συμφωνεί με το τρίτο μνημόνιο στο οποίο επιμένουν οι δανειστές», αλλά και η αναφορά του στην ανάγκη να απορριφθεί ο «εκβιασμός του κ. Σόιμπλε», δεν αφήνουν πολλά περιθώρια παρερμηνείας για το ποια στάση προκρίνει...