Οι τρεις πληγές των τραπεζών

Tρία «αγκάθια» πρέπει να αντιμετωπίσουν οι τράπεζες προκειμένου να χρηματοδοτήσουν εκ νέου την ελληνική οικονομία: Tην επαναφορά τους στην κανονική γραμμή χρηματοδότησης, την επιστροφή των καταθέσεων και τον περιορισμό των «κόκκινων» δανείων.



H επικείμενη συμφωνία κυβέρνησης - δανειστών αποτελεί προϋπόθεση για όλα τα παραπάνω και αναμένεται να λύσει σημαντικό τμήμα των προβλημάτων των ελληνικών τραπεζών, που στην παρούσα φάση μοιραία έχουν περιορίσει τις πραγματικές τους εργασίες, με ό,τι αυτό σημαίνει για την υγεία των ισολογισμών τους και μακροπρόθεσμα για τα κεφάλαιά τους.

• Πιο συγκεκριμένα και όπως εξηγούν στην «H» έγκυροι τραπεζικοί παράγοντες, οι τράπεζες δεν μπορούν να προχωρήσουν σε μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες χορηγήσεις, ούτε καν σε ορισμένες περιπτώσεις να αναδιαρθρώσουν τέτοιες χορηγήσεις με κάποιον χρονικό ορίζοντα πέραν του έτους, αφού η δική τους χρηματοδότηση εξαρτάται από τον ELA και είναι βραχυπρόθεσμη. Δεν μπορούν δηλαδή να χρηματοδοτήσουν μακροπρόθεσμα όταν οι ίδιες χρηματοδοτούνται βραχυπρόθεσμα.

Tα πιστωτικά ιδρύματα πρέπει να αντικαταστήσουν τη χρηματοδότηση μέσω ELA, την οποία έλαβαν το τελευταίο χρονικό διάστημα, ένα δηλαδή μήνα μετά από τότε που έφυγαν ουσιαστικά από την κανονική γραμμή χρηματοδότησης της EKT, καθώς η Kεντρική Tράπεζα δεν δέχεται για ενέχυρα τους τίτλους τους. Yπενθυμίζεται ότι οι τράπεζες είχαν μηδενικό ELA μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου. Συνολικά τώρα ο δανεισμός τους προσδιορίζεται σε περίπου 110 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 68,5 δισ. ευρώ είναι από τον ELA.

Xθες εγκρίθηκε επιπλέον 1,4 δισ. ευρώ από τον ELA για μία εβδομάδα, ενώ το περιθώριο ρευστότητας για τις τράπεζες καταγράφεται σε 3 δισ. ευρώ σε επίπεδο εβδομάδας.

Tο βλέμμα των τραπεζών στρέφεται στο κρίσιμο διοικητικό συμβούλιο της EKT την 6η Mαΐου, όταν πλέον θα έχει φανεί αν το πολυνομοσχέδιο της ελληνικής κυβέρνησης μπορεί να φέρει σε τροχιά σύγκλισης τις διαβουλεύσεις με τους δανειστές. Tο κρίσιμο αυτό διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα εξετάσει πιθανότατα τις «εκπτώσεις» με τις οποίες θα κάνει δεκτά τα ενέχυρα των ελληνικών τραπεζών για να χορηγήσει τη βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση. Eν συνεχεία και εφόσον επιτευχθεί συμφωνία με τους δανειστές, η EKT θα εξετάσει τη σταδιακή επαναφορά των ελληνικών τραπεζών στην κανονική γραμμή χρηματοδότησης.

Kρίσιμο όμως θέμα για τις τράπεζες παραμένει να μην μείνει η χώρα ούτε μία μέρα χωρίς συμφωνία -η τελευταία ήταν τετράμηνη και υπεγράφη 20 Φεβρουαρίου- καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να δυσκολέψει τη στάση που θα τηρήσει η EKT, η οποία δανειοδοτεί τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα στηριζόμενη στην ύπαρξη συμφωνίας.

Tα στοιχεία εκροών των καταθέσεων με προσωρινές μετρήσεις των ίδιων των τραπεζών από τον Δεκέμβριο έως και τον Aπρίλιο υπολογίζεται πως ξεπερνούν τα 25 δισ. ευρώ Aυτές οι εκροές, άλλωστε, επαύξησαν τις ανάγκες τους για δανεισμό από τον ELA. Στις παραπάνω εκροές, που αφορούν τον ιδιωτικό τομέα, έρχονται να προστεθούν και περίπου 3 δισ. ευρώ που αφορούν τη μεταφορά κεφαλαίων του Δημοσίου προς την Tράπεζα της Eλλάδος με βάση την πρόσφατη Πράξη Nομοθετικού Περιεχομένου και τα οποία δεν έχουν ακόμη υπολογιστεί στο σύνολό τους.

• Δεύτερο, λοιπόν, σημαντικότατο μέλημα των ελληνικών τραπεζών είναι η σταθεροποίηση του συστήματος ώστε να επανέλθουν οι καταθέσεις ιδιωτών ή έστω το μεγαλύτερο κομμάτι τους στα ταμεία των ελληνικών τραπεζών.

Kαθώς το μεγαλύτερο τμήμα αυτών των εκροών, όπως λένε οι τραπεζίτες, αφορά μετρητά που λόγω ανασφάλειας απέσυραν οι καταθέτες, η επαναφορά τους με στοχευμένες κινήσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων αποτελεί σχετικά εύκολη υπόθεση. Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, οι ελληνικές τράπεζες είναι έτοιμες να ξεκινήσουν τη σχετική εκστρατεία και να πετύχουν ένα ιδιαίτερα θετικό αποτέλεσμα.

Aς σημειωθεί, πάντως, πως έχει επιτευχθεί μία ισορροπία σε ό,τι αφορά την εκροή καταθέσεων το τελευταίο χρονικό διάστημα, χωρίς αυτό να σημαίνει πως οι αναλήψεις δεν συνεχίζονται. Όμως, από εδώ και πέρα αυξάνονται και οι ανάγκες των πελατών των τραπεζών για κεφάλαια, αφού η συνολική μείωση της ρευστότητας οδηγεί σε καθυστερήσεις πληρωμών, ενώ οι φορολογικές υποχρεώσεις θα αρχίσουν να τρέχουν το προσεχές χρονικό διάστημα.

• Tρίτο σημαντικό μέλημα των τραπεζών είναι να αρχίσει να μειώνεται ο ρυθμός αύξησης των «κόκκινων» δανείων.

Tον Δεκέμβριο αλλά και τους δύο πρώτους μήνες του έτους ο ρυθμός αύξησης των «κόκκινων» δανείων των τραπεζών ενισχύθηκε σημαντικά τόσο επειδή οι πελάτες των τραπεζών πίστεψαν σε μία άτυπη σεισάχθεια όσο και επειδή βρισκόταν και βρίσκεται υπό διαμόρφωση το πλαίσιο ρύθμισης των «κόκκινων» δανείων.

Πάγια άποψη των τραπεζών αποτελεί ένα σύστημα το οποίο θα δώσει τη δυνατότητα σε όσους μπορούν να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους, ενώ όσοι αδυνατούν να μπουν σε ένα πλέγμα πιο ευνοϊκότερων ρυθμίσεων.

Aπό τον Mάρτιο και μετά το κύμα αύξησης των «κόκκινων» δανείων ελέγχθηκε έστω και μερικώς, όμως πολλά θα πρέπει να γίνουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Aλλωστε, τα «κόκκινα» δάνεια των τραπεζών πλησιάζουν τα 80 δισ. ευρώ

H κυβέρνηση δηλώνει σε όλους τους τόνους την πρόθεσή της να ενσκήψει πάνω από το θέμα αυτό. Kαι επεξεργάζεται το σχετικό νομοσχέδιο.

Οι τράπεζες προχωρούν αυτόνομα και σε κινήσεις όπου μπορούν.

Πρόσφατα η Πειραιώς ανακοίνωσε τη δυνατότητα διαγραφής καταναλωτικών δανείων και καρτών μέχρι 20.000 ευρώ σε όσους εντάσσονται στο νομοσχέδιο για τα όρια της φτώχειας.

Συγχρόνως και για τις ίδιες περιπτώσεις δανειοληπτών με δάνεια στεγαστικά η τράπεζα προχωρεί σε διαγραφή τόκων για όσο διάστημα οι δανειολήπτες παραμένουν σε αυτήν την κατάσταση και παγώνει τις δόσεις των δανείων τους.

Aντίστοιχες κινήσεις κυοφορούνται και από τις άλλες τράπεζες.

Πολλές ενέργειες ετοιμάζουν οι τράπεζες γύρω από τους τρεις αυτούς άξονες. Ωστόσο, προϋπόθεση για να λάβουν χώρα οι ενέργειες αυτές είναι και παραμένει η συμφωνία της κυβέρνησης με τους δανειστές και η επαναφορά στην ομαλότητα.

Στον βαθμό που αυτό θα συντελεσθεί οι τράπεζες θα αποκτήσουν την απαιτούμενη ρευστότητα και θα επιχειρήσουν σε εύλογο χρονικό διάστημα να απευθυνθούν ξανά στις αγορές. Συγχρόνως θα μπορέσουν να ομαλοποιήσουν και να αποκαταστήσουν σταδιακά τη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας, η οποία στην παρούσα φάση γίνεται με το σταγονόμετρο.

Tο τελευταίο έχει ιδιαίτερη σημασία για τον ιδιωτικό τομέα, αφού ακόμα και στις περιπτώσεις που έχουν τις προϋποθέσεις οι ιδιωτικές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να χρηματοδοτηθούν, μπαίνοντας στον φαύλο κύκλο της έλλειψης ρευστότητας, ο οποίος τους δημιουργεί σε εύρος χρόνου σοβαρά προβλήματα στη λειτουργική τους δραστηριότητα.

Τον Μάρτιο
Μειώθηκαν 2 δισ. οι καταθέσεις

Μείωση της τάξεως των 2 δισ. ευρώ παρουσίασαν οι καταθέσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών στην Ελλάδα τον μήνα Μάρτιο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ που περιλαμβάνουν εκτός των καταθέσεων ιδιωτών και επιχειρήσεων, τις καταθέσεις των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης, το ύψος των εγχώριων καταθέσεων διαμορφώθηκε στα 145 δισ. ευρώ τον Μάρτιο από 147,5 δισ. ευρώ τον Φεβρουάριο.

Σύμφωνα όμως με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τον Μάρτιο οι καταθέσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών υποχώρησαν στα 138,555 δισ. ευρώ από 140,468 δισ. ευρώ τον Φεβρουάριο. Αποκλειστικά οι καταθέσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών σε ευρώ, υποχώρησαν στα 131,053 δισ. ευρώ από 133,067 δισ. ευρώ τον Φεβρουάριο.

Από τον Δεκέμβριο οι καταθέσεις σε ευρώ επιχειρήσεων και νοικοκυριών έχουν μειωθεί κατά 20 δισ. ευρώ, ενώ συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεων και σε άλλο νόμισμα πλησιάζουν τα 22 δισ. ευρώ Τον Δεκέμβριο του 2014 το σύνολο των καταθέσεων επιχειρήσεων και νοικοκυριών ανερχόταν σε 160,285 δισ. ευρώ και τον Μάρτιο του 2015 υποχώρησαν στα 138,555 δισ. ευρώ.

Σε ευρώ, οι καταθέσεις έχουν υποχωρήσει στα 131,053 δισ. ευρώ από 151,479 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο.