Τι θα συμβεί στην Τουρκία την επόμενη ημέρα

Το πολιτικό ρίσκο προσφέρει συχνά στους επενδυτές ευκαιρίες αγοράς. Μετά από λίγες μέρες μεταβλητότητας που ακολούθησαν το Brexit, οι αγορές επέστρεψαν σε νέα ιστορικά υψηλά.



Το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία είναι ωστόσο διαφορετική περίπτωση. Φέρνει στο προσκήνιο ανησυχίες ότι τα λαϊκίστικα εκλογικά αποτελέσματα μπορεί να οδηγήσουν σε χαμηλότερη ανάπτυξη στις αναπτυγμένες χώρες.

Ο σχετικά υψηλός ρυθμός ανάπτυξης της Τουρκίας προσέλκυσε επενδυτές. Με βάση στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου την περίοδο 2002-2015 καταγράφηκε ανάπτυξη 5%.

Η μείωση του δημόσιου χρέους και του πληθωρισμού ήταν το κύριο χαρακτηριστικό της μακροοικονομικής της σταθεροποίησης τα τελευταία δέκα χρόνια. Αν προσθέσει κανείς και την εγγύτητα της Τουρκίας με την Ευρώπη και την προσεκτικά σχεδιασμένη χορογραφία για την αίτηση ένταξης στην Ε.Ε., είναι ξεκάθαρο γιατί πίστεψαν τόσοι πολλοί πως παρά τον αυξανόμενο αυταρχισμό, η χώρα θα παίξει τελικά με τους κανόνες.

Κάπως έτσι άρχισε να ρέει το χρήμα. Σύμφωνα με τον γραμματέα του υπουργείου Οικονομικών ο ιδιωτικός τομέας της χώρας άρχισε να εκδίδει ομόλογα το 2010. Ως το 2016 είναι σε κυκλοφορία περίπου 33 δισ. δολάρια από τα ομόλογα αυτά.

Στην ίδια περίοδο, το ακαθάριστο εξωτερικό χρέος σε δολάρια ή ευρώ αυξήθηκε κατά 54% στα 411 δισ. δολάρια, στο 58% του ΑΕΠ της Τουρκίας.

Οι εισροές από το εξωτερικό βοήθησαν να χρηματοδοτηθεί το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, ενώ οι ψηφοφόροι επιβράβευσαν τη φαινομενική οικονομική οξύνοια του Ερντογάν.

Αλλά όσοι έψαχναν να βρουν προβλήματα, είχαν πολλές αφορμές να το κάνουν. Ο πληθωρισμός άρχισε να αυξάνεται μετά το 2009. Η τουρκική λίρα έχασε το 50% της αξίας της έναντι του δολαρίου μετά το 2010, με το μεγαλύτερο μέρος των απωλειών να καταγράφονται κατά τη διάρκεια της περιστολής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Fed το 2013/2014.

Ο Ερντογάν επιτέθηκε στο «λόμπι των επιτοκίων», υποστηρίζοντας πως τα υψηλά επιτόκια ευθύνονται για τον υψηλό πληθωρισμό. Η απόλυτη κυριαρχία του δεν άφησε κανένα ίχνος ελπίδας ότι η κεντρική τράπεζα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την οικονομική κατάσταση.

Η απόπειρα πραξικοπήματος αναμένεται να έχει πραγματικές επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη και στις άμεσες ξένες επενδύσεις. Αρκεί να θυμηθεί κανείς την Αίγυπτο, η οποία είχε ανάπτυξη 5,1% τα δέκα χρόνια ως το 2017. Μετά την Αραβική Άνοιξη το 2011, το νούμερο έπεσε κοντά στο 2% και αναμένεται να φτάσει στο 3,3% φέτος, σύμφωνα με προβλέψεις του ΔΝΤ. Θα εξαρτηθεί επίσης από τη δυνατότητα των Τούρκων δανειζόμενων να αποπληρώσουν τους ξένους πιστωτές τους.

Μετά την Παρασκευή, οι κυνηγοί αποδόσεων δεν έχουν καμιά δικαιολογία για υπερβολική αισιοδοξία. Οι εξελίξεις δεν θα προκαλέσουν παγκόσμια ύφεση, αλλά θα καταδείξουν τι διακυβεύεται όταν καταλύεται η τάξη.