Ιδιωτικοποιήσεις: Πραγματισμός, ανευθυνότητα και υποκρισία

Η πολιτική ζωή της χώρας περιλαμβάνει ειρωνείες και παράδοξα. Μια κυβέρνηση της Αριστεράς καλείται να υλοποιήσει μεγάλες ιδιωτικοποιήσεις, που δεν τόλμησαν τα παραδοσιακά «αστικά» κόμματα.




Τούτο δεν συνέβη ούτε την εποχή του ξεσπάσματος της κρίσης. Όταν δηλαδή οι ιδιωτικοποιήσεις ήταν πιο αναγκαίες παρά ποτέ για να προσελκυστούν επενδύσεις, να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη και να αλλάξει ένα χρεοκοπημένο οικονομικό πρότυπο. Η στάση των «αστικών» κομμάτων ήταν βεβαίως προϊόν πελατειακών και παλαιοπολιτικών συνδρόμων, συνδεδεμένων με το αποτυχημένο κράτος που δημιούργησαν. Την ίδια ώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ, που τώρα ως κυβέρνηση σύρθηκε προς τις ιδιωτικοποιήσεις, τις θεωρούσε ανάθεμα μέχρι και πρόσφατα. Όλα αυτά συνέβαιναν όταν η μεγάλη πλειοψηφία της κοινής γνώμης ήταν ιδιαίτερα θετική για τις περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις.

Πριν όμως συνεχίσουμε, ας κοιτάξουμε την ευρύτερη εικόνα, διεθνή και εγχώρια. Υπήρχαν εποχές που, διεθνώς, οι ιδιωτικοποιήσεις θεωρούνταν πραγματιστικές επιλογές και όχι ιδεολογικοποιημένες. Τις ιδεολογικοποίησε κυρίως η Θάτσερ. Με αποτέλεσμα να αποκτήσουν συγκρουσιακή χροιά. Και εδώ υπάρχει μια ακόμη ειρωνεία: Όταν η Θάτσερ κέρδισε τις εκλογές του 1979, το πρόγραμμά της επικεντρωνόταν στην τιθάσευση των εργατικών συνδικάτων. Οι ιδιωτικοποιήσεις απουσίαζαν! Οι τελευταίες θα μεταβάλλονταν σε σταυροφορία στη δεύτερη πενταετία της, όταν είχε πλέον μετατραπεί σε «Σιδηρά Κυρία», ελέω του πολέμου των Φόκλαντς. Άλλωστε, πριν ιδεολογικοποιήσει τις ιδιωτικοποιήσεις, ήταν οι Σοσιαλιστές στη Νέα Ζηλανδία και ο πρώτος κεντροαριστερός πρωθυπουργός της Ισπανίας, Φελίπε Γκονζάλεζ, που είχαν για πραγματιστικούς λόγους προηγηθεί στην υλοποίηση ιδιωτικοποιήσεων!

Το τι έκανε ο Γκονζάλεζ μάς αφορά ως χώρα, από την ανάποδη όμως. Την ίδια εποχή είχε εκλεγεί ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ο τελευταίος, ενώ δήλωνε ορθώς πριν τις εκλογές του 1981, ότι εκείνο που έχει κρατικοποιηθεί στην Ελλάδα ήταν υπερβολικό, προχώρησε στις διαβόητες «κοινωνικοποιήσεις». Αυτές επίσης απέκτησαν ιδεολογική χροιά. Ο δημόσιος τομέας επεκτάθηκε δραματικά. Οι συντεχνίες του τομέα έγιναν οι νέοι κομματικοί προνομιούχοι. «Σοσιαλισμός» και λαϊκισμός πήγαν χέρι χέρι. Ακολούθησε δημοσιονομικά εκτροχιασμός. Στην οικονομία εδραιώθηκαν επικίνδυνες στρεβλώσεις. Από εκεί και πέρα, μετά τη μοιραία τετραετία 1981 - 1985, όλοι οι πρωθυπουργοί, του Ανδρέα Παπανδρέου συμπεριλαμβανομένου, προσπάθησαν να συμμαζέψουν τα ασυμμάζευτα. Έτσι, άνοιξε ο δρόμος προς την άβυσσο, με φορτίο δυσβάσταχτο το άρρωστο, σπάταλο, διεφθαρμένο και υπερκομματικοποιημένο κράτος.

Η ιδεολογικοποίηση των ιδιωτικοποιήσεων από τη μια πλευρά και των κρατικοποιήσεων από την άλλη αποτελούσαν προβληματικές διαδρομές. Διότι χαρακτηρίζονταν από δογματισμούς και ιδεοληψίες. Το ίδιο το ΔΝΤ απέκτησε μια πολυετή προκρούστεια προσέγγιση. Η αναγκαία πραγματιστική ευελιξία χάθηκε. Είναι γνωστή η θετική και ρεαλιστική διαφοροποίηση οικονομολόγων του ΔΝΤ από την ορθοδοξία δεκαετιών του Ταμείου. Μια εξαίρετη ανάλυση του φαινομένου δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση New Statesman στις 3-5-16, με τίτλο «The IMF smashes its own consensus». Το άρθρο αναγνώριζε πως το «άνοιγμα των αγορών» και οι ιδιωτικοποιήσεις «βελτίωσαν την προσφορά υπηρεσιών», ενώ «εκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν από συνθήκες φτώχειας». Όμως, όπως προστίθετο δογματικές προσεγγίσεις «αντί να οδηγούν στην ανάπτυξη ως ιδεολογικά νεοφιλελεύθερες επιλογές υπονόμευσαν τη σταθερή ανάπτυξη και ενέτειναν τις ανισότητες».

Στη χώρα μας, στη φάση αυτή, χρειάζονται πραγματιστικές ιδιωτικοποιήσεις. Ποιος λογικός άνθρωπος αρνείται λ.χ. πως πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν τα άθλια περιφερειακά αεροδρόμια, όταν η βαριά βιομηχανία της χώρας είναι ο τουρισμός; Όταν οι Κύπριοι ανέπτυξαν τη Μαρίνα Λεμεσού με ένα τεράστιο ιδιωτικό έργο κατοικιών, ποιος δεν κατανοεί την ανάγκη της αξιοποίησης του Ελληνικού, μια περιοχή που θα καταστήσει την πρωτεύουσα σημαντικό θελκτικό μαγνήτη οικονομικής δραστηριότητας; Ποιος πραγματιστής αρνείται την τεράστια σημασία της επένδυσης της Cosco, με εξαίρεση τον απίστευτο υπουργό Ναυτιλίας;

Κατ’ εξοχήν πραγματιστής είναι ο Στέργιος Πιτσιόρλας, που υλοποιεί αυτονόητες μεταρρυθμίσεις. Στο άλλο άκρο κινούνται δογματικοί και ανόητοι υπουργοί τους οποίους, τη δωδεκάτη ώρα, παρακάμπτει ο Αλέξης Τσίπρας. Δογματισμοί, μικροκομματισμοί και ανευθυνότητα συγκρούονται στην πολιτικο-κομματική αρένα της χώρας μας. Πιεζόμενη (έστω), μια αριστερή κυβέρνηση προχωρεί στη σωστή κατεύθυνση. Ενώ μια «φιλελεύθερη» αντιπολίτευση καταψηφίζει τις ιδιωτικοποιήσεις στο άκρον άωτον της ανευθυνότητας και της υποκρισίας. Με συνέπεια οι ιδιωτικοποιήσεις να γίνονται καθρέπτης της πολιτικής παθογένειας της χώρας.