Προς δεκαετία ανοικτής κρίσης στην απασχόληση

Μια κοινωνία και ένα έθνος με στοιχειώδες αίσθημα αυτοσυντήρησης πολύ πριν κλείσει δεκαετία ανοικτής κρίσης στην απασχόληση, θα όριζε την ανεργία ως το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα της οικονομίας και θα ενδιαφερόταν, θα συζητούσε, θα μελετούσε, θα σχεδίαζε για το πώς θα υπαχθούν όλα τα άλλα θέματα ως εργαλεία οικονομικής πολιτικής στην προσπάθεια καταπολέμησής της.



Δεκαετία ανοικτής κρίσης απασχόλησης πλησιάζει η ελληνική κοινωνία και οικονομία, αλλά δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στο μέγεθος της πρόκλησης.

Η ανοικτή κρίση απασχόλησης ξεκίνησε τις ανέμελες ημέρες του Μαΐου 2008 όταν το ποσοστό ανεργίας από 7,3%, χαμηλό της περιόδου, αλλά υψηλό έναντι της ανεργίας στην Ε.Ε., άρχισε να ανεβαίνει συνεχώς μήνα-μήνα για 62 μήνες και κορυφώθηκε σε 27,9% τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο του 2013. Έκτοτε, παρά τις αρχικές αυξομειώσεις, η τάση είναι πτωτική, για 24 μήνες, και σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία τον Ιούλιο 2016 ήταν 23,2%.

Οκτώ και πλέον χρόνια μετά το ποσοστό ανεργίας είναι υπερτριπλάσιο εκείνου του Μαΐου 2008. Αν λάβουμε σοβαρά υπόψιν τις αισιόδοξες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την μεταβολή του ΑΕΠ και το ύψος της ανεργίας για το 2016 (-0,3%, 24,7%) και για το 2017 (2,7%, 23,6%), τότε η ελληνική οικονομία και κοινωνία θα συμπληρώσουν δεκαετία ανοικτής κρίσης στην απασχόληση, με την ανεργία να είναι τριπλάσια εκείνης του 2008. Έναντι αυτού του φαινομένου τι έχει να πει η οικονομική πολιτική και η πολιτική πολιτική;

Ποιο είναι το σχέδιο για την απασχόληση; Σχέδιο για την απασχόληση δεν υφίσταται, όπως δεν υφίσταται σχέδιο και για την οικονομία. Ένα σχέδιο για την οικονομία θα συμπεριελάμβανε και σχέδιο για την απασχόληση. Υπάρχουν βέβαια τα προγράμματα για την απασχόληση, σχεδόν αποκλειστικά βασιζόμενα στην απορρόφηση των κοινοτικών πόρων, υπάρχουν και οι συντελούμενες οικονομικές προσαρμογές βάσει των μνημονιακών υποχρεώσεων, δεν υπάρχει όμως σχέδιο για την οικονομία και για την απασχόληση.

Ένας από τους βασικούς λόγους αυτής της απουσίας σχεδίου είναι το ότι δεν έχουν γίνει ακόμη αντιληπτά και κατανοητά τα αίτια της μοναδικής παγκοσμίως κατάρρευσης του ΑΕΠ και της απασχόλησης στην Ελλάδα μετά το 2008. Το 2008 το ιστορικό χαμηλό της ανεργίας τον Μάιο με 7,3% συνδεόταν με μία κατάσταση της οικονομίας σταθερής υπερμόχλευσης της τόσο από τον δημόσιο δανεισμό, όσο και από τον ιδιωτικό. Η ελληνική ήταν μία οικονομία τελείως ανισόμετρη, ασταθής και παραμορφωμένη.

Η συνολική κατανάλωση ιδιωτικού και δημόσιου τομέα μαζί, το 2009, κάλυπτε το 92% του ελληνικού ΑΕΠ την στιγμή που ο μέσος όρος της ευρωζώνης, για την ίδια μεταβλητή, ήταν λιγότερο από 78%. Δηλαδή, με άλλα λόγια, η ελληνική οικονομία το 2009 ήταν μία οικονομία «φούσκα» που διέφερε σημαντικά από τις υπόλοιπες οικονομίες στην ομάδα των οποίων ανήκε θεσμικά, κυρίως λόγω του γεγονότος ότι κατανάλωνε σχεδόν όλο το εισόδημα που δημιουργούσε. Χωρίς εγχώρια ελληνική παραγωγή δεν δημιουργείται βιώσιμη απασχόληση.