Πηγή προβληματισμού για τη μακροπρόθεσμη υγεία των δημοσιονομικών αποτελούν τα στοιχεία για την πορεία των φορολογικών εσόδων που περιλαμβάνονται στη σχετική έκθεση διακύμανσής τους που συντάσσει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων.
Αν και το πρώτο εξάμηνο του έτους τα φορολογικά έσοδα είναι αυξημένα και οριακά πάνω από τον στόχο, οι "επιτυχίες" αυτές οφείλονται κατά κύριο λόγο σε ρυθμίσεις παλαιότερων οφειλών καθώς και στη ρύθμιση για την εθελοντική αποκάλυψη εισοδημάτων. Ειδικότερα, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην έκθεση, σωρευτικά για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουνίου 2018, τα φορολογικά έσοδα ανέρχονται σε 19.311.950.203,79 €, αυξημένα κατά 1,59% (ήτοι 302,15 εκατ. ευρώ) σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017, όπου τα έσοδα ανήλθαν σε 19.009.796.666,15 ευρώ, αλλά οριακά χαμηλότερα κατά 0,13% σε σχέση με τον αναθεωρημένο στόχο εξαμήνου (19.337.171.681,12 ευρώ).
Η υπέρβαση στο σύνολο του εξαμήνου, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα αυξημένα έσοδα προηγούμενων χρήσεων τόσο άμεσης όσο και έμμεσης φορολογίας, και ειδικότερα, στα έσοδα που προέκυψαν από τις ρυθμίσεις που έγιναν για την οικειοθελή αποκάλυψη φορολογητέας ύλης παρελθόντων ετών ή για την τακτοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών. Σημαντική συμβολή στην παρατηρούμενη τάση των εσόδων είχαν και τα αυξημένα έσοδα που προέκυψαν από τη σταδιακή κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στις νησιωτικές περιοχές της χώρας και τη σταδιακή αύξηση των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης (ΕΦΚ) σε πλήθος προϊόντων. Σύμφωνα με τη διάρθρωση των συνολικών φορολογικών εσόδων την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2018, οι άμεσοι φόροι ανέρχονται στο 33,75% και οι έμμεσοι φόροι στο 66,25% των συνολικών φορολογικών εσόδων. Τα ποσοστά συμμετοχής των άμεσων και έμμεσων φόρων στα συνολικά φορολογικά έσοδα της περιόδου Ιανουαρίου-Ιουνίου 2017 ανέρχονταν σε 35,2% και 64,8%, αντίστοιχα.
Για τον μήνα Ιούνιο 2018, τα φορολογικά έσοδα ανέρχονται σε 3.163.966.687,94 ευρώ, μειωμένα κατά 2,78% (ήτοι 90,61 εκατ. ευρώ) σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017, όπου τα έσοδα ανέρχονταν σε 3.254.572.363,12 ευρώ. Σύμφωνα με τη διάρθρωση των φορολογικών εσόδων τον Ιούνιο του 2018, οι άμεσοι φόροι ανέρχονται στο 30,95% και οι έμμεσοι φόροι στο 69,05% των φορολογικών εσόδων. Τον Ιούνιο του 2017, τα έσοδα από άμεσους φόρους αντιστοιχούσαν στο 38,95% των φορολογικών εσόδων και τα έσοδα από έμμεσους φόρους στο 61,05%. Βάσει των δεδομένων που απεικονίζονται στο Γράφημα 2, παρατηρείται ότι η συμμετοχή στα φορολογικά έσοδα Ιουνίου 2017 και 2018 των έμμεσων φόρων σε σχέση με τους άμεσους φόρους είναι σημαντικά μεγαλύτερη. Σημειώνεται ότι τα έσοδα από άμεσους φόρους τον Ιούνιο του 2018 μειώθηκαν κατά 288,42 εκατ. ευρώ (ήτοι 22,75%), ενώ τα έσοδα από έμμεσους φόρους αυξήθηκαν κατά 197,81 εκατ. ευρώ (ήτοι 9,96%) σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2017. Συνοπτική παρουσίαση των φορολογικών εσόδων Ιουνίου 2018 & 2017.
Οι μεταβολές των άμεσων και των έμμεσων φόρων την τελευταία πενταετία για τον μήνα Ιούνιο ακολουθούν αντίθετη τάση στις περιόδους Ιουνίου 2014-2015 και Ιουνίου 2017-2018 και όμοια τάση την υπόλοιπη περίοδο που εξετάζεται. Σημειώνουμε ότι τα έσοδα από άμεσους φόρους για τον μήνα Ιούνιο παρουσιάζουν μείωση κατά τη διετία 2014-2015, ενώ τα έσοδα από έμμεσους φόρους παρουσιάζουν ανοδική τάση κατά την ίδια περίοδο. Την περίοδο Ιουνίου 2015-2016, τόσο τα έσοδα από άμεσους φόρους όσο και τα έσοδα από έμμεσους φόρους αυξάνονται, ενώ ακολουθεί μείωσή τους την περίοδο Ιουνίου 2016-2017. Την περίοδο Ιουνίου 2017-2018, παρατηρείται πτωτική τάση των εσόδων από άμεσους φόρους και αυξητική τάση των εσόδων από έμμεσους φόρους. Για το σύνολο της πενταετίας, οι παρατηρούμενες αρνητικές μεταβολές για τον μήνα Ιούνιο είναι εντονότερες για τα έσοδα από άμεσους φόρους, ενώ οι παρατηρούμενες θετικές μεταβολές είναι εντονότερες για τα έσοδα από έμμεσους φόρους.
Αν και το πρώτο εξάμηνο του έτους τα φορολογικά έσοδα είναι αυξημένα και οριακά πάνω από τον στόχο, οι "επιτυχίες" αυτές οφείλονται κατά κύριο λόγο σε ρυθμίσεις παλαιότερων οφειλών καθώς και στη ρύθμιση για την εθελοντική αποκάλυψη εισοδημάτων. Ειδικότερα, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην έκθεση, σωρευτικά για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουνίου 2018, τα φορολογικά έσοδα ανέρχονται σε 19.311.950.203,79 €, αυξημένα κατά 1,59% (ήτοι 302,15 εκατ. ευρώ) σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017, όπου τα έσοδα ανήλθαν σε 19.009.796.666,15 ευρώ, αλλά οριακά χαμηλότερα κατά 0,13% σε σχέση με τον αναθεωρημένο στόχο εξαμήνου (19.337.171.681,12 ευρώ).
Η υπέρβαση στο σύνολο του εξαμήνου, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα αυξημένα έσοδα προηγούμενων χρήσεων τόσο άμεσης όσο και έμμεσης φορολογίας, και ειδικότερα, στα έσοδα που προέκυψαν από τις ρυθμίσεις που έγιναν για την οικειοθελή αποκάλυψη φορολογητέας ύλης παρελθόντων ετών ή για την τακτοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών. Σημαντική συμβολή στην παρατηρούμενη τάση των εσόδων είχαν και τα αυξημένα έσοδα που προέκυψαν από τη σταδιακή κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στις νησιωτικές περιοχές της χώρας και τη σταδιακή αύξηση των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης (ΕΦΚ) σε πλήθος προϊόντων. Σύμφωνα με τη διάρθρωση των συνολικών φορολογικών εσόδων την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2018, οι άμεσοι φόροι ανέρχονται στο 33,75% και οι έμμεσοι φόροι στο 66,25% των συνολικών φορολογικών εσόδων. Τα ποσοστά συμμετοχής των άμεσων και έμμεσων φόρων στα συνολικά φορολογικά έσοδα της περιόδου Ιανουαρίου-Ιουνίου 2017 ανέρχονταν σε 35,2% και 64,8%, αντίστοιχα.
Για τον μήνα Ιούνιο 2018, τα φορολογικά έσοδα ανέρχονται σε 3.163.966.687,94 ευρώ, μειωμένα κατά 2,78% (ήτοι 90,61 εκατ. ευρώ) σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017, όπου τα έσοδα ανέρχονταν σε 3.254.572.363,12 ευρώ. Σύμφωνα με τη διάρθρωση των φορολογικών εσόδων τον Ιούνιο του 2018, οι άμεσοι φόροι ανέρχονται στο 30,95% και οι έμμεσοι φόροι στο 69,05% των φορολογικών εσόδων. Τον Ιούνιο του 2017, τα έσοδα από άμεσους φόρους αντιστοιχούσαν στο 38,95% των φορολογικών εσόδων και τα έσοδα από έμμεσους φόρους στο 61,05%. Βάσει των δεδομένων που απεικονίζονται στο Γράφημα 2, παρατηρείται ότι η συμμετοχή στα φορολογικά έσοδα Ιουνίου 2017 και 2018 των έμμεσων φόρων σε σχέση με τους άμεσους φόρους είναι σημαντικά μεγαλύτερη. Σημειώνεται ότι τα έσοδα από άμεσους φόρους τον Ιούνιο του 2018 μειώθηκαν κατά 288,42 εκατ. ευρώ (ήτοι 22,75%), ενώ τα έσοδα από έμμεσους φόρους αυξήθηκαν κατά 197,81 εκατ. ευρώ (ήτοι 9,96%) σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2017. Συνοπτική παρουσίαση των φορολογικών εσόδων Ιουνίου 2018 & 2017.
Οι μεταβολές των άμεσων και των έμμεσων φόρων την τελευταία πενταετία για τον μήνα Ιούνιο ακολουθούν αντίθετη τάση στις περιόδους Ιουνίου 2014-2015 και Ιουνίου 2017-2018 και όμοια τάση την υπόλοιπη περίοδο που εξετάζεται. Σημειώνουμε ότι τα έσοδα από άμεσους φόρους για τον μήνα Ιούνιο παρουσιάζουν μείωση κατά τη διετία 2014-2015, ενώ τα έσοδα από έμμεσους φόρους παρουσιάζουν ανοδική τάση κατά την ίδια περίοδο. Την περίοδο Ιουνίου 2015-2016, τόσο τα έσοδα από άμεσους φόρους όσο και τα έσοδα από έμμεσους φόρους αυξάνονται, ενώ ακολουθεί μείωσή τους την περίοδο Ιουνίου 2016-2017. Την περίοδο Ιουνίου 2017-2018, παρατηρείται πτωτική τάση των εσόδων από άμεσους φόρους και αυξητική τάση των εσόδων από έμμεσους φόρους. Για το σύνολο της πενταετίας, οι παρατηρούμενες αρνητικές μεταβολές για τον μήνα Ιούνιο είναι εντονότερες για τα έσοδα από άμεσους φόρους, ενώ οι παρατηρούμενες θετικές μεταβολές είναι εντονότερες για τα έσοδα από έμμεσους φόρους.
