Νομοσχέδιο-"σκούπα" που θα φέρει τη θετική ανατροπή στο τραπεζικό σύστημα, αποκαθιστώντας πλήρως την κανονικότητα στις τράπεζες και τον ρόλο τους στην ανάπτυξη της oικονομίας, ετοιμάζει η κυβέρνηση.
Το νομοσχέδιο αναμένεται τον Οκτώβριο και το βασικό του σκέλος θα αφορά τις τιτλοποιήσεις και τη δημιουργία δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Παράλληλα, θα επεκτείνεται στη χρηματοδότηση της oικονομίας, με βελτιωτικές κινήσεις όχι μόνο σε υφιστάμενα εργαλεία, όπως ο εξωδικαστικός μηχανισμός και η πτώχευση ιδιωτών ως συνέχεια της ψήφισης του νόμου 4605/2019 για την προστασία της πρώτης κατοικίας, αλλά και με τη θέσπιση ενός πλαισίου για τις μικροχρηματοδοτήσεις (microfinance). Στόχος είναι να δοθεί η δεύτερη ευκαιρία στο παραγωγικό κομμάτι της ελληνικής oικονομίας που χτυπήθηκε από την κρίση, αλλά και η ευκαιρία για την πρόσβαση σε χρηματοδότηση σε ένα άλλο κομμάτι της oικονομίας, το οποίο μέχρι σήμερα αντλεί χρηματοδότηση εξωτραπεζικά, όντας έρμαιο τοκογλύφων.
Όλα όσα θα προβλέπονται στο επερχόμενο νομοσχέδιο θα αποτελέσουν το "turning point" για τις ελληνικές τράπεζες και το πρώτο βήμα για ένα επόμενο στάδιο προσαρμογών που συνδέεται με τις αλλαγές που φέρνει διεθνώς η τεχνολογία στην παροχή χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.
Η αλλαγή κλίματος
Το "jumbo", από πλευράς εύρους και βαρύτητας, νομοσχέδιο έρχεται σε μια στιγμή κατά την οποία οι ελληνικές τράπεζες είναι πρώτη προτεραιότητα και σε επίπεδο ευρωπαϊκών Αρχών. Ύστερα από περίοδο δεκαετούς "ξηρασίας" δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο και οι ελληνικές τράπεζες πρέπει να ανακτήσουν πλήρως τη δυναμική τους, όχι μόνο για να τεθεί σε σταθερή αναπτυξιακή τροχιά η ελληνική οικονομία, αλλά και για να φύγουν τα ελληνικής προέλευσης "αγκάθια", που έχουν γίνει το πρόσχημα για να καθυστερεί η ενοποίηση των κεφαλαιαγορών, και να ξεμπλοκάρουν τα σχέδια για την ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής τραπεζικής ενοποίησης με τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων.
Βρυξέλλες-Φρανκφούρτη και Βερολίνο στέκονται πλήρως υποστηρικτικά στα σχέδια της ελληνικής κυβέρνησης για τις τράπεζες. Το κλίμα έχει μεταστραφεί υπέρ της Ελλάδας, υπάρχει εμπιστοσύνη, απρόσκοπτη συνεργασία όλων των ευρωπαϊκών κέντρων με την ελληνική πλευρά, ενώ όλο αυτό διαχέεται και στις αγορές, που εκδηλώνουν τεράστιο ενδιαφέρον για τα ελληνικά assets, με πρώτα τα "κόκκινα" δάνεια.
Πλαίσιο για δευτερογενή αγορά NPLs
Καθώς η μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των ελληνικών τραπεζών θα αποτελέσει ουσιαστικά το μεγαλύτερο επενδυτικό project εδώ και μία δεκαετία, το κομβικό σκέλος του επικείμενου ν/σ για τα τραπεζικά είναι οι τιτλοποιήσεις και η σύσταση του ελληνικού Asset Protection Scheme, μέσω των οποίων θα δημιουργηθεί δευτερογενής αγορά για τα "κόκκινα" δάνεια.
Ενόψει της σύστασης του H-APS (Asset Protection Scheme - ειδικού μοντέλου τιτλοποίησης) και της νομοθέτησης της δευτερογενούς αγοράς NPLs, το ΥΠΟΙΚ βρίσκεται σε στενή συνεργασία με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών προκειμένου να οριοθετηθεί η σχέση του παλαιού νόμου 3156/2003 για τις τιτλοποιήσεις με τον νέο νόμο 4255/2015 για τη μεταβίβαση και διαχείριση δανείων και να γίνει πιο εύκολη η μεταβίβαση δανείων είτε μέσω τιτλοποίησης είτε μέσω σύμβασης μεταβίβασης.
Οι διεργασίες για τη σύσταση του H-APS ήταν συνεχείς το τελευταίο διάστημα ώστε να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο κοινής αποδοχής με τις ευρωπαϊκές Αρχές που να ανταποκρίνεται πλήρως στις νομικές κοινοτικές προϋποθέσεις.
Το τελικό σχέδιο της κυβέρνησης βρίσκεται στα χέρια της Κομισιόν, για να πάρει τον δρόμο για τις νομικές υπηρεσίες της DGComp και το H-APS να λάβει το "πράσινο φως" πριν από το τέλος του μήνα.
Το θέμα αποτελεί προτεραιότητα στην Κομισιόν, ώστε η σύσταση του H-APS να υπογραφεί πριν από την αποχώρηση της επιτρόπου Μ. Βεστάγκερ και ο σχετικός νόμος να συνταχθεί από την ελληνική κυβέρνηση μέχρι τα τέλη του μήνα ή αρχές Οκτώβρη.
Σύμφωνα με πηγές από το ΥΠΟΙΚ, το σχέδιο για τη σύσταση του ελληνικού APS έχει δομηθεί εξονυχιστικά ώστε να έχει όλα τα εχέγγυα, αφενός για το ότι οι εγγυήσεις που θα παράσχει το ελληνικό Δημόσιο δεν θα θεωρηθούν κρατικές ενισχύσεις, αφετέρου για το ότι δεν θα έχει καμία δημοσιονομική επίπτωση, ούτε θα αγγίξει το buffer που έχει σχηματίσει η χώρα. Όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, το Δημόσιο θα εγγυηθεί μόνο το senior ομόλογο των τιτλοποιήσεων NPLs που θα μεταφερθούν στο APS. Το senior ομόλογο θα είναι πιστοληπτικής διαβάθμισης "ΒΒ", καθώς κατόπιν των διαπραγματεύσεων με τις τράπεζες τα δάνεια που θα το απαρτίζουν θα είναι τα πλέον ποιοτικά από το χαρτοφυλάκιο των μη εξυπηρετούμενων. Όσο για το κόστος που θα πληρώσουν οι τράπεζες για τις εγγυήσεις του Δημοσίου, θα είναι βασισμένο σε τιμές αγοράς.
H δεύτερη ευκαιρία
Η σύσταση του H-APS είναι αλληλένδετη με όλη τη θεσμική υποδομή για τη δημιουργία πραγματικής δευτερογενούς αγοράς NPLs και τις ραγδαίες νομοθετικές εξελίξεις που αναμένονται ώστε να αρθούν τα εμπόδια για τη συμβολή των τραπεζών στη χρηματοδότηση της οικονομίας.
Στο ν/σ που αναμένεται θα υπάρχουν σημαντικές διατάξεις για την ενίσχυση του ρόλου των τραπεζών στις χρηματοδοτήσεις, ακόμα και σε επίπεδο microfinance, προβλέποντας τις μικροχρηματοδοτήσεις έως 25.000 ευρώ. Πρόκειται για σημαντικό στόχο της κυβέρνησης, η οποία θέλει να πατάξει διαμέσου αυτών την τοκογλυφία.
Σημαντικές διατάξεις αναμένονται επίσης για τη βελτίωση της λειτουργικότητας του εξωδικαστικού μηχανισμού, ώστε να δοθεί δεύτερη ευκαιρία, με δυνατότητα ρύθμισης των χρεών τους, σε όσο το δυνατόν περισσότερες επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες. Στα τρία χρόνια λειτουργίας της πλατφόρμας του εξωδικαστικού μηχανισμού, οι επιχειρήσεις που έχουν ολοκληρώσει τη διαδικασία είναι μόλις 350 συν 1.800 ατομικές επιχειρήσεις.
Το ν/σ θα προβλέπει ένα περισσότερο αυτοματοποιημένο σύστημα, με απλοποιημένες διαδικασίες και παραμέτρους αποδεκτές από τράπεζες, ΕΦΚΑ και ΑΑΔΕ, προκειμένου οι αναδιαρθρώσεις χρεών να μην εξαρτώνται από την απόφαση του υπαλλήλου του Δημοσίου ή της τράπεζας. Σύμφωνα με πληροφορίες, το νέο πλαίσιο θα έχει αντικειμενικά κριτήρια ένταξης που δεν θα είναι εύκολα αμφισβητήσιμα. Παράλληλα, θα προωθηθεί από το υπουργείο Δικαιοσύνης η ρύθμιση για τη νομική κάλυψη των στελεχών που θα υπογράφουν τις αναδιαρθρώσεις.
Το νομοσχέδιο αναμένεται τον Οκτώβριο και το βασικό του σκέλος θα αφορά τις τιτλοποιήσεις και τη δημιουργία δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Παράλληλα, θα επεκτείνεται στη χρηματοδότηση της oικονομίας, με βελτιωτικές κινήσεις όχι μόνο σε υφιστάμενα εργαλεία, όπως ο εξωδικαστικός μηχανισμός και η πτώχευση ιδιωτών ως συνέχεια της ψήφισης του νόμου 4605/2019 για την προστασία της πρώτης κατοικίας, αλλά και με τη θέσπιση ενός πλαισίου για τις μικροχρηματοδοτήσεις (microfinance). Στόχος είναι να δοθεί η δεύτερη ευκαιρία στο παραγωγικό κομμάτι της ελληνικής oικονομίας που χτυπήθηκε από την κρίση, αλλά και η ευκαιρία για την πρόσβαση σε χρηματοδότηση σε ένα άλλο κομμάτι της oικονομίας, το οποίο μέχρι σήμερα αντλεί χρηματοδότηση εξωτραπεζικά, όντας έρμαιο τοκογλύφων.
Όλα όσα θα προβλέπονται στο επερχόμενο νομοσχέδιο θα αποτελέσουν το "turning point" για τις ελληνικές τράπεζες και το πρώτο βήμα για ένα επόμενο στάδιο προσαρμογών που συνδέεται με τις αλλαγές που φέρνει διεθνώς η τεχνολογία στην παροχή χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.
Η αλλαγή κλίματος
Το "jumbo", από πλευράς εύρους και βαρύτητας, νομοσχέδιο έρχεται σε μια στιγμή κατά την οποία οι ελληνικές τράπεζες είναι πρώτη προτεραιότητα και σε επίπεδο ευρωπαϊκών Αρχών. Ύστερα από περίοδο δεκαετούς "ξηρασίας" δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο και οι ελληνικές τράπεζες πρέπει να ανακτήσουν πλήρως τη δυναμική τους, όχι μόνο για να τεθεί σε σταθερή αναπτυξιακή τροχιά η ελληνική οικονομία, αλλά και για να φύγουν τα ελληνικής προέλευσης "αγκάθια", που έχουν γίνει το πρόσχημα για να καθυστερεί η ενοποίηση των κεφαλαιαγορών, και να ξεμπλοκάρουν τα σχέδια για την ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής τραπεζικής ενοποίησης με τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων.
Βρυξέλλες-Φρανκφούρτη και Βερολίνο στέκονται πλήρως υποστηρικτικά στα σχέδια της ελληνικής κυβέρνησης για τις τράπεζες. Το κλίμα έχει μεταστραφεί υπέρ της Ελλάδας, υπάρχει εμπιστοσύνη, απρόσκοπτη συνεργασία όλων των ευρωπαϊκών κέντρων με την ελληνική πλευρά, ενώ όλο αυτό διαχέεται και στις αγορές, που εκδηλώνουν τεράστιο ενδιαφέρον για τα ελληνικά assets, με πρώτα τα "κόκκινα" δάνεια.
Πλαίσιο για δευτερογενή αγορά NPLs
Καθώς η μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των ελληνικών τραπεζών θα αποτελέσει ουσιαστικά το μεγαλύτερο επενδυτικό project εδώ και μία δεκαετία, το κομβικό σκέλος του επικείμενου ν/σ για τα τραπεζικά είναι οι τιτλοποιήσεις και η σύσταση του ελληνικού Asset Protection Scheme, μέσω των οποίων θα δημιουργηθεί δευτερογενής αγορά για τα "κόκκινα" δάνεια.
Ενόψει της σύστασης του H-APS (Asset Protection Scheme - ειδικού μοντέλου τιτλοποίησης) και της νομοθέτησης της δευτερογενούς αγοράς NPLs, το ΥΠΟΙΚ βρίσκεται σε στενή συνεργασία με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών προκειμένου να οριοθετηθεί η σχέση του παλαιού νόμου 3156/2003 για τις τιτλοποιήσεις με τον νέο νόμο 4255/2015 για τη μεταβίβαση και διαχείριση δανείων και να γίνει πιο εύκολη η μεταβίβαση δανείων είτε μέσω τιτλοποίησης είτε μέσω σύμβασης μεταβίβασης.
Οι διεργασίες για τη σύσταση του H-APS ήταν συνεχείς το τελευταίο διάστημα ώστε να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο κοινής αποδοχής με τις ευρωπαϊκές Αρχές που να ανταποκρίνεται πλήρως στις νομικές κοινοτικές προϋποθέσεις.
Το τελικό σχέδιο της κυβέρνησης βρίσκεται στα χέρια της Κομισιόν, για να πάρει τον δρόμο για τις νομικές υπηρεσίες της DGComp και το H-APS να λάβει το "πράσινο φως" πριν από το τέλος του μήνα.
Το θέμα αποτελεί προτεραιότητα στην Κομισιόν, ώστε η σύσταση του H-APS να υπογραφεί πριν από την αποχώρηση της επιτρόπου Μ. Βεστάγκερ και ο σχετικός νόμος να συνταχθεί από την ελληνική κυβέρνηση μέχρι τα τέλη του μήνα ή αρχές Οκτώβρη.
Σύμφωνα με πηγές από το ΥΠΟΙΚ, το σχέδιο για τη σύσταση του ελληνικού APS έχει δομηθεί εξονυχιστικά ώστε να έχει όλα τα εχέγγυα, αφενός για το ότι οι εγγυήσεις που θα παράσχει το ελληνικό Δημόσιο δεν θα θεωρηθούν κρατικές ενισχύσεις, αφετέρου για το ότι δεν θα έχει καμία δημοσιονομική επίπτωση, ούτε θα αγγίξει το buffer που έχει σχηματίσει η χώρα. Όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, το Δημόσιο θα εγγυηθεί μόνο το senior ομόλογο των τιτλοποιήσεων NPLs που θα μεταφερθούν στο APS. Το senior ομόλογο θα είναι πιστοληπτικής διαβάθμισης "ΒΒ", καθώς κατόπιν των διαπραγματεύσεων με τις τράπεζες τα δάνεια που θα το απαρτίζουν θα είναι τα πλέον ποιοτικά από το χαρτοφυλάκιο των μη εξυπηρετούμενων. Όσο για το κόστος που θα πληρώσουν οι τράπεζες για τις εγγυήσεις του Δημοσίου, θα είναι βασισμένο σε τιμές αγοράς.
H δεύτερη ευκαιρία
Η σύσταση του H-APS είναι αλληλένδετη με όλη τη θεσμική υποδομή για τη δημιουργία πραγματικής δευτερογενούς αγοράς NPLs και τις ραγδαίες νομοθετικές εξελίξεις που αναμένονται ώστε να αρθούν τα εμπόδια για τη συμβολή των τραπεζών στη χρηματοδότηση της οικονομίας.
Στο ν/σ που αναμένεται θα υπάρχουν σημαντικές διατάξεις για την ενίσχυση του ρόλου των τραπεζών στις χρηματοδοτήσεις, ακόμα και σε επίπεδο microfinance, προβλέποντας τις μικροχρηματοδοτήσεις έως 25.000 ευρώ. Πρόκειται για σημαντικό στόχο της κυβέρνησης, η οποία θέλει να πατάξει διαμέσου αυτών την τοκογλυφία.
Σημαντικές διατάξεις αναμένονται επίσης για τη βελτίωση της λειτουργικότητας του εξωδικαστικού μηχανισμού, ώστε να δοθεί δεύτερη ευκαιρία, με δυνατότητα ρύθμισης των χρεών τους, σε όσο το δυνατόν περισσότερες επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες. Στα τρία χρόνια λειτουργίας της πλατφόρμας του εξωδικαστικού μηχανισμού, οι επιχειρήσεις που έχουν ολοκληρώσει τη διαδικασία είναι μόλις 350 συν 1.800 ατομικές επιχειρήσεις.
Το ν/σ θα προβλέπει ένα περισσότερο αυτοματοποιημένο σύστημα, με απλοποιημένες διαδικασίες και παραμέτρους αποδεκτές από τράπεζες, ΕΦΚΑ και ΑΑΔΕ, προκειμένου οι αναδιαρθρώσεις χρεών να μην εξαρτώνται από την απόφαση του υπαλλήλου του Δημοσίου ή της τράπεζας. Σύμφωνα με πληροφορίες, το νέο πλαίσιο θα έχει αντικειμενικά κριτήρια ένταξης που δεν θα είναι εύκολα αμφισβητήσιμα. Παράλληλα, θα προωθηθεί από το υπουργείο Δικαιοσύνης η ρύθμιση για τη νομική κάλυψη των στελεχών που θα υπογράφουν τις αναδιαρθρώσεις.
