Δεκαεπτά αλλαγές στις ατομικές συμβάσεις εργασίας –δηλαδή στις συμβάσεις που υπογράφει ατομικά κάθε εργαζόμενος με τον εργοδότη του- με αιχμή εκείνες που αφορούν τη μερική απασχόληση προβλέπει το αναπτυξιακό νομοσχέδιο το οποίο ήλθε στη δημόσια διαβούλευση την περασμένη εβδομάδα και αναμένεται να κατατεθεί κατά την τρέχουσα εβδομάδα στη Βουλή.
Ενδεικτικά, προβλέπεται δυνατότητα εφαρμογής συστήματος εκ περιτροπής απασχόλησης έως 9 μήνες σε περιπτώσεις περιορισμού δραστηριοτήτων μίας επιχείρησης. Επίσης, εισάγονται δυνατότητες αλλαγών στο ‘’καθεστώς’’ της απασχόλησης συλλογικές συμβάσεις εργασίας που υπογράφει η εργοδοσία με τους εργαζομένους μίας επιχείρησης. Εξάλλου, θα πρέπει να δηλώνονται στο πληροφοριακό σύστημα "Εργάνη’’ οι συμβάσεις με ‘’μπλοκάκι’’ για όσους (σ.σ. "μπλοκάκηδες") έχουν έως 2 εργοδότες.
Αναλυτικότερα στο αναπτυξιακό νομοσχέδιο, προβλέπονται οι ακόλουθες παρεμβάσεις στις ατομικές σχέσεις εργασίας :
1. Βλαπτική η καθυστέρηση μισθοδοσίας πάνω από 2 μήνες
''Θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας η καθυστέρηση καταβολής των δεδουλευμένων αποδοχών του εργαζομένου πέραν των 2 μηνών από τον εργοδότη, ανεξαρτήτως της αιτίας της καθυστέρησης'', σύμφωνα με οσα προβλέπει σχετική διάταξη.
2. Μετατροπή σύμβασης από μερική σε πλήρη απασχόληση αν δεν γνωστοποιηθεί εντός 8 ημερών.
Στο ίδιο ν/σ, αναφέρεται πως ''αν η συμφωνία μερικής απασχόλησης δεν καταρτιστεί εγγράφως ή δεν γνωστοποιηθεί εντός 8 ημερών από την κατάρτισή της στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, τεκμαίρεται η πλήρης απασχόληση του μισθωτού''.
3. Σύστημα εκ περιτροπής απασχόλησης έως 9 μήνες σε περιπτώσεις περιορισμού επιχειρηματικών δραστηριοτήτων
Συγκεκριμένα, προβλέπεται πως "αν περιοριστούν οι δραστηριότητες του ο εργοδότης μπορεί, αντί καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, να επιβάλλει σύστημα εκ περιτροπής απασχόλησης στην επιχείρηση του, η διάρκεια της οποίας δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τους 9 μήνες στο ίδιο ημερολογιακό έτος, μόνο εφόσον προηγουμένως προβεί σε ενημέρωση και διαβούλευση με τους νόμιμους εκπροσώπους των εργαζομένων".
4. Σε ημερήσια ή εβδομαδιαία βάση οι ατομικές συμβάσεις στον τουρισμό
"Σε εποχικές ξενοδοχειακές και επισιτιστικές επιχειρήσεις", επισημαίνεται στις σχετικές διατάξεις, " οι έγγραφες ατομικές συμβάσεις,γίνονται για ημερήσια ή εβδομαδιαία περίοδο εργασίας."
5. Προσαύξηση αποδοχών Κυριακές, αργίες, νύχτες
Όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο "σε κάθε περίπτωση, η απασχόληση κατά την Κυριακή ή άλλη ημέρα αργίας, ως και η νυκτερινή εργασία συνεπάγεται την καταβολή της νόμιμης προσαύξησης".
6. Υποχρεωτικά συνεχόμενη απασχόληση για τις συμβάσεις μερικής απασχόλησης
Οι διατάξεις που έχει προσθέσει στο αναπτυξιακό ν/σ, το Υπουργείο Εργασίας, προβλέπουν πως "αν η μερική απασχόληση έχει καθοριστεί με ημερήσιο ωράριο μικρότερης διάρκειας από το κανονικό, η παροχή της συμφωνημένης εργασίας των μερικώς απασχολούμενων πρέπει να είναι συνεχόμενη και να παρέχεται μία φορά την ημέρα". Η διάταξη, όμως, αυτή "δεν εφαρμόζεται στους οδηγούς αυτοκινήτων μεταφοράς μαθητών, νηπίων και βρεφών και στους συνοδούς αυτών που εργάζονται στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, στους παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς και στα νηπιαγωγεία, καθώς και στους καθηγητές που εργάζονται στα φροντιστήρια ξένων γλωσσών και μέσης εκπαίδευσης".
7. Άκυρη η καταγγελία σύμβασης από τον εργοδότη αν δεν δεχθεί ο εργαζόμενος μερική απασχόληση
"Καταγγελία της σύμβασης εργασίας λόγω μη αποδοχής από τον μισθωτό εργοδοτικής πρότασης για μερική απασχόληση είναι άκυρη", επισημαίνεται στην προτεινόμενη διάταξη.
8. Οι αποδοχές των μερικώς απασχολούμενων αντιστοιχούν στις ώρες εργασίας τους
Στο ίδιο σχέδιο νόμου, επίσης, περιλαμβάνεται διάταξη που ξεκαθαρίζει πως ‘’οι αποδοχές των εργαζομένων με σύμβαση ή σχέση εργασίας μερικής απασχόλησης υπολογίζονται όπως και οι αποδοχές του συγκρίσιμου εργαζομένου και αντιστοιχούν στις ώρες εργασίας της μερικής απασχόλησης’’.
9. Επιδόματα αδείας στους μερικώς απασχολούμενους με βάση τις αποδοχές τους
"Οι μερικώς απασχολούμενοι μισθωτοί έχουν δικαίωμα ετήσιας άδειας με αποδοχές και επίδομα αδείας, με βάση τις αποδοχές που θα ελάμβαναν εάν εργάζονταν κατά το χρόνο της αδείας τους’’,αναφέρεται χαρακτηριστικά στο ν/σ.
10. Προσαύξηση 12% στις αποδοχές των μερικώς απασχολούμενων για κάθε επιπλέον ώρα εργασίας
Προτεινόμενη διάταξη προβλέπει πως "αν παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία πέρα από τη συμφωνηθείσα, ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να την παράσχει, αν είναι σε θέση να το κάνει και η άρνηση του θα ήταν αντίθετη με την καλή πίστη". Επίσης, "αν παρασχεθεί εργασία πέραν της συμφωνημένης, ο μερικώς απασχολούμενος δικαιούται αντίστοιχης αμοιβής με προσαύξηση 12% επί της συμφωνηθείσας αμοιβής για κάθε επιπλέον ώρα εργασίας που θα παράσχει".
11. Υπό όρους το δικαίωμα άρνησης εργασίας από τον απασχολούμενο
"Ο μερικώς απασχολούμενος μπορεί να αρνηθεί την παροχή εργασίας πέραν της συμφωνημένης, όταν αυτή η πρόσθετη εργασία λαμβάνει χώρα κατά συνήθη τρόπο" επισημαίνεται στο ν/σ, ενώ "σε κάθε περίπτωση η πρόσθετη αυτή εργασία δύναται να πραγματοποιηθεί, κατ΄ ανώτατο, όριο μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους ημερήσιου ωραρίου του συγκρίσιμου εργαζομένου".
12. Δικαίωμα για αίτημα μετατροπής σύμβασης σε επιχειρήσεις άνω των 20 ατόμων
"Ο πλήρως απασχολούμενος σε επιχειρήσεις πλέον των 20 ατόμων, έχει δικαίωμα μετά τη συμπλήρωση ενός ημερολογιακού έτους εργασίας να ζητήσει τη μετατροπή της σύμβασης εργασίας του από πλήρη σε μερική απασχόληση, με δικαίωμα επανόδου σε πλήρη απασχόληση, εκτός αν η άρνηση του εργοδότη δικαιολογείται από τις επιχειρησιακές ανάγκες”, προβλέπει διάταξη. Στην ίδια ρύθμιση, επισημαίνεται πως "ο εργαζόμενος στην αίτηση του πρέπει να προσδιορίζει τη διάρκεια της μερικής απασχόλησης και το είδος της. Αν ο εργοδότης δεν απαντήσει εγγράφως μέσα σε ένα μήνα θεωρείται ότι το αίτημα του εργαζόμενου έχει γίνει δεκτό’’.
13. Δυνατότητα για κατά προτεραιότητα πρόσληψης με σύμβαση πλήρους απασχόλησης
Στο νομοσχέδιο τονίζεται πως "ο μερικώς απασχολούμενος, επί προσφοράς εργασίας με ίσους όρους από μισθωτούς της ίδιας κατηγορίας, έχει δικαίωμα προτεραιότητας για πρόσληψη σε θέση εργασίας πλήρους απασχόλησης στην ίδια επιχείρηση’’. Παράλληλα, διευκρινίζεται πως ‘’ο χρόνος της μερικής απασχόλησης λαμβάνεται υπόψη ως χρόνος προϋπηρεσίας όπως και για τον συγκρίσιμο εργαζόμενο’’, ενώ ‘’για τον υπολογισμό της προϋπηρεσίας αυτής, μερική απασχόληση που αντιστοιχεί στον κανονικό (νόμιμο ή συμβατικό) ημερήσιο χρόνο του συγκρίσιμου εργαζόμενου αντιστοιχεί σε μία ημέρα προϋπηρεσίας’’.
14. Επαγγελματική κατάρτιση και κοινωνικές υπηρεσίες για τους μερικώς απασχολούμενους
‘’Στους εργαζόμενους που καλύπτονται από σύμβαση ή σχέση εργασίας με μερική απασχόληση παρέχονται:α) δυνατότητες συμμετοχής στις δραστηριότητες της επαγγελματικής κατάρτισης που εφαρμόζει η επιχείρηση υπό συνθήκες ανάλογες με εκείνες που αφορούν τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης και αορίστου χρόνου,β) οι ίδιες κοινωνικές υπηρεσίες που υπάρχουν στη διάθεση των άλλων εργαζόμενων στην επιχείρηση’’, επισημαίνεται στο ν/σ.
15. Ενημέρωση εργαζομένων για τις προοπτικές πρόσληψης με συμβάσεις πλήρους απασχόλησης
Επίσης περιλαμβάνεται ρύθμιση που προβλέπει πως ‘’ο εργοδότης ενημερώνει τους εκπροσώπους των εργαζόμενων για τον αριθμό των απασχολούμενων με μερική απασχόληση σε σχέση με την εξέλιξη του συνόλου των εργαζόμενων, καθώς και για τις προοπτικές πρόσληψης εργαζόμενων με πλήρη απασχόληση’’.
16. "Ρήτρες" αλλαγών στο ‘’καθεστώς’’ της απασχόλησης στις επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας
‘’Με επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας (μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων μίας επιχείρησης) επιτρέπεται η συμπλήρωση ή τροποποίηση των ρυθμίσεων των προηγούμενων (15 )προτεινόμενων παρεμβάσεων’’ προβλέπει διάταξη του ίδιου νομοσχεδίου.
17. Στο σύστημα ‘’Εργάνη’’ τα μισθωτά "μπλοκάκια"
Στο αναπτυξιακό νομοσχέδιο, επίσης, προβλέπεται πως ‘’συμβάσεις ανεξαρτήτων υπηρεσιών, που αφορούν σε απασχολούμενους με αυτή τη μορφή απασχόλησης σε έως δύο εργοδότες (παρ. 9 του άρθρου 39 του ν. 4387/2016, σ.σ. δηλαδή τα μισθωτά "μπλοκάκια"), και οι απασχολούμενοι με εργόσημο καταχωρίζονται υποχρεωτικά στο Πληροφοριακό Σύστημα "Εργάνη" του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων’’.
Ενδεικτικά, προβλέπεται δυνατότητα εφαρμογής συστήματος εκ περιτροπής απασχόλησης έως 9 μήνες σε περιπτώσεις περιορισμού δραστηριοτήτων μίας επιχείρησης. Επίσης, εισάγονται δυνατότητες αλλαγών στο ‘’καθεστώς’’ της απασχόλησης συλλογικές συμβάσεις εργασίας που υπογράφει η εργοδοσία με τους εργαζομένους μίας επιχείρησης. Εξάλλου, θα πρέπει να δηλώνονται στο πληροφοριακό σύστημα "Εργάνη’’ οι συμβάσεις με ‘’μπλοκάκι’’ για όσους (σ.σ. "μπλοκάκηδες") έχουν έως 2 εργοδότες.
Αναλυτικότερα στο αναπτυξιακό νομοσχέδιο, προβλέπονται οι ακόλουθες παρεμβάσεις στις ατομικές σχέσεις εργασίας :
1. Βλαπτική η καθυστέρηση μισθοδοσίας πάνω από 2 μήνες
''Θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας η καθυστέρηση καταβολής των δεδουλευμένων αποδοχών του εργαζομένου πέραν των 2 μηνών από τον εργοδότη, ανεξαρτήτως της αιτίας της καθυστέρησης'', σύμφωνα με οσα προβλέπει σχετική διάταξη.
2. Μετατροπή σύμβασης από μερική σε πλήρη απασχόληση αν δεν γνωστοποιηθεί εντός 8 ημερών.
Στο ίδιο ν/σ, αναφέρεται πως ''αν η συμφωνία μερικής απασχόλησης δεν καταρτιστεί εγγράφως ή δεν γνωστοποιηθεί εντός 8 ημερών από την κατάρτισή της στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, τεκμαίρεται η πλήρης απασχόληση του μισθωτού''.
3. Σύστημα εκ περιτροπής απασχόλησης έως 9 μήνες σε περιπτώσεις περιορισμού επιχειρηματικών δραστηριοτήτων
Συγκεκριμένα, προβλέπεται πως "αν περιοριστούν οι δραστηριότητες του ο εργοδότης μπορεί, αντί καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, να επιβάλλει σύστημα εκ περιτροπής απασχόλησης στην επιχείρηση του, η διάρκεια της οποίας δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τους 9 μήνες στο ίδιο ημερολογιακό έτος, μόνο εφόσον προηγουμένως προβεί σε ενημέρωση και διαβούλευση με τους νόμιμους εκπροσώπους των εργαζομένων".
4. Σε ημερήσια ή εβδομαδιαία βάση οι ατομικές συμβάσεις στον τουρισμό
"Σε εποχικές ξενοδοχειακές και επισιτιστικές επιχειρήσεις", επισημαίνεται στις σχετικές διατάξεις, " οι έγγραφες ατομικές συμβάσεις,γίνονται για ημερήσια ή εβδομαδιαία περίοδο εργασίας."
5. Προσαύξηση αποδοχών Κυριακές, αργίες, νύχτες
Όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο "σε κάθε περίπτωση, η απασχόληση κατά την Κυριακή ή άλλη ημέρα αργίας, ως και η νυκτερινή εργασία συνεπάγεται την καταβολή της νόμιμης προσαύξησης".
6. Υποχρεωτικά συνεχόμενη απασχόληση για τις συμβάσεις μερικής απασχόλησης
Οι διατάξεις που έχει προσθέσει στο αναπτυξιακό ν/σ, το Υπουργείο Εργασίας, προβλέπουν πως "αν η μερική απασχόληση έχει καθοριστεί με ημερήσιο ωράριο μικρότερης διάρκειας από το κανονικό, η παροχή της συμφωνημένης εργασίας των μερικώς απασχολούμενων πρέπει να είναι συνεχόμενη και να παρέχεται μία φορά την ημέρα". Η διάταξη, όμως, αυτή "δεν εφαρμόζεται στους οδηγούς αυτοκινήτων μεταφοράς μαθητών, νηπίων και βρεφών και στους συνοδούς αυτών που εργάζονται στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, στους παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς και στα νηπιαγωγεία, καθώς και στους καθηγητές που εργάζονται στα φροντιστήρια ξένων γλωσσών και μέσης εκπαίδευσης".
7. Άκυρη η καταγγελία σύμβασης από τον εργοδότη αν δεν δεχθεί ο εργαζόμενος μερική απασχόληση
"Καταγγελία της σύμβασης εργασίας λόγω μη αποδοχής από τον μισθωτό εργοδοτικής πρότασης για μερική απασχόληση είναι άκυρη", επισημαίνεται στην προτεινόμενη διάταξη.
8. Οι αποδοχές των μερικώς απασχολούμενων αντιστοιχούν στις ώρες εργασίας τους
Στο ίδιο σχέδιο νόμου, επίσης, περιλαμβάνεται διάταξη που ξεκαθαρίζει πως ‘’οι αποδοχές των εργαζομένων με σύμβαση ή σχέση εργασίας μερικής απασχόλησης υπολογίζονται όπως και οι αποδοχές του συγκρίσιμου εργαζομένου και αντιστοιχούν στις ώρες εργασίας της μερικής απασχόλησης’’.
9. Επιδόματα αδείας στους μερικώς απασχολούμενους με βάση τις αποδοχές τους
"Οι μερικώς απασχολούμενοι μισθωτοί έχουν δικαίωμα ετήσιας άδειας με αποδοχές και επίδομα αδείας, με βάση τις αποδοχές που θα ελάμβαναν εάν εργάζονταν κατά το χρόνο της αδείας τους’’,αναφέρεται χαρακτηριστικά στο ν/σ.
10. Προσαύξηση 12% στις αποδοχές των μερικώς απασχολούμενων για κάθε επιπλέον ώρα εργασίας
Προτεινόμενη διάταξη προβλέπει πως "αν παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία πέρα από τη συμφωνηθείσα, ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να την παράσχει, αν είναι σε θέση να το κάνει και η άρνηση του θα ήταν αντίθετη με την καλή πίστη". Επίσης, "αν παρασχεθεί εργασία πέραν της συμφωνημένης, ο μερικώς απασχολούμενος δικαιούται αντίστοιχης αμοιβής με προσαύξηση 12% επί της συμφωνηθείσας αμοιβής για κάθε επιπλέον ώρα εργασίας που θα παράσχει".
11. Υπό όρους το δικαίωμα άρνησης εργασίας από τον απασχολούμενο
"Ο μερικώς απασχολούμενος μπορεί να αρνηθεί την παροχή εργασίας πέραν της συμφωνημένης, όταν αυτή η πρόσθετη εργασία λαμβάνει χώρα κατά συνήθη τρόπο" επισημαίνεται στο ν/σ, ενώ "σε κάθε περίπτωση η πρόσθετη αυτή εργασία δύναται να πραγματοποιηθεί, κατ΄ ανώτατο, όριο μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους ημερήσιου ωραρίου του συγκρίσιμου εργαζομένου".
12. Δικαίωμα για αίτημα μετατροπής σύμβασης σε επιχειρήσεις άνω των 20 ατόμων
"Ο πλήρως απασχολούμενος σε επιχειρήσεις πλέον των 20 ατόμων, έχει δικαίωμα μετά τη συμπλήρωση ενός ημερολογιακού έτους εργασίας να ζητήσει τη μετατροπή της σύμβασης εργασίας του από πλήρη σε μερική απασχόληση, με δικαίωμα επανόδου σε πλήρη απασχόληση, εκτός αν η άρνηση του εργοδότη δικαιολογείται από τις επιχειρησιακές ανάγκες”, προβλέπει διάταξη. Στην ίδια ρύθμιση, επισημαίνεται πως "ο εργαζόμενος στην αίτηση του πρέπει να προσδιορίζει τη διάρκεια της μερικής απασχόλησης και το είδος της. Αν ο εργοδότης δεν απαντήσει εγγράφως μέσα σε ένα μήνα θεωρείται ότι το αίτημα του εργαζόμενου έχει γίνει δεκτό’’.
13. Δυνατότητα για κατά προτεραιότητα πρόσληψης με σύμβαση πλήρους απασχόλησης
Στο νομοσχέδιο τονίζεται πως "ο μερικώς απασχολούμενος, επί προσφοράς εργασίας με ίσους όρους από μισθωτούς της ίδιας κατηγορίας, έχει δικαίωμα προτεραιότητας για πρόσληψη σε θέση εργασίας πλήρους απασχόλησης στην ίδια επιχείρηση’’. Παράλληλα, διευκρινίζεται πως ‘’ο χρόνος της μερικής απασχόλησης λαμβάνεται υπόψη ως χρόνος προϋπηρεσίας όπως και για τον συγκρίσιμο εργαζόμενο’’, ενώ ‘’για τον υπολογισμό της προϋπηρεσίας αυτής, μερική απασχόληση που αντιστοιχεί στον κανονικό (νόμιμο ή συμβατικό) ημερήσιο χρόνο του συγκρίσιμου εργαζόμενου αντιστοιχεί σε μία ημέρα προϋπηρεσίας’’.
14. Επαγγελματική κατάρτιση και κοινωνικές υπηρεσίες για τους μερικώς απασχολούμενους
‘’Στους εργαζόμενους που καλύπτονται από σύμβαση ή σχέση εργασίας με μερική απασχόληση παρέχονται:α) δυνατότητες συμμετοχής στις δραστηριότητες της επαγγελματικής κατάρτισης που εφαρμόζει η επιχείρηση υπό συνθήκες ανάλογες με εκείνες που αφορούν τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης και αορίστου χρόνου,β) οι ίδιες κοινωνικές υπηρεσίες που υπάρχουν στη διάθεση των άλλων εργαζόμενων στην επιχείρηση’’, επισημαίνεται στο ν/σ.
15. Ενημέρωση εργαζομένων για τις προοπτικές πρόσληψης με συμβάσεις πλήρους απασχόλησης
Επίσης περιλαμβάνεται ρύθμιση που προβλέπει πως ‘’ο εργοδότης ενημερώνει τους εκπροσώπους των εργαζόμενων για τον αριθμό των απασχολούμενων με μερική απασχόληση σε σχέση με την εξέλιξη του συνόλου των εργαζόμενων, καθώς και για τις προοπτικές πρόσληψης εργαζόμενων με πλήρη απασχόληση’’.
16. "Ρήτρες" αλλαγών στο ‘’καθεστώς’’ της απασχόλησης στις επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας
‘’Με επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας (μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων μίας επιχείρησης) επιτρέπεται η συμπλήρωση ή τροποποίηση των ρυθμίσεων των προηγούμενων (15 )προτεινόμενων παρεμβάσεων’’ προβλέπει διάταξη του ίδιου νομοσχεδίου.
17. Στο σύστημα ‘’Εργάνη’’ τα μισθωτά "μπλοκάκια"
Στο αναπτυξιακό νομοσχέδιο, επίσης, προβλέπεται πως ‘’συμβάσεις ανεξαρτήτων υπηρεσιών, που αφορούν σε απασχολούμενους με αυτή τη μορφή απασχόλησης σε έως δύο εργοδότες (παρ. 9 του άρθρου 39 του ν. 4387/2016, σ.σ. δηλαδή τα μισθωτά "μπλοκάκια"), και οι απασχολούμενοι με εργόσημο καταχωρίζονται υποχρεωτικά στο Πληροφοριακό Σύστημα "Εργάνη" του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων’’.
