Στη δημιουργία Κεντρικού Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων, το οποίο θα περιλαμβάνει πλήρη και αναλυτικά στοιχεία για όλα τα φυσικά πρόσωπα (πραγματικούς ιδιοκτήτες, μεγαλομετόχους κ.λπ.) που βρίσκονται πίσω από Ανώνυμες Εταιρείες, Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης, Ομόρρυθμες - Ετερόρρυθμες Εταιρείες και λοιπά νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες, προχώρησε η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων.
Τη λειτουργία του μητρώου αυτού προβλέπει ο νόμος 4557/2019 για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες. Το Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων, το οποίο τέθηκε πρόσφατα σε δοκιμαστική λειτουργία, διασυνδέεται ηλεκτρονικά, μέσω των συστημάτων ΤΑΧΙS και ΤΑΧΙSnet, με τον ΑΦΜ και τα λοιπά στοιχεία φορολογικού μητρώου που τηρεί η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) για κάθε νομικό πρόσωπο και κάθε νομική οντότητα στην Ελλάδα.
Ο τρόπος λειτουργίας
Η νέα εφαρμογή αναπτύχθηκε εσωτερικά από το προσωπικό της ΓΓΠΣ σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Οικονομικής Πολιτικής του υπουργείου Οικονομικών και βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.gsis.gr/polites-epiheiriseis/epiheiriseis/mitroo-pragmatikon-dikaioyhon.
Στο νέο αυτό μητρώο μπορούν να έχουν πρόσβαση όλες οι ελεγκτικές αρχές που είναι αρμόδιες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των φοροελεγκτικών υπηρεσιών της ΑΑΔΕ, του ΣΔΟΕ, της Διεύθυνσης Ερευνών Οικονομικού Εγκλήματος, των Οικονομικών Εισαγγελέων και της Οικονομικής Αστυνομίας. Επίσης στο μητρώο αυτό μπορούν να εισέρχονται για να συλλέγουν πληροφορίες όλα τα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα που είναι υπόχρεα να λαμβάνουν μέτρα δέουσας επιμέλειας έναντι των πελατών τους, όπως οι τράπεζες, οι λοιποί χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί και πλήθος κατηγοριών εμπόρων και ελευθέρων επαγγελματιών (συμβολαιογράφοι, λογιστές, μεσίτες, ενεχυροδανειστές κ.λπ.) που ασκούν δραστηριότητες σχετιζόμενες με μεγάλου ύψους οικονομικές συναλλαγές.
Η ΓΓΠΣ, που διαχειρίζεται το νέο αυτό μητρώο, παρέχει τις ακόλουθες διευκρινίσεις:
Πραγματικός δικαιούχος (beneficial owner) θεωρείται κάθε φυσικό πρόσωπο στο οποίο πραγματικά ανήκει ή το οποίο ελέγχει πραγματικά μία εταιρική οντότητα ή για λογαριασμό του οποίου διεξάγονται συναλλαγές ή δραστηριότητες μιας εταιρείας. Η έννοια του πραγματικού δικαιούχου αντιπαραβάλλεται με την έννοια του νόμιμου κυρίου (legal owner) της νομικής οντότητας, ο οποίος δηλώνεται ως μέτοχος ασκών τον έλεγχο του νομικού προσώπου / οντότητας.
Η καταχώριση των στοιχείων του πραγματικού δικαιούχου γίνεται από τον νόμιμο εκπρόσωπο του νομικού προσώπου ή ειδικώς εξουσιοδοτημένο πρόσωπο με απόφαση του αρμόδιου εταιρικού καταστατικού οργάνου.
Σκοπός του Κεντρικού Μητρώου είναι η άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο, στο πλαίσιο της διαφάνειας των εταιρικών οντοτήτων και των παρεμφερών νομικών μορφωμάτων, με στόχο την πρόληψη και την καταπολέμηση της χρησιμοποίησής τους για ξέπλυμα χρήματος και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η διασύνδεση των εθνικών Μητρώων Πραγματικών Δικαιούχων μέσω της ευρωπαϊκής κεντρικής πλατφόρμας έως τις 10 Μαρτίου 2021.
Ενδείξεις ελέγχου
Η ΓΓΠΣ κωδικοποιεί τις ενδείξεις ελέγχου μίας εταιρείας, ώστε να προκύψει ο πραγματικός δικαιούχος, οι οποίες είναι:
1. Η κατοχή ποσοστού μετοχών άνω του 25% ή ιδιοκτησιακού δικαιώματος άνω του 25% μιας εταιρείας από φυσικό πρόσωπο.
2. Η κατοχή ποσοστού μετοχών άνω του 25% ή ιδιοκτησιακού δικαιώματος άνω του 25% μιας εταιρείας από άλλη εταιρεία, ο έλεγχος της οποίας ασκείται από φυσικό ή φυσικά πρόσωπα ή από περισσότερες εταιρείες που ελέγχονται από το ίδιο ή τα ίδια φυσικά πρόσωπα.
3. Εάν μία μητρική οντότητα έχει την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου των μετοχών, εταίρων ή μελών μίας άλλης οντότητας (θυγατρική).
4. Εάν μία μητρική οντότητα έχει το δικαίωμα:
- να διορίζει ή να παύει την πλειοψηφία των μελών του διοικητικού, διαχειριστικού ή εποπτικού οργάνου της άλλης οντότητας (θυγατρική οντότητα) και είναι ταυτόχρονα μέτοχος, εταίρος ή μέλος αυτής της οντότητας,
- να ασκεί κυριαρχική επιρροή στην άλλη οντότητα (θυγατρική οντότητα), της οποίας είναι μέτοχος, εταίρος ή μέλος, είτε βάσει σύμβασης που έχει συνάψει με την οντότητα αυτή είτε βάσει πρόβλεψης του ιδρυτικού εγγράφου ή του καταστατικού της.
5. Εάν μία μητρική οντότητα είναι μέτοχος εταίρος ή μέλος της άλλης οντότητας και
είτε ελέγχει από μόνη της, δυνάμει συμφωνίας που έχει συνάψει με άλλους μετόχους, εταίρους ή μέλη της οντότητας αυτής (θυγατρική οντότητα), την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου των μετόχων, εταίρων ή μελών της,
είτε ισχύουν αθροιστικά οι κατωτέρω προϋποθέσεις:
α) Η πλειοψηφία των μελών των διοικητικών, διαχειριστικών ή εποπτικών οργάνων της οντότητας αυτής (θυγατρικής οντότητας) που είχαν τη διοίκηση κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου, καθώς και κατά την προηγούμενη περίοδο και μέχρι την κατάρτιση των ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων, έχει διοριστεί μόνο ως αποτέλεσμα της άσκησης των δικαιωμάτων ψήφου αυτής.
β) Τα δικαιώματα ψήφου που κατέχονται από τη μητρική οντότητα αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 20% των συνολικών δικαιωμάτων ψήφου στη θυγατρική οντότητα.
γ) Κανένα τρίτο μέρος δεν έχει τα δικαιώματα που αναφέρονται στα σημεία α’, β’ ή γ’ της παρούσας παραγράφου, αναφορικά με αυτή την οντότητα (θυγατρική οντότητα).
6. Εάν μια μητρική οντότητα έχει την εξουσία να ασκεί ή πράγματι ασκεί κυριαρχική επιρροή ή έλεγχο στην άλλη οντότητα (θυγατρική οντότητα).
Ποιος θεωρείται πραγματικός δικαιούχος
Πραγματικός δικαιούχος θεωρείται το φυσικό ή τα φυσικά πρόσωπα στα οποία πραγματικά ανήκει ή τα οποία πραγματικά ελέγχουν μία εταιρική οντότητα. Η εξακρίβωση και ο έλεγχος της ταυτότητας των πραγματικών δικαιούχων επεκτείνεται, κατά περίπτωση, σε νομικές οντότητες που κατέσχουν άλλες οντότητες. Σκοπός είναι να αναζητηθεί και εντοπιστεί το φυσικό πρόσωπο το οποίο τελικά ασκεί έλεγχο μέσω ιδιοκτησίας ή με άλλο τρόπο ενός νομικού προσώπου. Ο έλεγχος με άλλα μέσα μπορεί να περιλαμβάνει τα κριτήρια ελέγχου που χρησιμοποιούνται για την κατάρτιση των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων, όπως μέσω (εξωεταιρικής) συμφωνίας μετόχων, της άσκησης δεσπόζουσας επιρροής ή της εξουσίας διορισμού ανώτερων διοικητικών στελεχών.
Τη λειτουργία του μητρώου αυτού προβλέπει ο νόμος 4557/2019 για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες. Το Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων, το οποίο τέθηκε πρόσφατα σε δοκιμαστική λειτουργία, διασυνδέεται ηλεκτρονικά, μέσω των συστημάτων ΤΑΧΙS και ΤΑΧΙSnet, με τον ΑΦΜ και τα λοιπά στοιχεία φορολογικού μητρώου που τηρεί η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) για κάθε νομικό πρόσωπο και κάθε νομική οντότητα στην Ελλάδα.
Ο τρόπος λειτουργίας
Η νέα εφαρμογή αναπτύχθηκε εσωτερικά από το προσωπικό της ΓΓΠΣ σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Οικονομικής Πολιτικής του υπουργείου Οικονομικών και βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.gsis.gr/polites-epiheiriseis/epiheiriseis/mitroo-pragmatikon-dikaioyhon.
Στο νέο αυτό μητρώο μπορούν να έχουν πρόσβαση όλες οι ελεγκτικές αρχές που είναι αρμόδιες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των φοροελεγκτικών υπηρεσιών της ΑΑΔΕ, του ΣΔΟΕ, της Διεύθυνσης Ερευνών Οικονομικού Εγκλήματος, των Οικονομικών Εισαγγελέων και της Οικονομικής Αστυνομίας. Επίσης στο μητρώο αυτό μπορούν να εισέρχονται για να συλλέγουν πληροφορίες όλα τα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα που είναι υπόχρεα να λαμβάνουν μέτρα δέουσας επιμέλειας έναντι των πελατών τους, όπως οι τράπεζες, οι λοιποί χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί και πλήθος κατηγοριών εμπόρων και ελευθέρων επαγγελματιών (συμβολαιογράφοι, λογιστές, μεσίτες, ενεχυροδανειστές κ.λπ.) που ασκούν δραστηριότητες σχετιζόμενες με μεγάλου ύψους οικονομικές συναλλαγές.
Η ΓΓΠΣ, που διαχειρίζεται το νέο αυτό μητρώο, παρέχει τις ακόλουθες διευκρινίσεις:
Πραγματικός δικαιούχος (beneficial owner) θεωρείται κάθε φυσικό πρόσωπο στο οποίο πραγματικά ανήκει ή το οποίο ελέγχει πραγματικά μία εταιρική οντότητα ή για λογαριασμό του οποίου διεξάγονται συναλλαγές ή δραστηριότητες μιας εταιρείας. Η έννοια του πραγματικού δικαιούχου αντιπαραβάλλεται με την έννοια του νόμιμου κυρίου (legal owner) της νομικής οντότητας, ο οποίος δηλώνεται ως μέτοχος ασκών τον έλεγχο του νομικού προσώπου / οντότητας.
Η καταχώριση των στοιχείων του πραγματικού δικαιούχου γίνεται από τον νόμιμο εκπρόσωπο του νομικού προσώπου ή ειδικώς εξουσιοδοτημένο πρόσωπο με απόφαση του αρμόδιου εταιρικού καταστατικού οργάνου.
Σκοπός του Κεντρικού Μητρώου είναι η άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο, στο πλαίσιο της διαφάνειας των εταιρικών οντοτήτων και των παρεμφερών νομικών μορφωμάτων, με στόχο την πρόληψη και την καταπολέμηση της χρησιμοποίησής τους για ξέπλυμα χρήματος και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η διασύνδεση των εθνικών Μητρώων Πραγματικών Δικαιούχων μέσω της ευρωπαϊκής κεντρικής πλατφόρμας έως τις 10 Μαρτίου 2021.
Ενδείξεις ελέγχου
Η ΓΓΠΣ κωδικοποιεί τις ενδείξεις ελέγχου μίας εταιρείας, ώστε να προκύψει ο πραγματικός δικαιούχος, οι οποίες είναι:
1. Η κατοχή ποσοστού μετοχών άνω του 25% ή ιδιοκτησιακού δικαιώματος άνω του 25% μιας εταιρείας από φυσικό πρόσωπο.
2. Η κατοχή ποσοστού μετοχών άνω του 25% ή ιδιοκτησιακού δικαιώματος άνω του 25% μιας εταιρείας από άλλη εταιρεία, ο έλεγχος της οποίας ασκείται από φυσικό ή φυσικά πρόσωπα ή από περισσότερες εταιρείες που ελέγχονται από το ίδιο ή τα ίδια φυσικά πρόσωπα.
3. Εάν μία μητρική οντότητα έχει την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου των μετοχών, εταίρων ή μελών μίας άλλης οντότητας (θυγατρική).
4. Εάν μία μητρική οντότητα έχει το δικαίωμα:
- να διορίζει ή να παύει την πλειοψηφία των μελών του διοικητικού, διαχειριστικού ή εποπτικού οργάνου της άλλης οντότητας (θυγατρική οντότητα) και είναι ταυτόχρονα μέτοχος, εταίρος ή μέλος αυτής της οντότητας,
- να ασκεί κυριαρχική επιρροή στην άλλη οντότητα (θυγατρική οντότητα), της οποίας είναι μέτοχος, εταίρος ή μέλος, είτε βάσει σύμβασης που έχει συνάψει με την οντότητα αυτή είτε βάσει πρόβλεψης του ιδρυτικού εγγράφου ή του καταστατικού της.
5. Εάν μία μητρική οντότητα είναι μέτοχος εταίρος ή μέλος της άλλης οντότητας και
είτε ελέγχει από μόνη της, δυνάμει συμφωνίας που έχει συνάψει με άλλους μετόχους, εταίρους ή μέλη της οντότητας αυτής (θυγατρική οντότητα), την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου των μετόχων, εταίρων ή μελών της,
είτε ισχύουν αθροιστικά οι κατωτέρω προϋποθέσεις:
α) Η πλειοψηφία των μελών των διοικητικών, διαχειριστικών ή εποπτικών οργάνων της οντότητας αυτής (θυγατρικής οντότητας) που είχαν τη διοίκηση κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου, καθώς και κατά την προηγούμενη περίοδο και μέχρι την κατάρτιση των ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων, έχει διοριστεί μόνο ως αποτέλεσμα της άσκησης των δικαιωμάτων ψήφου αυτής.
β) Τα δικαιώματα ψήφου που κατέχονται από τη μητρική οντότητα αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 20% των συνολικών δικαιωμάτων ψήφου στη θυγατρική οντότητα.
γ) Κανένα τρίτο μέρος δεν έχει τα δικαιώματα που αναφέρονται στα σημεία α’, β’ ή γ’ της παρούσας παραγράφου, αναφορικά με αυτή την οντότητα (θυγατρική οντότητα).
6. Εάν μια μητρική οντότητα έχει την εξουσία να ασκεί ή πράγματι ασκεί κυριαρχική επιρροή ή έλεγχο στην άλλη οντότητα (θυγατρική οντότητα).
Ποιος θεωρείται πραγματικός δικαιούχος
Πραγματικός δικαιούχος θεωρείται το φυσικό ή τα φυσικά πρόσωπα στα οποία πραγματικά ανήκει ή τα οποία πραγματικά ελέγχουν μία εταιρική οντότητα. Η εξακρίβωση και ο έλεγχος της ταυτότητας των πραγματικών δικαιούχων επεκτείνεται, κατά περίπτωση, σε νομικές οντότητες που κατέσχουν άλλες οντότητες. Σκοπός είναι να αναζητηθεί και εντοπιστεί το φυσικό πρόσωπο το οποίο τελικά ασκεί έλεγχο μέσω ιδιοκτησίας ή με άλλο τρόπο ενός νομικού προσώπου. Ο έλεγχος με άλλα μέσα μπορεί να περιλαμβάνει τα κριτήρια ελέγχου που χρησιμοποιούνται για την κατάρτιση των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων, όπως μέσω (εξωεταιρικής) συμφωνίας μετόχων, της άσκησης δεσπόζουσας επιρροής ή της εξουσίας διορισμού ανώτερων διοικητικών στελεχών.
