Το σκηνικό αβεβαιότητας «ακουμπά» την πραγματική οικονομία

Το... αδύνατο δυνατό θα κληθεί να κάνει η νέα κυβέρνηση που θα προκύψει τον Ιανουάριο, σε περίπτωση πρόωρων εκλογών, ώστε να εξασφαλίσει την έξοδο από το μνημόνιο, χωρίς τον κίνδυνο ενός «μοιραίου ατυχήματος».




Εκ των πραγμάτων τα χρονοδιαγράμματα είναι αφυκτικά και η όποια νέα κυβέρνηση, εάν η παρούσα αποτύχει, τελικά, να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας, θα πρέπει να κινηθεί με ταχύτητα φωτός και με εξαιρετικά προσεκτικούς χειρισμούς, ώστε η χώρα να μην επιστρέψει στο σημείο-μηδέν που βρέθηκε το 2010.

Στην καλύτερη των περιπτώσεων, εφόσον γίνουν βουλευτικές εκλογές μέσα στον Ιανουάριο και αποφευχθεί το σενάριο επαναληπτικής αναμέτρησης, ο όποιος νέος κυβερνητικός σχηματισμός θα έχει στη διάθεσή του λιγότερο από τέσσερις εβδομάδες, στις οποίες θα πρέπει να δώσει απαντήσεις σε τέσσερα «μέτωπα»:

1. Να ολοκληρώσει την τελευταία αξιολόγηση και να περάσει από τη Βουλή το νέο πακέτο μέτρων που θα συνοδεύουν την όποια συμφωνία για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.

2. Να διασφαλίσει ομαλή μετάβαση της οικονομίας σε καθεστώς προληπτικής γραμμής πίστωσης από την Ευρώπη και το ΔΝΤ, σχηματισμός που εκτιμάται πως θα μπορέσει να λειτουργήσει ως «μαξιλάρι ασφαλείας» έναντι των αγορών, έως ότου σταθεροποιηθεί η κατάσταση.

3. Να πυροδοτήσει την έναρξη της συζήτησης για τη νέα ελάφρυνση του χρέους με όρους και σε βάση που θα επιτρέπει ουσιαστικά οφέλη για τη χώρα, χωρίς ασύμμετρους κινδύνους και με τη χώρα εντός Ευρωζώνης.

4. Να κατευνάσει τις αγορές αντιμετωπίζοντας την αμείλικτη κρίση τους που θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη στα πρώτα βήματα της νέας κυβέρνησης.

Πολιτική υψηλού ρίσκου
Με τους Ευρωπαίους, και κυρίως το Βερολίνο, να εφαρμόζει πλέον πολιτική υψηλού ρίσκου, αναμένοντας με νευρικότητα να ξεκαθαρίσει το πολιτικό τοπίο στην Ελλάδα, το σκηνικό στο οποίο θα κληθεί να πορευθεί η όποια νέα κυβέρνηση προμηνύεται ταραχώδες.

Η διαπραγματευτική θέση της χώρας είναι δυσχερής. Ταμειακά, υπάρχουν επί του παρόντος περιθώρια, αλλά αυτά από τον Μάρτιο και μετά θα ξεκινήσουν να κινούνται σε επικίνδυνη ζώνη. Η χώρα διαπραγματεύεται με τις αγορές κλειστές, χωρίς να έχει καταφέρει να κτίσει ένα «μαξιλάρι ασφαλείας», μέσα στο 2014, όπως είχε σχεδιαστεί αρχικά. Σήμερα τα επιτόκια στα ομόλογα είναι πλέον σε απαγορευτικά επίπεδα: Με χαρακτηριστική την εκτίναξη της απόδοσης του τριετούς ομολόγου στο 11%. Όταν το αντίστοιχο κόστος για την Πορτογαλία είναι οριακά άνω του 1%, ενώ για την Ιρλανδία μόλις στο 0,3%...

Απειλείται η πραγματική οικονομία
Ο μεγάλος κίνδυνος, ωστόσο, είναι η εικόνα που παρουσιάζει το χρηματιστήριο και η αγορά ομολόγων τις τελευταίες μέρες να περάσει και στην πραγματική οικονομία, η οποία βρίσκεται σε μια εξαιρετικά εύθραυστη κατάσταση: Τα σημάδια τερματισμού της ύφεσης και ανάκτησης μιας δυναμικής ανάκαμψης είναι ορατά. Ωστόσο, η ανασφάλεια για την επόμενη μέρα στη χώρα, ιδίως όταν το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης που προηγείται στις δημοσκοπήσεις αφενός δεν μπορεί να πείσει τις αγορές και αφετέρου με την πολυγλωσσία και τις ακραίες θέσεις εντείνει τη νευρικότητα. Κάτι που μπορεί να έχει άμεσες συνέπειες στην αγορά, που περιμένει να δουλέψει τις επόμενες εβδομάδες λόγω της εορταστικής περιόδου, σε επενδυτικές κινήσεις που εκ των πραγμάτων «παγώνουν» εν αναμονή του τι μέλλει γενέσθαι, αλλά και στον κλάδο του τουρισμού. Αγωνία επικρατεί και για την εκτέλεση του προϋπολογισμού στο σκέλος της είσπραξης των φόρων που έχουν βεβαιωθεί, όχι μόνο για την φετινή χρονιά αλλά και για τους κρίσιμους πρώτους μήνες του 2015.

Κίνδυνος ατυχήματος
Οι Ευρωπαίοι φέρονται αποφασισμένοι να αφήσουν την Ελλάδα να βγει σταδιακά μόνο από τα Μνημόνια, δεσμεύοντάς την σε ένα καθεστώς προληπτικής γραμμής πίστωσης, με συγκεκριμένους όρους και δεσμεύσεις. Και αυτό επειδή πιστεύουν πως στην Ελλάδα κυριαρχεί κόπωση προσαρμογής της οικονομίας, που μπορεί να απειλήσει τη διαφύλαξη των δημοσιονομικών στόχων. «Το θέμα στην Ελλάδα ήταν πάντα τα τελευταία χρόνια, ποιος θα πληρώσει τη ζημιά. Έτσι είναι και τώρα. Οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν να βάλουν ξανά το χέρι στην τσέπη για την Ελλάδα, εξ ου και επιμένουν σε ενισυχμένο ρόλο για το ΔΝΤ, ενώ θέλουν να αποτρέψουν ενδεχόμενο νέο δημοσιονομικό εκτροχιασμό, που θα προκαλέσει νέες ανάγκες χρηματοδότησης στο μέλλον» σχολιάζει χαρακτηριστικά, ξένο τραπεζικό στέλεχος. Ωστόσο, αυτή τη φορά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Οι δημοσκοπήσεις δίνουν προβάδισμα στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, και ευρύτερα στο μπλοκ των αντιμνημονιακών δυνάμεων στη χώρα.

Στο πλαίσιο αυτό, η περίοδος χάριτος θα είναι μηδενική, ενώ τα όποια λάθη στους πολιτικούς χειρισμούς θα έχουν άμεσο και αυξανόμενο, με γεωμετρική πρόοδο, αντίκτυπο, στις αγορές, που καραδοκούν για ενδεχόμενο ατύχημα στις διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές. Βεβαίως και για τους Ευρωπαίους ένα σκηνικό ρήξης με την Ελλάδα θα ήταν επιλογή ακραίου χαρακτήρα, με δεδομένα τα μεγάλα «μέτωπα» που είναι ανοικτά στην Ευρωζώνη, αλλά και τη γεωπολιτική αναταραχή στην ευρύτερη περιοχή. Ωστόσο, ουδείς πλέον μπορεί να προβλέψει μέχρι πού μπορεί να φθάσουν πια τα πράγματα σε ενδεχόμενη κλιμάκωση της κρίσης, ιδίως εάν η όποια νέα κυβέρνηση δεν αντιληφθεί εγκαίρως τα πραγματικά περιθώρια στα οποία μπορεί να διαπραγματευθεί, εντός ευρώ. Πλαίσιο που για την πλειονότητα των Ελλήνων αποτελεί αδιαπραγμάτευτη επιλογή.