Μια ισχυρή φορο-καταιγίδα έρχεται από τον Οκτώβριο που αναμένεται να πλήξει περισσότερους από 6 εκατομμύρια φορολογούμενους καθώς σταδιακά θα εφαρμόζονται τα δύσκολα μέτρα του τρίτου μνημονίου.
Με τους δανειστές να επιμένουν στην εφαρμογή όσων συμφωνήθηκαν στην ώρα που συμφωνήθηκαν προκειμένου να «ξεκλειδώσει» η υποδόση των 3 δισ. ευρώ του νέου προγράμματος, δεν υπάρχει χρόνος για καθυστερήσεις. Τα πρώτα 2 δισ. ευρώ να εκταμιευθούν με την υλοποίηση των προαπαιτούμενων του Σεπτεμβρίου που εκκρεμούν και το υπόλοιπο 1 δισ. ευρώ θα συνδεθεί με λίστα νέων προαπαιτούμενων δράσεων, η οποία θα πρέπει να υλοποιηθεί έως το τέλος Οκτωβρίου.
Ετσι όλα τα φορομέτρα του Σεπτεμβρίου, από τις ηλεκτρονικές κατασχέσεις στους τραπεζικούς λογαριασμούς έως το νέο ποινολόγιο της εφορίας, αλλά και οι αποφάσεις για την κατάργηση της έκπτωσης 30% του ΦΠΑ στα νησιά, για την έναρξη κατάργησης της επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό ντίζελ, την έναρξη της διαδικασίας είσπραξης του ΕΝΦΙΑ και οι αλλαγές στη φορολογίας εισοδήματος, μπαίνουν στο κάδρο των προαπαιτούμενων του Οκτωβρίου.
Νέο τοπίο στους φόρους για έξι εκατομμύρια Ελληνες
Τους επόμενους μήνες οι φορολογικές επιβαρύνσεις είναι μεγάλες αλλά προδιαγεγραμμένες: Ο ΕΝΦΙΑ, ο οποίος θα «χτυπήσει την πόρτα» των ιδιοκτητών ακινήτων στα μέσα Οκτωβρίου, οι δόσεις του φόρου εισοδήματος και τα νέα εκκαθαριστικά με τις αυξημένες προκαταβολές φόρου για επιχειρήσεις, αγρότες και υπόχρεους σε φόρο πολυτελούς διαβίωσης, τα τέλη κυκλοφορίας και ό,τι έχει μείνει απλήρωτο τους προηγούμενους μήνες. Ανατροπές με μεγάλες επιβαρύνσεις για πολλούς αναμένονται επιπλέον με νέο φορολογικό νομοσχέδιο, το οποίο θα φέρνει τα πάνω κάτω από το επόμενο έτος. Όλα δείχνουν ότι τα μεσαία εισοδήματα θα σηκώσουν την αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων για να βγει ο λογαριασμός του Μνημονίου και να προκύψουν κάποιες ελαφρύνσεις στα πολύ χαμηλά εισοδηματικά κλιμάκια.
Τα φορολογικό τσουνάμι που θα έρχεται κατά κύματα περιλαμβάνει:
Νέο τοπίο στους φόρους για έξι εκατομμύρια Ελληνες
1 Αυξήσεις ΦΠΑ. Μετά τις αλλαγές στους συντελεστές ΦΠΑ που έγιναν τον Ιούλιο από την 1η Οκτωβρίου έρχεται δεύτερο κύμα ανατιμήσεων που θα πλήξει νησιώτες και ξενοδόχους. Μέχρι και τη Δευτέρα αναμένεται να εκδοθεί η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που θα καθορίζει την πρώτη ομάδα νησιών στα οποία θα αυξηθεί κατά 30% ο ΦΠΑ καθώς θα χάσουν την έκπτωση από την 1η Οκτωβρίου. Οι αυξήσεις στα αγαθά και τις υπηρεσίες θα χτυπήσουν πρώτα τους κατοίκους των τουριστικών νησιών των Κυκλάδων και συγκεκριμένα της Μυκόνου, της Σαντορίνης, της Πάρου, της Νάξου, της Σύρου, της Μήλου, της Τήνου, ενώ ο κατάλογος ακόμη δεν έχει κλείσει. Οι συντελεστές 5%, 9% και 16% οι οποίοι ισχύουν έως τις 30 Σεπτεμβρίου σε πολλά νησιά του Αιγαίου, θα αυξηθούν την επομένη ημέρα σε 6%, 13% και 23% όπως ισχύει στην ηπειρωτική Ελλάδα. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, την 1η Ιουνίου 2016 ακολουθεί μια δεύτερη ομάδα νησιών, ενώ την 1η Ιανουαρίου 2017 το ευνοϊκό καθεστώς δεν θα ισχύει σε κανένα νησί του Αιγαίου. Από την 1η Οκτωβρίου αυξάνεται και ο συντελεστής ΦΠΑ από 6% σε 13% στα ξενοδοχεία. Τις επόμενες ημέρες η κυβέρνηση θα πρέπει να αποφασίσει για την «τύχη» του ΦΠΑ 23% στην ιδιωτική εκπαίδευση. Για να καταργηθεί το μέτρο θα πρέπει η κυβέρνηση να παρουσιάσει στους δανειστές μέτρα ισοδύναμης απόδοσης καθώς ο ΦΠΑ στην εκπαίδευση είναι προγραμματισμένο να αποδώσει φέτος 168 εκατ. ευρώ και 240 εκατ. ευρώ για το 2016.
2 Φόροι στα ακίνητα. Μετά τις 10 Οκτωβρίου οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα αρχίζουν να βλέπουν στον λογαριασμό τους στο Taxisnet τα νέα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ. Η πρώτη δόση θα πρέπει να πληρωθεί μέχρι το τέλος Οκτωβρίου και η τελευταία μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2016. Εντός του Οκτωβρίου, έρχονται και οι επιβαρύνσεις για όσους αποκτούν εισοδήματα από ακίνητα με την αύξηση των φορολογικών συντελεστών. Με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο οι συντελεστές θα αυξηθούν από το 11% στο 15% για εισόδημα έως 12.000 ευρώ και από το 33% στο 35% για εισόδημα άνω των 12.000 ευρώ. Οι νέοι συντελεστές θα ισχύσουν από τα εισοδήματα του 2016.
3 Αγροτικό πετρέλαιο. Από την 1η Οκτωβρίου, ο ειδικός φόρος κατανάλωσης του πετρελαίου κίνησης που χρησιμοποιούν οι αγρότες αυξάνεται από τα 66 στα 200 ευρώ το χιλιόλιτρο, δηλαδή από το 0,066 στο 0,200 ευρώ το λίτρο. Με απλά λόγια, από την 1η Οκτωβρίου ο φόρος του αγροτικού πετρελαίου τριπλασιάζεται.
4 Αγροτικά εισοδήματα. Εντός του Οκτωβρίου θα τεθεί σε ισχύ η διάταξη που προβλέπει διπλασιασμό της προκαταβολής φόρου εισοδήματος για τους αγρότες, αναδρομικά για τα εισοδήματα του 2014. Η προκαταβολή φόρου εισοδήματος για τους αγρότες θα αυξηθεί από το 27,5% στο 55% αναδρομικά για τη χρήση του 2014. Μέχρι τις 10 Οκτωβρίου οι αγρότες θα λάβουν νέα εκκαθαριστικά με τα οποία θα καλούνται να πληρώσουν επιπλέον προκαταβολή φόρου εισοδήματος έναντι του επόμενου έτους. Σύμφωνα με το νέο Μνημόνιο, στα προαπαιτούμενα του Οκτωβρίου περιλαμβάνεται και η σταδιακή κατάργηση της προτιμησιακής φορολογικής μεταχείρισης των αγροτών με αύξηση του φορολογικού συντελεστή από 13% που είναι σήμερα στο 20% για το 2016 και στο 26% για το 2017.
5 Επιχειρήσεις. Τον Οκτώβριο θα τεθεί σε ισχύ και η διάταξη που προβλέπει αναδρομική αύξηση προκαταβολής φόρου εισοδήματος από το 80% στο 100% για τις ανώνυμες εταιρείες και ΕΠΕ. Οι επιχειρήσεις θα κληθούν με νέα εκκαθαριστικά να πληρώσουν την αυξημένη προκαταβολή φόρου συνολικού ύψους 400 εκατ. ευρώ.
6 Επίδομα πετρελαίου θέρμανσης. Η συνολική δαπάνη του κρατικού προϋπολογισμού για την καταβολή επιδομάτων πετρελαίου θέρμανσης θα μειωθεί κατά 50% από την χειμερινή περίοδο 2015-2016, σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στο νέο Μνημόνιο. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, το υπουργείο Οικονομικών από τις 15 Οκτωβρίου, που θα αρχίσει η περίοδος διάθεσης του πετρελαίου θέρμανσης με τον μειωμένο στα 23 λεπτά το λίτρο ειδικό φόρο κατανάλωσης, θα μειώσει σημαντικά τα εισοδηματικά όρια και τα όρια αξίας ακίνητης περιουσίας που λαμβάνονται υπόψη ως κριτήρια για την καταβολή των επιδομάτων πετρελαίου θέρμανσης, ώστε να περιοριστεί σημαντικά ο αριθμός των δικαιούχων των συγκεκριμένων παροχών. Τα όρια εισοδήματος και περιουσίας αναμένεται να μειωθούν σημαντικά, ώστε ο αριθμός των δικαιούχων να περιοριστεί κατά πολύ.
ΝΕΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Φορολογικές ανατροπές στα εισοδήματα
Στο υπουργείο Οικονομικών έχουν αρχίσει και επεξεργάζονται τα σενάρια για τις νέες κλίμακες και τους φορολογικές συντελεστές που θα ισχύσουν από το 2016 για τα εισοδήματα που θα αποκτήσουν οι μισθωτοί, συνταξιούχοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, εισοδηματίες με στόχο τη μεταφορά των φορολογικών βαρών από τα χαμηλά εισοδήματα στα μεσαία και υψηλά εισοδήματα. Σύμφωνα με πληροφορίες, εγκαταλείπεται το σχέδιο για εφαρμογή ενιαίας κλίμακας για τα εισοδήματα που αποκτούν οι φορολογούμενοι από όλες τις πηγές και θα διατηρηθούν οι διαφορετικές κλίμακες με αλλαγές στους συντελεστές ώστε τα φορολογικά βάρη να διαχέονται στα μεγαλύτερα εισοδήματα. Για τους μισθωτούς και συνταξιούχους θα προβλέπεται αφορολόγητο όριο το ύψος του οποίου δεν έχει ακόμη αποφασισθεί καθώς εξαρτάται από τις αντοχές του προϋπολογισμού. Τα πρώτα σενάρια κάνουν λόγο για ποσό που θα φτάνει τα 9.000 και στην καλύτερη περίπτωση τα 12.000 ευρώ. Σύμφωνα με αυτά, σχεδιάζεται όσοι έχουν εισοδήματα πάνω από το αφορολόγητο όριο θα πληρώνουν φόρο από το πρώτο ευρώ. Ο πρώτος φορολογικός συντελεστής εξετάζεται να ξεκινάει από το 6% - 8% και ο καταληκτικός θα φτάνει στο 45% ή 50% για το ύψος του εισοδήματος άνω των 80.000 ή 100.000 ευρώ.
Το σχέδιο συνοδεύεται με κατάργηση φοροαπαλλαγών και αλλαγές στα τεκμήρια διαβίωσης. Ειδικά για τα ιατρικά έξοδα η εφορία θα αναγνωρίζει μόνο τις δαπάνες που γίνονται μέσω πιστωτικών ή χρεωστικών καρτών.
Επίσης το Μνημόνιο υποχρεώνει την κυβέρνηση να προχωρήσει και στην ενσωμάτωση στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης. Ωστόσο, η ενσωμάτωση της εισφοράς αλληλεγγύης στη φορολογική κλίμακα παραμένει άλυτος γρίφος καθώς στο υπουργείο Οικονομικών εντοπίζουν πολλά προβλήματα. Συγκεκριμένα υπάρχει κίνδυνος να χαθούν σημαντικά φορολογικά έσοδα και για να αναπληρωθούν θα πρέπει να αυξηθούν σημαντικά οι φορολογικοί συντελεστές, επιβαρύνοντας υπέρμετρα τους φορολογούμενους.
ΤΡΕΧΕΙ ΝΑ ΠΡΟΛΑΒΕΙ ΤΙΣ ΠΡΟΘΕΣΜΙΕΣ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ
Στις 5 Οκτωβρίου το προσχέδιο του προϋπολογισμού στη Βουλή
Σε αγώνα ταχύτητας επιδίδεται το οικονομικό επιτελείο για να προλάβει τις προθεσμίες και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το νέο Μνημόνιο.
Τη Δευτέρα 5 Οκτωβρίου ο νέος υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος θα πρέπει να καταθέσει στη Βουλή το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2016, που θα περιλαμβάνει μεγάλες περικοπές σε μισθολογικές δαπάνες, επιδόματα (ΕΚΑΣ, πετρέλαιο θέρμανσης), πληρωμές για έργα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), στρατιωτικά κονδύλια, ακόμη και σε μη μισθολογικά έξοδα, όπως για μετακινήσεις και υπερωρίες υπαλλήλων.
Αμέσως μετά ο κ. Τσακαλώτος θα πετάξει για το Λουξεμβούργο προκειμένου να συμμετάσχει στο πρώτο Εurogroup που μετά από ένα μικρό διάλειμμα θα έχει και πάλι ως κεντρικό θέμα την ελληνική οικονομία.
Εσοδα έως 2 δισ.
Τα έσοδα που θα πρέπει να συγκεντρωθούν μέσα στο 2016 θα πρέπει να είναι κατά τουλάχιστον 1,5 - 2 δισ. ευρώ περισσότερα σε σχέση με φέτος προκειμένου να επιτευχθεί ο δημοσιονομικός στόχος που συμφωνήθηκε με τους δανειστές (σ.σ.: για το 2016 έχει προβλεφθεί πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% του AEΠ, ποσοστό που μεταφράζεται σε 900 εκατομμύρια ευρώ, έναντι πρωτογενούς ελλείμματος 0,25% ή 450 εκατομμύρια ευρώ που είναι ο στόχος για το 2015).
Ο νέος προϋπολογισμός θα προβλέπει σημαντικές εξοικονομήσεις πόρων και από τις αλλαγές στο Ασφαλιστικό και τις ενοποιήσεις όλων των επικουρικών Ταμείων.
Το προσχέδιο θα περιγράφει τους δημοσιονομικούς στόχους για το 2016, οι οποίοι θα οριστικοποιηθούν στο κείμενο του κανονικού σχεδίου του προϋπολογισμού που θα κατατεθεί στη Βουλή τον Νοέμβριο μετά τις συζητήσεις που θα έχει το οικονομικό επιτελείο με τους δανειστές. Εντός του Οκτωβρίου θα πρέπει να κατατεθεί και το Mεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής της περιόδου 2016-2019.
Βασικές περικοπές
Οι βασικές περικοπές που προβλέπεται να τεθούν επί τάπητος είναι οι εξής:
Μισθολογικές δαπάνες. Σχεδιάζονται νέες μειώσεις που θα συρρικνώσουν κάτω από τα 15 δισ. ευρώ το συνολικό κονδύλι από την καθολική εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου στο Δημόσιο.
ΕΚΑΣ. Προβλέπεται σταδιακή κατάργηση του επιδόματος αλληλεγγύης για όλους τους συνταξιούχους έως τα τέλη Δεκεμβρίου του 2019, αρχής γενομένης με το ανώτερο 20% των δικαιούχων τον Μάρτιο του 2016. Το μέτρο αυτό επηρεάζει αρχικά περίπου 60.000 άτομα.
Επίδομα πετρελαίου θέρμανσης. Περικοπή του επιδόματος που δίδεται με τη μορφή επιδότησης της αγοράς του καυσίμου βάσει εισοδηματικών, περιουσιακών και γεωγραφικών κριτηρίων. Οι δαπάνες για τις επιδοτήσεις πετρελαίου θέρμανσης στον προϋπολογισμό του 2016 μειώνονται κατά 50%.
Αμυντικές δαπάνες. Μείωση των αμυντικών δαπανών κατά 100 εκατ. ευρώ φέτος και κατά 200 εκατ. ευρώ το 2016.
Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Νέο «μαχαίρι» κατά 200 με 250 εκατ. ευρώ έρχεται και στα κονδύλια του ΠΔΕ το 2016.
Μη μισθολογικές δαπάνες. Μείωση κατά 240 εκατ. ευρώ των μη μισθολογικών δαπανών σε υπουργεία, ΝΠΙΔ και φορείς του Δημοσίου. Στο «κούρεμα» εμπίπτουν έξοδα για μετακινήσεις, υπερωρίες, υπηρεσιακά συμβούλια, λειτουργικά έξοδα, ενοίκια για τη στέγαση των υπηρεσιών του Δημοσίου κ.ά.