«Διαβατήριο» για τη ρευστότητα η ολοκλήρωση της αξιολόγησης

Aγωνιούν οι τραπεζικοί κύκλοι για το κλείσιμο του μεγάλου πακέτου της πρώτης αξιολόγησης και τούτο διότι η αξιολόγηση οδηγεί σε μία σειρά από παρεπόμενα που μπορούν να βοηθήσουν κατ’ ουσίαν την πορεία των πιστωτικών ιδρυμάτων.



Εκ των πραγμάτων, η ολοκλήρωση της αξιολόγησης θα βοηθήσει το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, σημειώνουν τραπεζικά στελέχη, καθώς θα διαμορφώσει ένα βελτιωμένο οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον. Θα εξαλειφθούν δηλαδή, σε μεγάλο βαθμό οι αντιπαραθέσεις που γίνονται με την εκκρεμότητα της ολοκλήρωσή της, θα ανοίξει ο δρόμος προς τις αγορές για άντληση ρευστότητας, ενώ αποτελεσματικότερα θα γίνεται η διαδικασία διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων. Θα αυξηθεί η εμπιστοσύνη στο πιστωτικό σύστημα της χώρας και θα αρχίσουν να εισρέουν καταθέσεις, ενώ θα υπάρξει λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων. Η χώρα αναμένεται να ενταχθεί στο σύστημα πιστωτική χαλάρωσης της ΕΚΤ, στοιχείο το οποίο αναμένεται να βοηθήσει στη διοχέτευση ρευστότητας στην αγορά. Τραπεζικοί κύκλοι επισημαίνουν πως η αγορά δεν αντέχει για άλλη μία χρονιά την ίδια κατάσταση. Οι καταθέσεις συνεχίζουν να μειώνονται, κυρίως αυτές των επιχειρήσεων λόγω των υποχρεώσεων.

Kαταθέσεις
Οι καταθέσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών υποχώρησαν στα 121,68 δισ. ευρώ τον Φεβρουάριο 2016, από 122,23 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο. Υπενθυμίζεται ότι στο τέλος Ιουνίου όταν επιβλήθηκαν οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων και στις τραπεζικές αναλήψεις, το σύνολο των καταθέσεων ανέρχονταν σε 122,2 δισ. ευρώ. Σε ετήσια βάση (Φεβρουάριος ’15 - Φεβρουάριος ’16) η μείωση των καταθέσεων αγγίζει το 13,4%. Στο σκέλος των χορηγήσεων, ακόμη λιγότερα δάνεια χορήγησαν οι τράπεζες τον Φεβρουάριο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζας της Ελλάδας η χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα ήταν αρνητική κατά 295 εκατ. ευρώ, με αποτέλεσμα η πιστωτική επέκταση τον Φεβρουάριο να καταγράψει μείωση κατά 2,3% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2015. Η κατάσταση αυτή θεωρείται περίπου αδιανόητη. Οι αγορές χρήματος για τις ελληνικές τράπεζες και τη χώρα είναι κλειστές για περίπου έξι χρόνια, με μία εξαίρεση, της έκδοσης κρατικών ομολόγων τον Απρίλιο του 2014. Το οικονομικό περιβάλλον έχει γίνει δυσμενέστερο από τον Φεβρουάριο του 2015, αφού έχει άρει την εμπιστοσύνη της ακόμα και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).

Οι τράπεζες έχουν ήδη λάβει την απόφαση να επιχειρήσουν να ανοίξουν σταδιακά τις αγορές. Στην αρχή θα επιχειρήσουν να πάρουν ρευστότητα από τις αγορές, με ρέπος προς ξένες μεγάλες τράπεζες δίνοντας εγγύηση τα ομόλογα του ευρωπαϊκού ταμείου (EFSF) που έχουν στην κατοχή τους. Προτίθενται να πληρώσουν λίγο μεγαλύτερο επιτόκιο από εκείνο που χρεώνεται από την ΕΚΤ, αλλά ο σκοπός τους είναι να ανοίξουν «γραμμές» χρηματοδότησης. Εκτιμούν ότι με τη σταδιακή υλοποίηση του προγράμματος, η εμπιστοσύνη της αγοράς θα ενισχύεται και το αποτέλεσμα θα είναι το -σταδιακό- άνοιγμα και της αγοράς των ρέπος αλλά και της αγοράς ομολόγων, έτσι ώστε να σταματήσουν να εξαρτώνται από τη ρευστότητα της ΕΚΤ. Προϋπόθεση, ωστόσο, για να μπορέσει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα να χρηματοδοτήσει επιχειρηματικές επενδύσεις, είναι να ξεκινήσει η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων.

Το εγχείρημα αυτό δεν είναι τόσο εύκολο, αφού αποτελεί ένα από τα βασικά αγκάθια για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Με δεδομένο ότι θα χρειαστεί να πουλήσουν οι τράπεζες και ενήμερα δάνεια για να απομοχλεύσουν αποτελεσματικά τον ισολογισμό τους, πρέπει να υπάρξει σχετική νομική πρόβλεψη.

Η μείωση του σκέλους του ενεργητικού τους (δηλ., τα δάνεια) είναι το σημαντικότερο και το πιο άμεσο βήμα ενίσχυσης της ρευστότητάς τους, αφού η πλήρης αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των αγορών απαιτεί σημαντικό χρόνο και συνέπεια του κράτους προς τις υποχρεώσεις του.

Η εκκρεμότητα της ολοκλήρωσης της αξιολόγησης αναχαιτίζει επιχειρηματικές αποφάσεις. Οι αποφάσεις αυτές δε αφορούν μόνο μεγάλες επενδύσεις, αλλά αφορούν και τις συνήθεις δραστηριότητες των εταιρειών. Ωστόσο, η αναβολή των οικονομικών αποφάσεων από την πλευρά των επιχειρηματιών, σχετίζεται και με μία σειρά θεμάτων που παραμένουν ανοιχτά, όπως π.χ. το ασφαλιστικό, το φορολογικό, κ.λπ. Με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, εκτιμάται ότι θα ξεμπλοκάρουν μικρότερες ή μεγαλύτερες επενδύσεις, που με τη σειρά τους θα διευκολύνουν και στο κλείσιμο της χρηματοδότησης της επένδυσης. Με τη θετική αξιολόγηση του τρίτου, μεταρρυθμιστικού προγράμματος της χώρας, εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί η ρευστότητα των τραπεζών.

«Κούρεμα»
Η θετική αξιολόγηση της χώρας θα επιτρέψει να γίνεται μικρότερο κούρεμα στα πακέτα δανείων που δίνουν οι ελληνικές τράπεζες στην ΕΚΤ και τον ΕLA για εγγύηση έναντι παροχής ρευστότητας. Με το τρόπο αυτό, για το ίδιο ποσό εγγυήσεων οι τράπεζες θα αντλούν παραπάνω ρευστότητα από ό,τι μέχρι σήμερα, επιτρέποντας έτσι στις τράπεζες να μηδενίσουν και την εξάρτηση τους από τον ακριβότερο ΕLA, μειώνοντας παράλληλα και το κόστος τους.

Ενίσχυση της ρευστότητας θα έχουν οι τράπεζες και από την ένταξή τους στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, καθώς η επιτυχής αξιολόγηση θα ακυρώσει τη σημερινή εξαίρεση της αγοράς ελληνικών τίτλων από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.

Με δεδομένο ότι θα υπάρχει από πλευράς ΕΚΤ συνεχώς ζήτηση για αγορά ελληνικών τίτλων, άρα και ομολόγων ελληνικών εταιρειών, θα αυξάνεται η ζήτηση των τίτλων αυτών, αυξάνοντας την τιμή και μειώνοντας την απόδοση που θα απαιτεί η αγορά για να αγοράσει ομόλογα ελληνικών εταιρειών.