Αλήθειες και ψέματα για τις πωλήσεις "κόκκινων" δανείων

Με το πρόβλημα των "κόκκινων" δανείων να θέτει σε συναγερμό ολόκληρη την Ευρώπη και τις ευρωπαϊκές τράπεζες να σπεύδουν προς αντιμετώπισή του, για τις ελληνικές τράπεζες, που στενάζουν υπό το βάρος μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, ύψους 115,5 δισ. ευρώ, χάνεται πολύτιμος χρόνος.



Η κυβέρνηση επιδιώκει διετή εξαίρεση στην πώληση δανείων πρώτης κατοικίας με όριο αντικειμενικής αξίας τις 160.000 ευρώ. Οι δανειστές συμφωνούν να υπάρξει σταδιακή απελευθέρωση της πώλησης δανείων που ανήκουν σε ευάλωτους δανειολήπτες, αλλά ζητούν αυστηρότερα κριτήρια. Σύμφωνα με πληροφορίες, προτείνουν την προστασία από πώληση στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας αντικειμενικής αξίας έως 120.000 ευρώ για δανειολήπτες με ατομικό εισόδημα έως 8.180 ευρώ.

Όσο για τα δάνεια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των ελεύθερων επαγγελματιών, ζητούν πλήρη και χωρίς εξαιρέσεις απελευθέρωση πωλήσεων δανείων σε funds. Η κυβέρνηση επιδιώκει και στις κατηγορίες αυτές προστασία τουλάχιστον ενός έτους και ζητά να μην πωλούνται δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων έως 100.000 ευρώ, ελεύθερων επαγγελματιών έως 75.000 ευρώ και καταναλωτικά δάνεια έως 5.000 ευρώ.

Την ώρα που το τοπίο παραμένει ακόμη θολό λόγω διαπραγμάτευσης, το νομοθετικό πλαίσιο που έχει ψηφιστεί από τον περασμένο Δεκέμβριο για τη διαχείριση των "κόκκινων" δανείων (ΦΕΚ 176/16.12.2015) και το οποίο συμπληρώθηκε τον Μάρτιο από την Πράξη της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΤτΕ (ΦΕΚ 651/10.3.2016), βάζει τις τράπεζες σε αναμονή μέχρι το 2017. Τραπεζίτες και εκπρόσωποι εταιρειών που έχουν άμεση σχέση με τη διαχείριση προβληματικών δανείων εκτιμούν ότι, παρά το επείγον του πράγματος, φέτος δεν πρόκειται να υπάρξει καμία πώληση δανείων. Αιτία είναι τα σημαντικά κενά του νόμου που δεν επιτρέπουν ουσιαστική ανάληψη δράσης και αφήνουν επί του παρόντος τη διαχείριση των "κόκκινων" δανείων αποκλειστικά στις εσωτερικές μονάδες διαχείρισης των τραπεζών. Κάπως έτσι, το μείζον θέμα της διαχείρισης των "κόκκινων" δανείων βρίσκεται πρακτικά σε εκκρεμότητα.

Πώς μπλοκάρουν οι πωλήσεις

Καταρχάς, ο νόμος 4354/2015 προβλέπει τη δυνατότητα ανάθεσης της διαχείρισης των απαιτήσεων από μη εξυπηρετούμενα δάνεια όλων των κατηγοριών, ακόμη και των στεγαστικών, σε εταιρείες-μη τραπεζικά ιδρύματα. Προς το παρόν, δίνονται συνεχείς παρατάσεις (η τελευταία μέχρι τις 15 Μαΐου) για δάνεια με υποθήκη πρώτης κατοικίας, καταναλωτικά, προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις και με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου. Παράλληλα, η χορήγηση των πρώτων αδειών σε εταιρείες διαχείρισης αναμένει την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.

Στην πράξη, οι τράπεζες δεν μπορούν να προβούν σε καμία πώληση μη εξυπηρετούμενου δανείου έως τα τέλη του 2016. Και αυτό διότι στο άρθρο 3 του ν. 4354/2015 (συμβάσεις πώλησης και μεταβίβασης απαιτήσεων από συμβάσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων και πιστώσεων) προβλέπεται ότι αναγκαία προϋπόθεση για να προσφερθούν προς πώληση απαιτήσεις της παραγράφου 1 είναι, από την έναρξη ισχύος του παρόντος (το ΦΕΚ δημοσιεύτηκε 16/12/15), να έχει προσκληθεί με εξώδικη πρόσκληση ο δανειολήπτης και ο εγγυητής εντός 12 μηνών προ της προσφοράς να ρυθμίσει ή να διακανονίσει τις οφειλές του.

Οι τράπεζες δεν μπορούν να προχωρήσουν επίσης σε καμία ρύθμιση "κόκκινου" επιχειρηματικού δανείου, έστω και αν το συγκεκριμένο θέμα "καίει" (τα μη εξυπηρετούμενα επιχειρηματικά δάνεια ανέρχονται σε 60 δισ. ευρώ ή ποσοστό 36% του ΑΕΠ, κινδυνεύουν να επιμολύνουν όλο τον παραγωγικό ιστό της Οικονομίας, ενώ και η ίδια η κυβέρνηση θέλει να προχωρήσει η δραστική εξυγίανσή τους). Παρ' όλα αυτά, δεν υπάρχει καμία νομοθετημένη εγγύηση για τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων και των επιτροπών των τραπεζών που θα βάλουν την υπογραφή τους σε αναδιαρθρώσεις και "κουρέματα" χρεών, η οποία να τους καλύπτει έναντι μελλοντικής αστικής και ποινικής ευθύνης. Η κάλυψη αυτή θεωρείται εκ των ουκ άνευ για να προχωρήσουν ρυθμίσεις και πωλήσεις δανείων, ούτως ώστε μελλοντικά να μην κατηγορηθούν για απιστία τα στελέχη εξαιτίας ζημιογόνων πωλήσεων (οι οποίες δικαιολογούνται τώρα από τις τιμές της αγοράς).