Αγωνία για τη συμφωνία ανοικτά τα πάντα με την τρόικα

Εντατικές διαβουλεύσεις αναμένονται τις επόμενες ώρες στην Αθήνα μεταξύ της κυβέρνησης και της τρόικας.


Στόχος είναι το αργότερο έως την Τρίτη να κλείσει η διαπραγμάτευση εντός Ελλάδας, με την αποδοχή δύο κειμένων-προσχεδίων για τη συμφωνία: Ενός από τους Ευρωπαίους και ενός από το ΔΝΤ, τα οποία όμως θα διατηρούν «κλειδωμένη» την εκταμίευση της επόμενης δόσης, η οποία θα πρέπει να περάσει από πιο πολύπλοκα κανάλια για να έλθει στα κρατικά ταμεία.

Οι διαβουλεύσεις βρίσκονται πλέον στο πιο κρίσιμο στάδιο, ενώ ενδεικτικό των δυσκολιών είναι ότι παρά το ότι δείχνει πως υπάρχει κοινός τόπος για επίτευξη μιας καταρχήν τεχνικής συμφωνίας, έστω και με αστερίσκους, το χρονικό ορόσημο για να υπάρξει κατάληξη στα δύο κείμενα, μεταφέρθηκε από την Κυριακή στην Τρίτη, μέσα σε μία μέρα.

Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες από την πλευρά των πιστωτών, το αρχικό σχέδιο μέχρι χθες ήταν να αναχωρήσουν οι επικεφαλής για την εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ, μεταξύ Δευτέρας και Τετάρτης, με ξένους αξιωματούχους να μην είναι χθες το μεσημέρι σε θέση να επιβεβαιώσουν, πάντως, το συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
Αγωνία για τη συμφωνία ανοικτά τα πάντα με την τρόικα

Σε κάθε περίπτωση και εκτός απροόπτου, με τα δύο κείμενα ανά χείρας το ελληνικό ζήτημα αναμένεται να μεταφερθεί στην Ουάσιγκτον, όπου οι μεγάλοι πρωταγωνιστές της ελληνικής κρίσης ετοιμάζονται να βάλουν στο τραπέζι στην εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ, το θέμα του ελληνικού χρέους. Όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν στο ότι στα δύο κείμενα που αναμένεται να είναι έτοιμα έως την Τρίτη, θα καταγράφεται η πρόοδος αλλά θα αποτυπώνονται και βασικές διαφορές μεταξύ των Θεσμών, με επίκεντρο το εύρος των μέτρων που απαιτούνται για να επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018. Για την ύπαρξη διαφοροποιήσεων προετοιμάζει το έδαφος και η κυβέρνηση, με κυβερνητικούς κύκλους να σημειώνουν πως «η κοινή βούληση για συμφωνία δεν αποκλείει και διαφοροποιήσεις όπως, άλλωστε, συμβαίνει σε όλες τις διαπραγματεύσεις», προσθέτοντας πως «το ΔΝΤ, ως όφειλε, κατέθεσε και το δικό του κείμενο στο οποίο καταγράφονται κάποιες διαφοροποιήσεις του». Πάντως στα επιμέρους ζητήματα, για παράδειγμα του φορολογικού, σύμφωνα με πληροφορίες φαίνεται να υπάρχει σύμπλευση μεταξύ των Θεσμών, που εμφανίζονται να ασκούν πιέσεις για ακόμη χαμηλότερο αφορολόγητο. Για την κυβέρνηση, η εξέλιξη των πραγμάτων έως τώρα δημιουργεί συγκρατημένη αισιοδοξία ότι «τα σενάρια των καθυστερήσεων φαίνεται να 'καίγονται', καθώς τώρα όλοι συμφωνούν ότι μέχρι το Πάσχα θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η συμφωνία, ενώ το αργότερο μέχρι την Τρίτη, θα έχει ολοκληρωθεί και η επεξεργασία του κειμένου των Θεσμών».

Ηταν γνωστό...
Μάλιστα υποστηρίζουν πως ήταν γνωστό από την αρχή ότι «η συμφωνία του Ιουλίου φέρνει μέτρα ύψους 5,4 δισ. ευρώ σε βάθος τριετίας - μέχρι το τέλος του 2018. Θυμίζουμε ότι από το 2010 που ξεκίνησε η κρίση οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν πάρει μέτρα ύψους πάνω από 62 δισ. ευρώ. Και μιλούσαν για success story, ενώ σήμερα, με 5,4 δισ. ευρώ, καταστροφολογούν...», λένε κυβερνητικές πηγές. Παίζοντας παράλληλα το χαρτί της πιθανής μη εφαρμογής ορισμένων από αυτά τα μέτρα, εφόσον ανακάμψει η οικονομία.
Αγωνία για τη συμφωνία ανοικτά τα πάντα με την τρόικα

Πάντως η βασική διαφορά μεταξύ ΔΝΤ και Ε.Ε. παραμένει ως προς το ύψος των παρεμβάσεων που απαιτούνται για να επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018.

Η ευρωπαϊκή «γραμμή» φαίνεται πως παραμένει ότι με μέτρα 3% του ΑΕΠ (5,4 δισ. ευρώ) επιτυγχάνεται ο στόχος. Κάτι που δεν συμμερίζεται το ΔΝΤ, που θεωρεί πως με τα μέτρα της τάξης του 3% του ΑΕΠ, δεν επιτυγχάνεται ο στόχος για πλεόνασμα 3,5% αλλά καλύπτεται η απόσταση μόλις έως το 1,5% με 2%.

Έτσι, επιμένει στις θέσεις του για περισσότερα μέτρα ή/και για χαλάρωση των δημοσιονομικών στόχων και για πιο γενναίες παρεμβάσεις στο χρέος, από την πλευρά των Ευρωπαίων, ώστε να καλυφθεί η διαφορά που εντοπίζει.

Με δεδομένο το πολύπλοκο πλαίσιο στο οποίο διεξάγεται και αυτή η διαπραγμάτευση, το πιθανότερο είναι τα κρίσιμα σημεία να βρεθούν τελικά στο τραπέζι του Eurogroup για τη λήψη πολιτικών αποφάσεων. Το καλό σενάριο για την Ελλάδα, είναι οι Ευρωπαίοι να συναινέσουν σε πιο ριζικά μέτρα για το χρέος, διευκολύνοντας το ΔΝΤ να πάρει απόφαση για τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα. Ωστόσο κάτι τέτοιο θεωρείται δύσκολο υπό το βάρος των πολιτικών περιορισμών που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση Μέρκελ στο εσωτερικό της Γερμανίας. Σε μία άλλη εκδοχή, το ΔΝΤ θα μπορούσε να διατηρηθεί σε μια κατάσταση αναμονής. Χωρίς, δηλαδή, να λάβει άμεσα αποφάσεις για τη συμμετοχή του, εφόσον οι Ευρωπαίοι προσεγγίσουν στη φάση αυτή το χρέος με τρόπο που δεν το βρίσκει σύμφωνο και να αποφασίσει σε δεύτερο χρόνο, πιθανόν, πριν από τη δεύτερη αξιολόγηση. Να επιτραπεί όμως μια εκταμίευση κάποιων ποσών για να ξεπεραστεί ο κάβος του Ιουλίου με τις πληρωμές περίπου 3,5 δισ. ευρώ που απαιτούνται τότε.

Για την Αθήνα το πλέον δυσμενές σενάριο θα ήταν, τελικά, οι Ευρωπαίοι να δώσουν μια λύση για το χρέος που δεν θα ικανοποιεί το Ταμείο, να μην προχωρήσουν σε κάποια χαλάρωση των στόχων, αλλά να μην αφήσουν το Ταμείο να αποδεσμευθεί και να απαιτηθούν πρόσθετα μέτρα, οδηγώντας τα πράγματα στα άκρα. Κάτι πάντως που στην παρούσα φάση και ενόψει ενός δύσκολου δημοψηφίσματος για το Brexit δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ασφαλής επιλογή, αφού θα έβαζε τα πράγματα σε αβέβαιο δρόμο.

Γ. Ντάισελμπλουμ
Ο επικεφαλής του Eurogroup, Γ. Ντάισελμπλουμ, απέφυγε χθες να δώσει προθεσμία για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Εξέφρασε όμως την ελπίδα αυτή να ολοκληρωθεί σύντομα, υπογραμμίζοντας πως «η ελληνική κυβέρνηση πρέπει αναπόφευκτα να πάρει δύσκολα μέτρα, καθώς ο προϋπολογισμός δεν έχει μπει σε τάξη με μακροπρόθεσμη προοπτική». Δήλωσε πάντως πως δεν αναμένει ακόμη μία ελληνική κρίση, αναγνώρισε πρόοδο στις διαπραγματεύσεις, εκτιμώντας πως θα διαφανεί στις προσεχείς εβδομάδες εάν θα υπάρξει συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Θεσμών.

Κλειδωμένη η δόση

Τα κείμενα στα οποία ελπίζει να καταλήξει η κυβέρνηση με τους Θεσμούς έως την Τρίτη, δεν «ξεκλειδώνουν» την επόμενη δόση δανείων προς την Ελλάδα. Και αυτό επειδή εκκρεμεί το ζήτημα του ΔΝΤ, η συμμετοχή του οποίου είναι προαπαιτούμενο, για πολλές χώρες, ώστε να εγκρίνουν χρηματοδότηση προς την Ελλάδα. Χθες αξιωματούχος της ευρωζώνης σύμφωνα με δημοσίευμα του ΑΠΕ, υποστήριζε πως οι συζητήσεις είναι τώρα στα χέρια της ελληνικής κυβέρνησης και είτε θα υπάρξει μια απόφαση για το συνολικό πακέτο των μεταρρυθμίσεων, έως το βράδυ της Κυριακής, ή όχι. Η ίδια πηγή εκτιμούσε πως εάν υπάρξει συμφωνία μέσα στις επόμενες μέρες, τότε η επόμενη εκταμίευση θα μπορούσε να γίνει στις αρχές Ιουνίου. Σε κάθε περίπτωση από τον Ιούνιο η ρευστότητα του ελληνικού δημοσίου περνά σε κόκκινη ζώνη, ενόψει των σημαντικών υποχρεώσεων του Ιουλίου.

Οι «κοριοί» έστειλαν την τρόικα στις Βρυξέλλες

Ταξίδι-εξπρές στις Βρυξέλλες για το κουαρτέτο των θεσμών που αποχώρησε χθες από την Αθήνα, με σκοπό να επιστρέψει σήμερα για να συνεχιστούν οι συνομιλίες. Η αποχώρηση φαίνεται να σχετίζεται με την πρόσφατη διαρροή των συνομιλιών Τόμσεν-Βελκουλέσκου, με ορισμένες πληροφορίες να δίνουν την αίσθηση πως η τρόικα αποχώρησε για να συνομιλήσει, τετ α τετ με τους προϊσταμένους τους και όχι μέσω κάποιας τηλεφωνικής σύνδεσης ή τηλεδιάσκεψης. Πηγές από την πλευρά των πιστωτών έκαναν λόγο για μια απόφαση που είχε ληφθεί και σε συνέχεια του προχθεσινού EuroWorkingGroup όπου συμμετείχαν και κορυφαίοι, υψηλόβαθμοι, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι το ταξίδι-αστραπή στις Βρυξέλλες έγινε για να διευκολυνθούν οι εσωτερικές συζητήσεις μεταξύ τους ώστε να οριστικοποιηθούν οι θέσεις τους. Πάντως, συνήθως τέτοιου είδους συζητήσεις εν μέσω διαπραγμάτευσης γίνονται μέσω τηλεδιασκέψεων, αλλά φαίνεται πως στη φάση αυτή η επίμαχη υποκλοπή έφερε αλλαγές στις συνήθειες.

Διπλό μήνυμα Λαγκάρντ

Σε παρέμβασή της η επικεφαλής του ΔΝΤ Κρ. Λαγκάρντ, υποστήριξε χθες πως το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο, ενώ τάχθηκε υπέρ της ελάφρυνσης του χρέους, διαδικασία στην οποία πάντως το «κούρεμα» βγαίνει έξω από το τραπέζι. «Οι Ευρωπαίοι πρέπει να είναι λογικοί για το χρέος που μπορεί να σηκώσει η χώρα. Θα πρέπει να κατανοήσουν ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο. Θα πρέπει να υπάρξει ελάφρυνση. Ας επιλέξουν τον τρόπο. Μπορεί να γίνει με επέκταση του χρόνου αποπληρωμής ή μείωση των επιτοκίων», είπε. Η θέση μας παραμένει σταθερή, ήταν το μήνυμά της. Πρέπει να γίνουν μεταρρυθμίσεις και το χρέος παραμένει πολύ υψηλό. Είναι δύο θέματα που πρέπει να αντιμετωπισθούν» και τα περισσότερα θα πρέπει να τα προωθήσουν οι ίδιοι οι Έλληνες, με έμφαση στο ασφαλιστικό αλλά και στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής.

ΔΝΤ: Από σύμμαχος της κυβέρνησης για το κούρεμα, υπονομευτής...

Από σύμμαχος για το «κούρεμα» του χρέους, που ήταν, παλιά, μια από τις προεκλογικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ, σε εχθρό που υπονομεύει τη διαπραγμάτευση και στήνει σκηνικό πτώχευσης για τη χώρα. Το τελευταίο επεισόδιο στις σχέσεις της κυβέρνησης με το Ταμείο, με το πρωτότυπο περιστατικό της διαρροής του διαλόγου Τόμσεν-Βελκουλέσκου στην πλατφόρμα Wikileaks, σφράγισε μια περίοδο, ούτως ή άλλως, συστηματικής επίθεσης της κυβέρνησης στο Ταμείο. Στη μακρά περίοδο της πρώτης αξιολόγησης οι βολές προς το ΔΝΤ είχαν καταστεί σύνηθες φαινόμενο. Αποτυπώνοντας, όπως λένε ορισμένοι, και την αλλαγή στρατηγικής της κυβέρνησης: Κατανοώντας πως στο μέτωπο του χρέους, δεν μπορεί να αποκομίσει τα μεγάλα οφέλη ενός κουρέματος ή μιας ριζικής αναδιάρθρωσης την οποία θα υποστήριζε το Ταμείο, έστρεψε, όπως όλα δείχνουν, το βάρος σε ένα στόχο. Να περιορίσει τα μέτρα, τα δημοσιονομικά μέτρα που θα πρέπει να πάρει, βραχυπρόθεσμα, για να κλείσει η αξιολόγηση και να συνταχθεί με την ευρωπαϊκή πλευρά των Θεσμών, που βλέπει χαμηλότερα το δημοσιονομικό κενό (στο 3% του ΑΕΠ) αντί του 4% - 5% που επιμένει το Ταμείο, εάν δεν υπάρξει χαλάρωση των στόχων ή γενναίες παρεμβάσεις στο χρέος. Δύο πράγματα δηλαδή, που η κ. Μέρκελ, βιώνοντας μεγάλες απώλειες στη δημοτικότητά της και εν αναμονή εκλογών, στα τέλη του 2017, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να δώσει, τουλάχιστον άμεσα.

Την ίδια ώρα το προσφυγικό μαίνεται, με την κυβέρνηση πιθανόν να προσδοκά σε μια πιο ελαστική αντιμετώπιση εξαιτίας της μεγάλης αυτής κρίσης, από τους Ευρωπαίους εταίρους. Έτσι, οι τελευταίοι, από τους μεγάλους εχθρούς το καλοκαίρι του 2015, όταν ο πρωθυπουργός προχωρούσε στο δημοψήφισμα επικαλούμενος μάλιστα με θετικό τρόπο τότε έκθεση του ΔΝΤ που έκανε λόγο για ανάγκη κουρέματος 30% στο χρέος και 20ετή περίοδο χάριτος, μετατράπηκαν σε φυσικούς συμμάχους. Το ότι το Ταμείο είχε εγείρει μεγαλύτερες απαιτήσεις στο θέμα του δημοσιονομικού είναι αλήθεια. Όπως επίσης μπορεί κανείς να το κατηγορήσει για ακραίο φιλελευθερισμό, καθώς και για σημαντικές αστοχίες στις προβλέψεις του για την ελληνική οικονομία στα χρόνια της κρίσης. Πλαίσιο όμως που ήταν κοινό σε μεγάλο βαθμό και για τους Ευρωπαίους, οι οποίοι χρησιμοποίησαν σε αρκετές περιστάσεις το Ταμείο, προκειμένου να διευρύνουν τη λίστα των απαιτήσεων προς την Ελλάδα.

Όμως μια πιο προσεκτική ανάγνωση των επίμαχων διαλόγων μεταξύ Τόμσεν - Βελκουλέσκου, αποκαλύπτει και άλλες πτυχές. Όπως ότι το Ταμείο βάζει στο τραπέζι τη χαλάρωση των δημοσιονομικών στόχων, ενώ φέρεται διατεθειμένο να δεχθεί μέτρα ίσως και 2,5% του ΑΕΠ, εφόσον όμως οι στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα χαλαρώσουν. Επιμένει δε σε πιο γενναία μέτρα για το χρέος, πατώντας κυρίως στην ανάγκη του Βερολίνου να κρατήσει το Ταμείο μέσα στο πρόγραμμα. Αν και το «κούρεμα» έχει φύγει από το τραπέζι είναι προφανές πως το Ταμείο, και για λόγους πρεστίζ, όπως είχε πει σε ανύποπτο χρόνο ο κ. Σόιμπλε χωρίς φυσικά να διευκρινίσει τότε σε ποιον αναφερόταν, θέλει κάτι συμπαγές στο θέμα του χρέους, ως όρο για να συμμετάσχει, βάζοντας στο κάδρο και τη χαλάρωση των στόχων για την Ελλάδα. Η κυβέρνηση, και μάλιστα με ηχηρό τρόπο, για λόγους που εκείνη γνωρίζει καλύτερα, επιλέγει να έχει το Ταμείο απέναντί της, χωρίς να επιχειρήσει να ελιχθεί μεταξύ των διαφορετικών θέσεων για να πετύχει ενδεχομένως κάτι καλύτερο στο χρέος. Το ποιος θα ωφεληθεί τελικά από αυτή τη στρατηγική θα το δείξει η ιστορία.