Στην Αθήνα για επαφές με την ελληνική κυβέρνηση θα βρεθεί ο πρόεδρος του Eurogroup
Γερούν Ντέισελμπλουμ στο τέλος Σεπτεμβρίου. Είναι η πρώτη επίσκεψη στην
Ελλάδα του επικεφαλής του Συμβουλίου υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης
μετά την επεισοδιακή αποστολή που είχε γίνει αμέσως μετά τις
βουλευτικές εκλογές του 2015 επί υπουργίας Γιάνη Βαρουφάκη.
Ο κ. Ντέισελμπλουμ είναι προγραμματισμένο να συναντηθεί με τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο στις 25 Σεπτεμβρίου, την επομένη των γερμανικών εκλογών. Κυρίαρχο θέμα στην ατζέντα θα είναι η προώθηση της 3ης αξιολόγησης και των μεταρρυθμίσεων που θα πρέπει να προχωρήσουν μέχρι το τέλος του προγράμματος.
Με δεδομένο και το εκλογικό αποτέλεσμα στη Γερμανία, στο τραπέζι των συζητήσεων θα μπει και το θέμα της διευθέτησης του ελληνικού χρέους, αν και δεν αναμένεται να υπάρξει μετακίνηση του επικεφαλής του Eurogroup από τη θέση που έχει λάβει το όργανο μετά την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης (σ.σ.: η θέση είναι ότι το θέμα της λήψης περαιτέρω μέτρων για τη διευθέτηση του χρέους θα συζητηθεί εφόσον χρειαστεί μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος).
Δεδομένο θεωρείται, τέλος, ότι θα συζητηθεί και το «θέμα ΔΝΤ». Η ελληνική πλευρά αναμένεται να θέσει επιτακτικά το θέμα του ξεκαθαρίσματος της στάσης του Ταμείου, ζητώντας από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς -διαμέσου και του κ. Ντέισελμπλουμ- να μην επαναληφθεί το φαινόμενο των καθυστερήσεων και των απρόοπτων αιτημάτων που παρατηρήθηκε στις δύο προηγούμενες αξιολογήσεις.
Η ελληνική πλευρά δεν αναμένεται να θέσει επισήμως ζήτημα αποχώρησης του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα καθώς υπάρχει στο τραπέζι το θέμα του χρέους. Τα συμφέροντα της Ελλάδας ταυτίζονται στο συγκεκριμένο κομμάτι με τη στάση του ΔΝΤ και η ελληνική πλευρά θα περιμένει να διαπιστώσει στην πράξη πόσο πιεστική θα είναι η Ουάσιγκτον απέναντι στους ευρωπαϊκούς θεσμούς όσον αφορά την εξειδίκευση των μεσοπρόθεσμων μέτρων.
Αναλυτικά, η ατζέντα των συζητήσεων ανάμεσα στον Έλληνα υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο και στον πρόεδρο του Eurogroup αναμένεται να περιλαμβάνει τα ακόλουθα θέματα:
1 Το χρονοδιάγραμμα της 3ης αξιολόγησης. Το θέμα αναμένεται να συζητηθεί επισήμως στο Eurogroup της Παρασκευής στο Ταλίν της Εσθονίας όπου ο κ. Τσακαλώτος -από ελληνικής πλευράς- και οι εκπρόσωποι των θεσμών θα ενημερώσουν τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης για την πορεία εξέλιξης του ελληνικού προγράμματος μετά τη συμφωνία του περασμένου Ιουνίου. Η συζήτηση Τσακαλώτου-Ντέισελμπλουμ δεν αναμένεται να μπει σε λεπτομέρειες για τα προαπαιτούμενα. Η ελληνική κυβέρνηση θέλει να εξασφαλίσει τη δέσμευση των ευρωπαϊκών θεσμών ότι θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια απ’ όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές να μην υπάρξουν κωλυσιεργίες. Βάσει του προγραμματισμού που υπάρχει αυτή τη στιγμή, στο Eurogroup της 9ης Οκτωβρίου που θα πραγματοποιηθεί στο Λουξεμβούργο, θα πρέπει να εγκριθεί η εκταμίευση της υποδόσης των 800 εκατ. ευρώ για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, μιας υποδόσης η οποία έχει συμφωνηθεί στο πλαίσιο ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης.
Στην ίδια συνεδρίαση, θα πρέπει να ανάψει και το πράσινο φως για την 1η κάθοδο των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα. Στο πιο αισιόδοξο σενάριο, η ολοκλήρωση της γ’ αξιολόγησης θα πρέπει να συζητηθεί στο Eurogroup της 6ης Νοεμβρίου που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες ή σε διαφορετική περίπτωση, στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου η οποία είναι προγραμματισμένη για τις 4 του μήνα επίσης στις Βρυξέλλες. Περαιτέρω καθυστέρηση, θα είναι επιζήμια για την ελληνική πλευρά. Το γεγονός ότι θα υπάρξει καθυστέρηση στην εκταμίευση της υποδόσης των πέντε δισ. ευρώ -αλλά και των περίπου 800 εκατ. ευρώ που προορίζονται για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου- θα είναι το λιγότερο. Ο βασικός κίνδυνος είναι ότι θα επανέλθει η αβεβαιότητα που κοστίζει στην ελληνική οικονομία και ότι θα ανοίξει η συζήτηση σχετικά με το αν υπάρχει χρόνος για την ολοκλήρωση των επόμενων τριών αξιολογήσεων που θα πρέπει να γίνουν μέχρι τον Ιούλιο του 2018. Ο Έλληνας πρωθυπουργός έδωσε από την Κυριακή τον τόνο για τη στάση που θα κρατήσει η ελληνική πλευρά: θα τηρηθούν τα συμφωνηθέντα και η ελληνική κυβέρνηση θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να μην υπάρξει καθυστέρηση στην 3η αξιολόγηση.
2 Το θέμα της διευθέτησης του ελληνικού χρέους. Η ελληνική πλευρά δεν περιμένει -ειδικά την επομένη των γερμανικών εκλογών που σημαίνει ότι το τοπίο στη μεγαλύτερη χώρα της Ευρωζώνης θα είναι ακόμη θολό- ότι ο επικεφαλής του Eurogroup θα αλλάξει στάση. Ο κ. Ντέισελμπλουμ προφανώς θα μεταφέρει και πάλι το μήνυμα ότι τα επιπλέον μέτρα για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους θα ληφθούν μετά τη λήξη του 3ου προγράμματος εφόσον χρειαστεί. Αυτό που θα ήθελε η ελληνική πλευρά είναι να αποσαφηνιστεί η στάση των Ευρωπαίων όσον αφορά το αίτημα του ΔΝΤ για «μεγαλύτερη σαφήνεια». Από τον περασμένο Ιούλιο έχει μείνει σε εκκρεμότητα η νέα δανειακή σύμβαση «ανοικτού τύπου» με το ΔΝΤ. Το Ταμείο έχει εγκρίνει την εκταμίευση 1,6 δισ. ευρώ με την Ελλάδα η οποία θα γίνει όμως μόνο αν υπάρξει μεγαλύτερη σαφήνεια όσον αφορά το χρέος. Ουσιαστικά, το Ταμείο περιμένει περισσότερες διευκρινίσεις για το θέμα του χρέους από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Αν αυτές οι διευκρινίσεις δεν γίνουν, το δανειακό πρόγραμμα του ΔΝΤ με την Ελλάδα θα παραμείνει στα αζήτητα καθώς ούτως ή άλλως η λήξη του είναι για τον Ιούλιο του 2018 ταυτόχρονα δηλαδή με το πέρας του 3ου ευρωπαϊκού μνημονίου.
3 Η ατζέντα των διαπραγματεύσεων τόσο για την 3η αξιολόγηση όσο και για τις επόμενες που ακολουθούν μέχρι τη λήξη του προγράμματος. Η Ελλάδα θέλει να αποφύγει μια νέα εμπλοκή που θα μπορούσε να προκαλέσει μια νέα απαίτηση του ΔΝΤ όπως αυτή που προέκυψε τόσο στο πλαίσιο της 1ης αξιολόγησης (δημοσιονομικός κόφτης) όσο και στη 2η (πρόσθετα μέτρα για την περίοδο 2019-2020). Αν η κυβέρνηση κληθεί να υποχωρήσει σε αίτημα για επιβολή νέων δημοσιονομικών μέτρων ή για πρόωρη περικοπή των συντάξεων ή του αφορολογήτου, θα βρεθεί σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Κάτι αντίστοιχο θα συμβεί αν το ΔΝΤ καθίσει στο τραπέζι των διαβουλεύσεων με αίτημα να υπάρξει νέα κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών. Από τον κ. Ντέισελμπλουμ αναμένεται να ζητηθεί η μεσολάβηση ώστε να αποφευχθούν οι εκπλήξεις. Βέβαια, μέχρι την 25η Σεπτεμβρίου είναι πολύ πιθανό να έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο και ως προς το συγκεκριμένο θέμα. Καθοριστικό θα είναι το αν θα κλειδώσει και η επίσκεψη της επικεφαλής του Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ στην Αθήνα στο τέλος του μήνα. Το ταξίδι δεν αναμένεται να πραγματοποιηθεί αν προηγουμένως δεν υπάρχουν σαφείς απαντήσεις στα ανοικτά θέματα.
Ο κ. Ντέισελμπλουμ είναι προγραμματισμένο να συναντηθεί με τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο στις 25 Σεπτεμβρίου, την επομένη των γερμανικών εκλογών. Κυρίαρχο θέμα στην ατζέντα θα είναι η προώθηση της 3ης αξιολόγησης και των μεταρρυθμίσεων που θα πρέπει να προχωρήσουν μέχρι το τέλος του προγράμματος.
Με δεδομένο και το εκλογικό αποτέλεσμα στη Γερμανία, στο τραπέζι των συζητήσεων θα μπει και το θέμα της διευθέτησης του ελληνικού χρέους, αν και δεν αναμένεται να υπάρξει μετακίνηση του επικεφαλής του Eurogroup από τη θέση που έχει λάβει το όργανο μετά την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης (σ.σ.: η θέση είναι ότι το θέμα της λήψης περαιτέρω μέτρων για τη διευθέτηση του χρέους θα συζητηθεί εφόσον χρειαστεί μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος).
Δεδομένο θεωρείται, τέλος, ότι θα συζητηθεί και το «θέμα ΔΝΤ». Η ελληνική πλευρά αναμένεται να θέσει επιτακτικά το θέμα του ξεκαθαρίσματος της στάσης του Ταμείου, ζητώντας από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς -διαμέσου και του κ. Ντέισελμπλουμ- να μην επαναληφθεί το φαινόμενο των καθυστερήσεων και των απρόοπτων αιτημάτων που παρατηρήθηκε στις δύο προηγούμενες αξιολογήσεις.
Η ελληνική πλευρά δεν αναμένεται να θέσει επισήμως ζήτημα αποχώρησης του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα καθώς υπάρχει στο τραπέζι το θέμα του χρέους. Τα συμφέροντα της Ελλάδας ταυτίζονται στο συγκεκριμένο κομμάτι με τη στάση του ΔΝΤ και η ελληνική πλευρά θα περιμένει να διαπιστώσει στην πράξη πόσο πιεστική θα είναι η Ουάσιγκτον απέναντι στους ευρωπαϊκούς θεσμούς όσον αφορά την εξειδίκευση των μεσοπρόθεσμων μέτρων.
Αναλυτικά, η ατζέντα των συζητήσεων ανάμεσα στον Έλληνα υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο και στον πρόεδρο του Eurogroup αναμένεται να περιλαμβάνει τα ακόλουθα θέματα:
1 Το χρονοδιάγραμμα της 3ης αξιολόγησης. Το θέμα αναμένεται να συζητηθεί επισήμως στο Eurogroup της Παρασκευής στο Ταλίν της Εσθονίας όπου ο κ. Τσακαλώτος -από ελληνικής πλευράς- και οι εκπρόσωποι των θεσμών θα ενημερώσουν τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης για την πορεία εξέλιξης του ελληνικού προγράμματος μετά τη συμφωνία του περασμένου Ιουνίου. Η συζήτηση Τσακαλώτου-Ντέισελμπλουμ δεν αναμένεται να μπει σε λεπτομέρειες για τα προαπαιτούμενα. Η ελληνική κυβέρνηση θέλει να εξασφαλίσει τη δέσμευση των ευρωπαϊκών θεσμών ότι θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια απ’ όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές να μην υπάρξουν κωλυσιεργίες. Βάσει του προγραμματισμού που υπάρχει αυτή τη στιγμή, στο Eurogroup της 9ης Οκτωβρίου που θα πραγματοποιηθεί στο Λουξεμβούργο, θα πρέπει να εγκριθεί η εκταμίευση της υποδόσης των 800 εκατ. ευρώ για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, μιας υποδόσης η οποία έχει συμφωνηθεί στο πλαίσιο ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης.
Στην ίδια συνεδρίαση, θα πρέπει να ανάψει και το πράσινο φως για την 1η κάθοδο των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα. Στο πιο αισιόδοξο σενάριο, η ολοκλήρωση της γ’ αξιολόγησης θα πρέπει να συζητηθεί στο Eurogroup της 6ης Νοεμβρίου που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες ή σε διαφορετική περίπτωση, στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου η οποία είναι προγραμματισμένη για τις 4 του μήνα επίσης στις Βρυξέλλες. Περαιτέρω καθυστέρηση, θα είναι επιζήμια για την ελληνική πλευρά. Το γεγονός ότι θα υπάρξει καθυστέρηση στην εκταμίευση της υποδόσης των πέντε δισ. ευρώ -αλλά και των περίπου 800 εκατ. ευρώ που προορίζονται για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου- θα είναι το λιγότερο. Ο βασικός κίνδυνος είναι ότι θα επανέλθει η αβεβαιότητα που κοστίζει στην ελληνική οικονομία και ότι θα ανοίξει η συζήτηση σχετικά με το αν υπάρχει χρόνος για την ολοκλήρωση των επόμενων τριών αξιολογήσεων που θα πρέπει να γίνουν μέχρι τον Ιούλιο του 2018. Ο Έλληνας πρωθυπουργός έδωσε από την Κυριακή τον τόνο για τη στάση που θα κρατήσει η ελληνική πλευρά: θα τηρηθούν τα συμφωνηθέντα και η ελληνική κυβέρνηση θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να μην υπάρξει καθυστέρηση στην 3η αξιολόγηση.
2 Το θέμα της διευθέτησης του ελληνικού χρέους. Η ελληνική πλευρά δεν περιμένει -ειδικά την επομένη των γερμανικών εκλογών που σημαίνει ότι το τοπίο στη μεγαλύτερη χώρα της Ευρωζώνης θα είναι ακόμη θολό- ότι ο επικεφαλής του Eurogroup θα αλλάξει στάση. Ο κ. Ντέισελμπλουμ προφανώς θα μεταφέρει και πάλι το μήνυμα ότι τα επιπλέον μέτρα για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους θα ληφθούν μετά τη λήξη του 3ου προγράμματος εφόσον χρειαστεί. Αυτό που θα ήθελε η ελληνική πλευρά είναι να αποσαφηνιστεί η στάση των Ευρωπαίων όσον αφορά το αίτημα του ΔΝΤ για «μεγαλύτερη σαφήνεια». Από τον περασμένο Ιούλιο έχει μείνει σε εκκρεμότητα η νέα δανειακή σύμβαση «ανοικτού τύπου» με το ΔΝΤ. Το Ταμείο έχει εγκρίνει την εκταμίευση 1,6 δισ. ευρώ με την Ελλάδα η οποία θα γίνει όμως μόνο αν υπάρξει μεγαλύτερη σαφήνεια όσον αφορά το χρέος. Ουσιαστικά, το Ταμείο περιμένει περισσότερες διευκρινίσεις για το θέμα του χρέους από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Αν αυτές οι διευκρινίσεις δεν γίνουν, το δανειακό πρόγραμμα του ΔΝΤ με την Ελλάδα θα παραμείνει στα αζήτητα καθώς ούτως ή άλλως η λήξη του είναι για τον Ιούλιο του 2018 ταυτόχρονα δηλαδή με το πέρας του 3ου ευρωπαϊκού μνημονίου.
3 Η ατζέντα των διαπραγματεύσεων τόσο για την 3η αξιολόγηση όσο και για τις επόμενες που ακολουθούν μέχρι τη λήξη του προγράμματος. Η Ελλάδα θέλει να αποφύγει μια νέα εμπλοκή που θα μπορούσε να προκαλέσει μια νέα απαίτηση του ΔΝΤ όπως αυτή που προέκυψε τόσο στο πλαίσιο της 1ης αξιολόγησης (δημοσιονομικός κόφτης) όσο και στη 2η (πρόσθετα μέτρα για την περίοδο 2019-2020). Αν η κυβέρνηση κληθεί να υποχωρήσει σε αίτημα για επιβολή νέων δημοσιονομικών μέτρων ή για πρόωρη περικοπή των συντάξεων ή του αφορολογήτου, θα βρεθεί σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Κάτι αντίστοιχο θα συμβεί αν το ΔΝΤ καθίσει στο τραπέζι των διαβουλεύσεων με αίτημα να υπάρξει νέα κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών. Από τον κ. Ντέισελμπλουμ αναμένεται να ζητηθεί η μεσολάβηση ώστε να αποφευχθούν οι εκπλήξεις. Βέβαια, μέχρι την 25η Σεπτεμβρίου είναι πολύ πιθανό να έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο και ως προς το συγκεκριμένο θέμα. Καθοριστικό θα είναι το αν θα κλειδώσει και η επίσκεψη της επικεφαλής του Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ στην Αθήνα στο τέλος του μήνα. Το ταξίδι δεν αναμένεται να πραγματοποιηθεί αν προηγουμένως δεν υπάρχουν σαφείς απαντήσεις στα ανοικτά θέματα.
