Απαγορεύει την κατάρτιση μισθωτικών συμβάσεων σε
περίπτωση αυθαιρεσιών στο προς ενοικίαση ακίνητο το νομοσχέδιο περί
αυθαιρέτων με την ονομασία «Έλεγχος και προστασία του δομημένου
περιβάλλοντος», το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή ταυτόχρονα με την
υπογραφή κοινής υπουργικής απόφασης για την παράταση της ισχύος του
προηγούμενου νόμου 4178/2013 για έναν μήνα. Ακόμη, η βεβαίωση μηχανικού
περί μη αυθαιρέτου, η οποία ισχύει και σήμερα για κάθε δικαιοπραξία εν
ζωή, επεκτείνεται για να συμπεριλάβει και των αιτία θανάτου δωρεών.
Το εν λόγω ν/σ του ΥΠΕΝ που συζητείται τον τελευταίο ενάμιση χρόνο περιλαμβάνει ρυθμίσεις για τους μηχανισμούς και τα μέσα ελέγχου της ποιότητας του δομημένου περιβάλλοντος (τμήμα Α), το πλαίσιο δόμησης (τμήμα Β), τον έλεγχο υλοποίησης χωρικού σχεδιασμού - κοινόχρηστοι χώροι και περιβαλλοντικό ισοζύγιο (τμήμα Γ), την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης (τμήμα Δ), ενώ στο τέλος του έχει μια σειρά από άρθρα - παρεμβάσεις άσχετα με το κυρίως αντικείμενο, όπως το πώς διευθετείται η ενεργειακή αυτονόμηση ενός διαμερίσματος πολυκατοικίας.
Ηλεκτρονική ταυτότητα
Σε αντίθεση με όσα μέχρι στιγμής είχαν συζητηθεί αναφορικά με τον θεσμό της ηλεκτρονικής ταυτότητας των κτηρίων, το σχέδιο νόμου που έχει κατατεθεί στη Βουλή θεσπίζει υποχρεωτική την ηλεκτρονική ταυτότητα για τα υφιστάμενα ιδιωτικά κτήρια (εκτός ορισμένων ειδικών περιπτώσεων) μόνο στην περίπτωση της μεταβίβασής τους. Ο αρμόδιος υπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Σταθάκης όπως φαίνεται προσχώρησε στην άποψη ότι δεν πρέπει σε αυτή τη φάση να επιβαρυνθεί περαιτέρω ο πολίτης.
Αναλυτικότερα, εντός πέντε ετών ηλεκτρονική ταυτότητα (καταχώρηση ηλεκτρονικά όλων των αναγκαίων στοιχείων ενός ακινήτου) θα πρέπει να αποκτήσουν τα κτήρια που ανήκουν στο Δημόσιο, ΟΤΑ και ΝΠΔΔ αυτών, καθώς και αυτά που στεγάζουν υπηρεσίες του Δημοσίου, των ΟΤΑ και ΝΠΔΔ. Επίσης, κτήρια συνάθροισης κοινού (όπως συνεδριακά κέντρα, εκθέσεις), καθώς και ειδικές κατηγορίες όπως τουριστικά καταλύματα άνω των 300 τ.μ., πρατήρια καυσίμων, σωφρονιστικά καταστήματα. Για τα λοιπά κτήρια η υποχρέωση ηλεκτρονικής ταυτότητας υφίσταται προκειμένου ο ιδιοκτήτης να μεταβιβάσει το ακίνητό του, επομένως αποτελεί απαραίτητο στοιχείο που προσκομίζεται κατά τη μεταβίβαση ακινήτου. Υποχρεωτική γίνεται η ηλεκτρονική ταυτότητα για όλα τα νέα κτήρια.
Χωρικός σχεδιασμός
Με τα άρθρα στο Γ’ τμήμα για τον έλεγχο υλοποίησης χωρικού σχεδιασμού - κοινόχρηστοι χώροι και περιβαλλοντικό ισοζύγιο επιχειρείται ο έλεγχος και η επίσπευση υλοποίησης του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού και η ενεργοποίηση του θεσμού της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης (ΜΣΔ) και της Τράπεζας Γης σε συμμόρφωση προς την πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), ως ευέλικτου και αποτελεσματικού πολεοδομικού μηχανισμού άσκησης ρυθμιστικού ελέγχου και προστασίας του φυσικού, πολιτιστικού και οικιστικού περιβάλλοντος, με δράσεις περιβαλλοντικής και πολεοδομικής αναβάθμισης, που αποσκοπούν κυρίως στην εξασφάλιση των απαιτούμενων κοινόχρηστων χώρων μέσω τίτλων εισφορών για το περιβαλλοντικό ισοζύγιο.
Βάσει στοιχείων της αρμόδιας διεύθυνσης του ΥΠΕΝ που παρατίθενται στην αιτιολογική έκθεση, οι δήμοι αδυνατούν να προχωρήσουν στις απαλλοτριώσεις κοινόχρηστων χώρων με αποτέλεσμα να υφίσταται άμεσος κίνδυνος απώλειας της πλειοψηφίας των χαρακτηρισμένων χώρων ως κοινόχρηστων. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η συνολική επιφάνεια των κοινόχρηστων χώρων που κινδυνεύουν να μετατραπούν σε οικοδομήσιμους χώρους λόγω αδυναμίας συντέλεσης των σχετικών απαλλοτριώσεων, με καταβολή σε χρήμα των οφειλόμενων αποζημιώσεων, ανέρχεται σε 7.500 στρέμματα, με εκτιμώμενη δαπάνη για αυτές το ποσό των 5,6 δισ. ευρώ. Σύμφωνα, επίσης, με στοιχεία που παρατίθενται, καθώς ο θεσμός της μεταφοράς συντελεστή δόμησης είχε καθιερωθεί με τον ν. 3044/2002, όμως δεν λειτουργεί από το 2007 εξαιτίας παρέμβασης του ΣτΕ, εκκρεμούν αποζημιώσεις εκτιμώμενης αξίας 185 εκατ. ευρώ.
Τράπεζα Γης
Η προς καθιέρωση Τράπεζα Γης θα χρησιμοποιηθεί και για την «τακτοποίηση» των αυθαιρέτων μεγάλης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης (κατηγορία 5) με την υποχρεωτική εντός επταετίας εξασφάλιση συντελεστή δόμησης ίσου με την υπέρβαση δόμησης που έχουν κάνει από την Τράπεζα Γης. Αναφορικά με την τακτοποίηση των αυθαιρέτων, το εν λόγω νομοσχέδιο διατηρεί την κόκκινη γραμμή του ν. 4014 και έτσι δεν μπορεί να ενταχθεί στον νόμο αυθαίρετο κατασκευασμένο μετά τις 28/7/2011. Στις λοιπές ρυθμίσεις, μεταξύ άλλων, προβλέπεται ότι για πράξεις επιβολής εισφοράς σε χρήμα που εκδόθηκαν μετά την 1η Ιανουάριου 2009 και εκδίδονται μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2019 εφαρμόζεται ενιαία ποσοστιαία μείωση επί του αρχικού ποσού εισφοράς σε χρήμα ίση με 20%. Η ρύθμιση αποσκοπεί στην ελάφρυνση των υποχρεώσεων των ιδιοκτητών γης στις προς ένταξη και πολεοδόμηση περιοχές.
Το εν λόγω ν/σ του ΥΠΕΝ που συζητείται τον τελευταίο ενάμιση χρόνο περιλαμβάνει ρυθμίσεις για τους μηχανισμούς και τα μέσα ελέγχου της ποιότητας του δομημένου περιβάλλοντος (τμήμα Α), το πλαίσιο δόμησης (τμήμα Β), τον έλεγχο υλοποίησης χωρικού σχεδιασμού - κοινόχρηστοι χώροι και περιβαλλοντικό ισοζύγιο (τμήμα Γ), την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης (τμήμα Δ), ενώ στο τέλος του έχει μια σειρά από άρθρα - παρεμβάσεις άσχετα με το κυρίως αντικείμενο, όπως το πώς διευθετείται η ενεργειακή αυτονόμηση ενός διαμερίσματος πολυκατοικίας.
Ηλεκτρονική ταυτότητα
Σε αντίθεση με όσα μέχρι στιγμής είχαν συζητηθεί αναφορικά με τον θεσμό της ηλεκτρονικής ταυτότητας των κτηρίων, το σχέδιο νόμου που έχει κατατεθεί στη Βουλή θεσπίζει υποχρεωτική την ηλεκτρονική ταυτότητα για τα υφιστάμενα ιδιωτικά κτήρια (εκτός ορισμένων ειδικών περιπτώσεων) μόνο στην περίπτωση της μεταβίβασής τους. Ο αρμόδιος υπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Σταθάκης όπως φαίνεται προσχώρησε στην άποψη ότι δεν πρέπει σε αυτή τη φάση να επιβαρυνθεί περαιτέρω ο πολίτης.
Αναλυτικότερα, εντός πέντε ετών ηλεκτρονική ταυτότητα (καταχώρηση ηλεκτρονικά όλων των αναγκαίων στοιχείων ενός ακινήτου) θα πρέπει να αποκτήσουν τα κτήρια που ανήκουν στο Δημόσιο, ΟΤΑ και ΝΠΔΔ αυτών, καθώς και αυτά που στεγάζουν υπηρεσίες του Δημοσίου, των ΟΤΑ και ΝΠΔΔ. Επίσης, κτήρια συνάθροισης κοινού (όπως συνεδριακά κέντρα, εκθέσεις), καθώς και ειδικές κατηγορίες όπως τουριστικά καταλύματα άνω των 300 τ.μ., πρατήρια καυσίμων, σωφρονιστικά καταστήματα. Για τα λοιπά κτήρια η υποχρέωση ηλεκτρονικής ταυτότητας υφίσταται προκειμένου ο ιδιοκτήτης να μεταβιβάσει το ακίνητό του, επομένως αποτελεί απαραίτητο στοιχείο που προσκομίζεται κατά τη μεταβίβαση ακινήτου. Υποχρεωτική γίνεται η ηλεκτρονική ταυτότητα για όλα τα νέα κτήρια.
Χωρικός σχεδιασμός
Με τα άρθρα στο Γ’ τμήμα για τον έλεγχο υλοποίησης χωρικού σχεδιασμού - κοινόχρηστοι χώροι και περιβαλλοντικό ισοζύγιο επιχειρείται ο έλεγχος και η επίσπευση υλοποίησης του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού και η ενεργοποίηση του θεσμού της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης (ΜΣΔ) και της Τράπεζας Γης σε συμμόρφωση προς την πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), ως ευέλικτου και αποτελεσματικού πολεοδομικού μηχανισμού άσκησης ρυθμιστικού ελέγχου και προστασίας του φυσικού, πολιτιστικού και οικιστικού περιβάλλοντος, με δράσεις περιβαλλοντικής και πολεοδομικής αναβάθμισης, που αποσκοπούν κυρίως στην εξασφάλιση των απαιτούμενων κοινόχρηστων χώρων μέσω τίτλων εισφορών για το περιβαλλοντικό ισοζύγιο.
Βάσει στοιχείων της αρμόδιας διεύθυνσης του ΥΠΕΝ που παρατίθενται στην αιτιολογική έκθεση, οι δήμοι αδυνατούν να προχωρήσουν στις απαλλοτριώσεις κοινόχρηστων χώρων με αποτέλεσμα να υφίσταται άμεσος κίνδυνος απώλειας της πλειοψηφίας των χαρακτηρισμένων χώρων ως κοινόχρηστων. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η συνολική επιφάνεια των κοινόχρηστων χώρων που κινδυνεύουν να μετατραπούν σε οικοδομήσιμους χώρους λόγω αδυναμίας συντέλεσης των σχετικών απαλλοτριώσεων, με καταβολή σε χρήμα των οφειλόμενων αποζημιώσεων, ανέρχεται σε 7.500 στρέμματα, με εκτιμώμενη δαπάνη για αυτές το ποσό των 5,6 δισ. ευρώ. Σύμφωνα, επίσης, με στοιχεία που παρατίθενται, καθώς ο θεσμός της μεταφοράς συντελεστή δόμησης είχε καθιερωθεί με τον ν. 3044/2002, όμως δεν λειτουργεί από το 2007 εξαιτίας παρέμβασης του ΣτΕ, εκκρεμούν αποζημιώσεις εκτιμώμενης αξίας 185 εκατ. ευρώ.
Τράπεζα Γης
Η προς καθιέρωση Τράπεζα Γης θα χρησιμοποιηθεί και για την «τακτοποίηση» των αυθαιρέτων μεγάλης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης (κατηγορία 5) με την υποχρεωτική εντός επταετίας εξασφάλιση συντελεστή δόμησης ίσου με την υπέρβαση δόμησης που έχουν κάνει από την Τράπεζα Γης. Αναφορικά με την τακτοποίηση των αυθαιρέτων, το εν λόγω νομοσχέδιο διατηρεί την κόκκινη γραμμή του ν. 4014 και έτσι δεν μπορεί να ενταχθεί στον νόμο αυθαίρετο κατασκευασμένο μετά τις 28/7/2011. Στις λοιπές ρυθμίσεις, μεταξύ άλλων, προβλέπεται ότι για πράξεις επιβολής εισφοράς σε χρήμα που εκδόθηκαν μετά την 1η Ιανουάριου 2009 και εκδίδονται μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2019 εφαρμόζεται ενιαία ποσοστιαία μείωση επί του αρχικού ποσού εισφοράς σε χρήμα ίση με 20%. Η ρύθμιση αποσκοπεί στην ελάφρυνση των υποχρεώσεων των ιδιοκτητών γης στις προς ένταξη και πολεοδόμηση περιοχές.
