Οι παγίδες και οι προσδοκίες του νέου Προϋπολογισμού

Προϋπολογισμός που εγκαινιάζει την εποχή της πρωτοφανούς λιτότητας με στόχο για υπέρ πλεόνασμα 3,82% του ΑΕΠ (από 2,44% φέτος) και βασίζει την επιτυχία του σε μία σειρά από παραδοχές που πρέπει να φανεί αν θα ευοδωθούν, κατατέθηκε στη Βουλή.

Ο προϋπολογισμός στηρίζεται στον φιλόδοξο στόχο ισχυρής ανάπτυξης κατά 2,5% - για πρώτη φορά μετά από χρόνια ύφεσης ή χαμηλών αναπτυξιακών πτήσεων (άνοδος ΑΕΠ 1,6% προβλέπεται για φέτος).

Προϋποθέτει όμως - όπως παραδέχονται και οι συντάκτες της Εισηγητικής του έκθεσης - ότι θα αποφευχθούν τέσσερις κίνδυνοι: Ότι θα ολοκληρωθεί "ομαλά" το μνημόνιο, θα υπάρξει ασφαλής επιστροφή στις διεθνείς χρηματαγορές με τη δημιουργία ενός ικανού ταμειακού αποθέματος ασφαλείας, ότι θα εφαρμοσθούν τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος αλλά και ότι θα επικρατήσουν ομαλές συνθήκες στο διεθνές γεωπολιτικό και οικονομικό περιβάλλον.

Γίνεται σαφές από το κείμενο της εισηγητικής ότι ίσως ο πιο σημαντικός αστάθμητος παράγοντας του νέου προϋπολογισμού είναι οι αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν για την απομείωση του χρέους.

Η περιγραφή στο κείμενο της εισηγητικής  είναι αρκετά φειδωλή, όπως συγκρατημένες είναι και οι αναφορές για τη διαδικασία εξόδου στις αγορές πριν και μετά τον Αύγουστο του 2018.

Ιδιωτικοποιήσεις, ΠΔΕ και κρατικά φέσια

Ένας άλλος φιλόδοξος στόχος που τίθεται είναι τα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις, τα οποία αναμένονται στα 2,7 δισ. ευρώ το 2018, εκ των οποίων ένα μεγάλο μέρος προέρχεται από νέες κινήσεις και ένα άλλο μέρος από έσοδα που δεν έφτασαν στα κρατικά ταμεία ως και φέτος. Μάλιστα τα αναλυτικά στοιχεία της Εισηγητικής δείχνουν ότι προς το παρόν μόνο 1 στα 2 ευρώ έχει φτάσει στα κρατικά ταμεία. Και οι ιδιωτικοποιήσεις είναι ένα βασικό προαπαιτούμενο που προσμετράται και στις αποφάσεις για το χρέος.

Ένα επιπλέον πεδίο ασάφειας είναι το Αναπτυξιακό. Ο προϋπολογισμός του 2018 - όπως ήταν αναμενόμενο άλλωστε - άφησε καθηλωμένες τα 6,75 δισ. ευρώ τις δημόσιες επενδύσεις (ΠΔΕ), δηλαδή σε μία αξία στην οποία αναμένεται να διατηρηθούν και τα επόμενα χρόνια λόγω της σφικτής δημοσιονομικής πολιτικής. Και μένει να φανεί πώς θα ξεδιπλωθεί το αναπτυξιακό αντιστάθμισμα που περιγράφηκε στην απόφαση του Eurogroup του προηγούμενου Ιουνίου για να τονωθεί ο αναπτυξιακός στόχος και να υπάρξει αντιστάθμισμα στα νέα μέτρα που… έρχονται.

Επίσης, μένει να φανεί πώς θα διαμορφωθούν οι συνθήκες ρευστότητας στην αγορά που τονώνεται εκ των υστέρων φέτος από το μέρισμα των 1,4 δισ. ευρώ αλλά για το 2018 προς το παρόν υπάρχει μόνο η παραδοχή ότι δεν θα εξαλειφθούν ούτε στο τέλος του επόμενου χρόνου τα κρατικά φέσια,  όπως προβλεπόταν στο μνημόνιο.

Νέα μέτρα 1,86 δισ. ευρώ

Άγνωστο παραμένει το εαν η παραδοχή ότι μέσα σε μόλις ενάμιση μήνα ο στόχος για τα έσοδα του 2017 μειώθηκε κατά 200 εκατομμύρια ευρώ θα συνεχιστεί και το 2018: Ταα στοιχεία δείχνουν μείωση κατά 200 εκατ. περίπου στον φετινό στόχο των τακτικών εσόδων (στα 52,055 δισ. ευρώ από 52,218 δισ. ευρώ στόχου τον Οκτώβριο).

Ο προϋπολογισμός του 2018 στηρίζεται στο δημοσιονομικό πεδίο σε αύξηση των εσόδων κατά 2,1 δισ. ευρώ αλλά και σε περικοπές δαπανών 2,08 δισ. ευρώ (περιλαμβανομένων παρεμβάσεων 1,6 δισ. ευρώ στο συνταξιοδοτικό, αλλά και αύξησης δαπάνης για μισθοδοσία στο δημόσιο).

Η καθαρή αύξηση των νέων δημοσιονομικών μέτρων φτάνουν στο 1,86 δισ. ευρώ σύμφωνα με όσα αναφέρονται όχι στην Εισηγητική, αλλά στον Μεσοπρόθεσμο Προϋπολογισμό του προηγούμενου Μαΐου (σ.σ. ανάλογος πίνακας των παρεμβάσεων που έχουν θεσπιστεί απουσιάζει από την φετινή Εισηγητική).

Στο Μεσοπρόθεσμο  αναφέρεται ότι φέτος θεσπίστηκαν παρεμβάσεις 500 εκατ. ευρώ. Αυξάνονται συνολικά στα 1,86 δισ. ευρώ περίπου μαζί με τα μέτρα που συμφωνήθηκαν με την αρχική συμφωνία του 2015, αλλά και την πρώτη αξιολόγηση του 2016.

Περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων αυξήσεις στις εισφορές των επαγγελματιών, παρεμβάσεις στα επιδόματα, στην υγεία και στις συντάξεις, την φορολόγηση δραστηριοτήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων τύπου Airbnb, την κατάργηση της μείωσης του φόρου εισοδήματος για ιατρικές δαπάνες, την κατάργηση της έκπτωσης κατά 1,5% στην φορολογία εισοδήματος, την κατάργηση της έκπτωσης από το φορολογητέο ποσό της βουλευτικής αποζημίωσης, αλλά και της θέσπισης ανώτατου ορίου δαπάνης για το επίδομα πετρελαίου θέρμανσης.

Μάλιστα τίθενται πολύ φιλόδοξοι στόχοι από τον πρώτο μήνα του έτους, όπως προκύπτει από την κατανομή ανά μήνα της κρατικών επιδόσεων για το 2018. Παρόλα αυτά γίνεται σαφές ότι το ταμειακό ισοζύγιο του προϋπολογισμού γίνεται αρνητικό από τους πρώτους μήνες του 2018 παρά την πρόβλεψη εισροής δόσεων 5,5 δισ. ευρώ φέτος (στόχος που όπως παραδέχονται και στην Εισηγητική μπορεί να αλλάξει).

Σημειώνεται ότι στην επιστολή τους προς τη Βουλή των Ελλήνων κατά την χθεσινή κατάθεση του Προϋπολογισμού, οι κ.κ. Τσακαλώτος και Χουλιαράκης αναφέρουν μεταξύ άλλων ότι "η αναγκαία δημοσιονομική προσαρμογή των ετών 2015 - 18 συνοδεύτηκε από τη σταδιακή ενίσχυση της προστασίας των πιο ευάλωτων στρωμάτων με την πλήρη ανάπτυξη εργαλείων όπως το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης αλλά και παρεμβάσεων κοινωνικής πολιτικής στον κρίσιμο τομέα αντιμετώπισης της παιδικής φτώχειας.

Ειδικά για το έτος 2018, οι εξοικονομήσεις που προκύπτουν από την επιτυχημένη επισκόπηση των πρωτογενών λειτουργικών δαπανών, θα χρηματοδοτήσουν μια σειρά πρόσθετων δράσεων κοινωνικής προστασίας".

Επισημαίνουν ότι "στα έτη που ακολουθούν, οι ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης που προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2018 - 21 είναι επαρκείς για να εξασφαλίζουν τον δημοσιονομικό χώρο ώστε να διευρυνθούν οι παρεμβάσεις ενίσχυσης της κοινωνικής προστασίας αλλά και να εφαρμοστούν μειώσεις φορολογικών συντελεστών νοικοκυριών και επιχειρήσεων".