Το κείμενο που διέρρευσε από τουρκικά μέσα αποκαλύπτει ότι η Τουρκία και η κυβέρνηση Σαράτζ της Λιβύης δεν προχώρησαν σε απλή καταγραφή προθέσεων, όπως θα υπέθετε κανείς με βάση τον όρο "μνημόνιο, αλλά σε πλήρη οριοθέτηση των θαλασσίων δικαιοδοσιών τους, ήτοι ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.
Επιπλέον, οι δύο πλευρές δεσμεύονται σε συνεκμετάλλευση τυχόν υποθαλάσσιων πόρων εντοπισθούν να εκτείνονται στις θαλάσσιες δικαιοδοσίες τους, όπως αυτές τις οριοθετούν, ενώ καθένα από τα συνυπογράψαντα μέρη αναλαμβάνει την ευθύνη να διαβουλευθεί με το άλλο σε περίπτωση οριοθέτησης των θαλασσίων δικαιοδοσιών του με τρίτους (λ.χ. η Λιβύη με την Αίγυπτο ή την Ελλάδα).
Από τη στιγμή που θα τεθούν σε ισχύ, τα συμφωνηθέντα θα κατατεθούν στη Γραμματεία του ΟΗΕ.
Μολονότι το όριο των δύο φερόμενων δικαιοδοσιών έχει μικρή έκταση, είναι από πολιτική άποψη κρίσιμο, διότι δεν θα μπορούσε να προκύψει στον χάρτη παρά μόνο με την υιοθέτηση της τουρκικής εκδοχής ότι τα νησιά (ακόμη και του μεγέθους της Κρήτης) δεν έχουν δικαίωμα παρά μόνο σε χωρικά ύδατα και όχι υφαλοκρηπίδα ή ΑΟΖ. Όταν λοιπόν η Άγκυρα επικαλείται την καθιερωμένη αρχή της "μέσης γραμμής” την ερμηνεύει με αναφορά στα ηπειρωτικά εδάφη.
Τυφλό σημείο της συμφωνίας παραμένει, ωστόσο, το γεγονός ότι αυτή τίθεται σε ισχύ με την ολοκλήρωση των εσωτερικών νομικών ενεργειών της κάθε πλευράς, ήτοι την επικύρωση από το κοινοβούλιό της. Και η μεν Τουρκική Εθνοσυνέλευση, όπου το κείμενο θα κατατεθεί εντός της ημέρας, επισπεύδει, στη Λιβύη όμως το κοινοβούλιο εδρεύει στο Τομπρούκ, ανταγωνίζεται την κυβέρνηση Σαράτζ που εδρεύει στην Τρίπολη και αρνείται να δεχθεί τη συμφωνία με την Τουρκία.
Τι αναφέρει η συμφωνία
Με βάση το κείμενο της συμφωνίας που διέρρευσε από τουρκικά μέσα ενημέρωσης προβλέπονται τα εξής:
Η κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Τουρκίας και η κυβέρνηση της Εθνικής Συμμαχίας-Κράτους της Λιβύης, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευσή τους στις αρχές και στους στόχους του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών,
Έχοντας αποφασίσει να καθορίσουν μια ακριβή και δίκαιη οριοθέτηση των αντίστοιχων θαλάσσιων ζωών στη Μεσόγειο στις οποίες οι δύο χώρες ασκούν κυριαρχία, κυριαρχικά δικαιώματα και δικαιοδοσία σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες του διεθνούς δικαίου και λαμβάνοντας υπόψη όλες τις σχετικές περιστάσεις,
Λαμβάνοντας υπόψη την προθυμία των δύο χωρών να πετύχουν δίκαιες και αμοιβαίως αποδεκτές λύσεις στα προαναφερθέντα θέματα μέσω εποικοδομητικών διαπραγματεύσεων και με το πνεύμα σχέσεων καλής φιλίας,
Πεπεισμένες ότι αυτό το Μνημόνιο Συναντίληψης θα συμβάλει στην ενίσχυση των σχέσεων και θα ενθαρρύνει περαιτέρω συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών προς το συμφέρον των δύο αδερφικών κρατών,
Έχουν συμφωνήσει τα ακόλουθα:
Άρθρο I
ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ
1.Τα όρια της Υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στη Μεσόγειο μεταξύ της Κυβέρνησης της Τουρκίας και της Κυβέρνησης Εθνικής Συμμαχίας-Κράτους της Λιβύης ξεκινούν στο "Σημείο Α" (34ο 16’ 13.720’’ν – 026ο 19’ 11.640’’Ε) και τελειώνουν στο Σημείο Β (34ο 09’ 07.0’’Ν – 026ο 39’ 06.3’’Ε).
Οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει σε αυτά τα όρια.
2.Τα όρια της Υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης που καθορίζονται στο Άρθρο 1, παράγραφο 1 αυτού του Μνημονίου Συναντίληψης φαίνονται στον Θαλάσσιο Χάρτη ΙΝΤ 308 (Πηγή Δεδομένων: ΒΑ Έκδοση Χάρτη 991), κλίμακα 1:1 102 000 (Παράρτημα 1). Οι συντεταγμένες φαίνονται στο διάγραμμα στο Παράρτημα 1 στο σύστημα συντεταγμένων. ΟΙ γεωγραφικές συντεταγμένες αναφέρονται στο Άρθρο 1 αυτού του Μνημονίου Συναντίληψης και εκφράζονται με όρους του Παγκοσμίου Γεωδαιτικού Συστήματος 1984 (WGS’84).
3.Τα βασικά σημεία των συντεταγμένων που χρησιμοποιούνται για να καθορίσουν τη γραμμή ισορροπίας φαίνονται στο Παράρτημα
ΑΡΘΡΟ II
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ ΣΥΝΑΝΤΙΛΗΨΗΣ
Τα παραρτήματα που αναφέρονται στη δεύτερη και τρίτη παράγραφο του Άρθρο 1, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του παρόντος Μνημονίου.
Άρθρο III
ΕΓΓΡΑΦΗ
Με την έναρξη ισχύος του, το παρόν Μνημόνιο Συναντίληψης εγγράφεται στην γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με το Άρθρο 102 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Άρθρο IV
ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΔΙΑΦΩΝΙΩΝ
1.Οποιαδήποτε διαφωνία προκύψει μεταξύ των δύο πλευρών από την ερμηνεία ή εφαρμογή αυτού του Μνημονίου Συναντίληψης θα πρέπει να διευθετείται μέσω διπλωματικών οδών στο πνεύμα της αμοιβαίας κατανόησης και συνεργασίας, σύμφωνα με το Άρθρο 33 τοπυ Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
2.Σε περίπτωση που υπάρχουν εθνικοί πόροι που εκτείνονται πέρα από την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της μιας πλευράς στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της άλλης, οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να συνεργαστούν προκειμένου να φθάσουν σε μια συμφωνία για τις λεπτομέρειες της αξιοποίησης τέτοιων πόρων.
3.Εάν οποιαδήποτε από τις δύο πλευρές εμπλέκεται σε διαπραγματεύσεις που αποσκοπούν στην οριοθέτηση της ΑΠΟκλειστικής Οικονομικής Ζώνης του με άλλο κράτος, αυτή η πλευρά, προτού έλθει σε τελική συμφωνία με το άλλο κράτος, θα πρέπει να ενημερώσει και να διαβουλευθεί με την άλλη πλευρά.
Άρθρο V
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ
Οποιαδήποτε από τις δύο πλευρές μπορεί να προτείνει τροποποίηση ή επανεξέταση αυτού του Μνημονίου Συναντίληψης μέσω διπλωματικών οδών, εάν κρίνεται απαραίτητο εκτός των Άρθρων 1 και 2. Οι τροποποιήσεις γίνονται με τη συναίνεση των πλευρών.
Άρθρο VI
ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ
Αυτό το Μνημόνιο Συναντίληψης αρχίζει να ισχύει από την ημερομηνία παραλαβής της τελευταίας γραπτής κοινοποίησης με βάση την οποία οι πλευρές αλληλοενημερώνονται μέσω διπλωματικών οδών για την ολοκλήρωση των νομικών τους διαδικασιών που απαιτούνται για την έναρξη ισχύος του Μνημονίου Συναντίληψης.
Αυτό το Μνημόνιο Συναντίληψης συνήφθη στην Κωνσταντινούπολη στις 27 Νοεμβρίου 2019 σε δύο πρωτότυπα αντίγραφα στην τουρκική, αραβική και αγγλική γλώσσα, με όλα τα κείμενα να είναι εξίσου αυθεντικά. Σε περίπτωση απόκλισης της ερμηνείας, υπερισχύει το αγγλικό κείμενο.
Επιπλέον, οι δύο πλευρές δεσμεύονται σε συνεκμετάλλευση τυχόν υποθαλάσσιων πόρων εντοπισθούν να εκτείνονται στις θαλάσσιες δικαιοδοσίες τους, όπως αυτές τις οριοθετούν, ενώ καθένα από τα συνυπογράψαντα μέρη αναλαμβάνει την ευθύνη να διαβουλευθεί με το άλλο σε περίπτωση οριοθέτησης των θαλασσίων δικαιοδοσιών του με τρίτους (λ.χ. η Λιβύη με την Αίγυπτο ή την Ελλάδα).
Από τη στιγμή που θα τεθούν σε ισχύ, τα συμφωνηθέντα θα κατατεθούν στη Γραμματεία του ΟΗΕ.
Μολονότι το όριο των δύο φερόμενων δικαιοδοσιών έχει μικρή έκταση, είναι από πολιτική άποψη κρίσιμο, διότι δεν θα μπορούσε να προκύψει στον χάρτη παρά μόνο με την υιοθέτηση της τουρκικής εκδοχής ότι τα νησιά (ακόμη και του μεγέθους της Κρήτης) δεν έχουν δικαίωμα παρά μόνο σε χωρικά ύδατα και όχι υφαλοκρηπίδα ή ΑΟΖ. Όταν λοιπόν η Άγκυρα επικαλείται την καθιερωμένη αρχή της "μέσης γραμμής” την ερμηνεύει με αναφορά στα ηπειρωτικά εδάφη.
Τυφλό σημείο της συμφωνίας παραμένει, ωστόσο, το γεγονός ότι αυτή τίθεται σε ισχύ με την ολοκλήρωση των εσωτερικών νομικών ενεργειών της κάθε πλευράς, ήτοι την επικύρωση από το κοινοβούλιό της. Και η μεν Τουρκική Εθνοσυνέλευση, όπου το κείμενο θα κατατεθεί εντός της ημέρας, επισπεύδει, στη Λιβύη όμως το κοινοβούλιο εδρεύει στο Τομπρούκ, ανταγωνίζεται την κυβέρνηση Σαράτζ που εδρεύει στην Τρίπολη και αρνείται να δεχθεί τη συμφωνία με την Τουρκία.
Τι αναφέρει η συμφωνία
Με βάση το κείμενο της συμφωνίας που διέρρευσε από τουρκικά μέσα ενημέρωσης προβλέπονται τα εξής:
Η κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Τουρκίας και η κυβέρνηση της Εθνικής Συμμαχίας-Κράτους της Λιβύης, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευσή τους στις αρχές και στους στόχους του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών,
Έχοντας αποφασίσει να καθορίσουν μια ακριβή και δίκαιη οριοθέτηση των αντίστοιχων θαλάσσιων ζωών στη Μεσόγειο στις οποίες οι δύο χώρες ασκούν κυριαρχία, κυριαρχικά δικαιώματα και δικαιοδοσία σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες του διεθνούς δικαίου και λαμβάνοντας υπόψη όλες τις σχετικές περιστάσεις,
Λαμβάνοντας υπόψη την προθυμία των δύο χωρών να πετύχουν δίκαιες και αμοιβαίως αποδεκτές λύσεις στα προαναφερθέντα θέματα μέσω εποικοδομητικών διαπραγματεύσεων και με το πνεύμα σχέσεων καλής φιλίας,
Πεπεισμένες ότι αυτό το Μνημόνιο Συναντίληψης θα συμβάλει στην ενίσχυση των σχέσεων και θα ενθαρρύνει περαιτέρω συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών προς το συμφέρον των δύο αδερφικών κρατών,
Έχουν συμφωνήσει τα ακόλουθα:
Άρθρο I
ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ
1.Τα όρια της Υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στη Μεσόγειο μεταξύ της Κυβέρνησης της Τουρκίας και της Κυβέρνησης Εθνικής Συμμαχίας-Κράτους της Λιβύης ξεκινούν στο "Σημείο Α" (34ο 16’ 13.720’’ν – 026ο 19’ 11.640’’Ε) και τελειώνουν στο Σημείο Β (34ο 09’ 07.0’’Ν – 026ο 39’ 06.3’’Ε).
Οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει σε αυτά τα όρια.
2.Τα όρια της Υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης που καθορίζονται στο Άρθρο 1, παράγραφο 1 αυτού του Μνημονίου Συναντίληψης φαίνονται στον Θαλάσσιο Χάρτη ΙΝΤ 308 (Πηγή Δεδομένων: ΒΑ Έκδοση Χάρτη 991), κλίμακα 1:1 102 000 (Παράρτημα 1). Οι συντεταγμένες φαίνονται στο διάγραμμα στο Παράρτημα 1 στο σύστημα συντεταγμένων. ΟΙ γεωγραφικές συντεταγμένες αναφέρονται στο Άρθρο 1 αυτού του Μνημονίου Συναντίληψης και εκφράζονται με όρους του Παγκοσμίου Γεωδαιτικού Συστήματος 1984 (WGS’84).
3.Τα βασικά σημεία των συντεταγμένων που χρησιμοποιούνται για να καθορίσουν τη γραμμή ισορροπίας φαίνονται στο Παράρτημα
ΑΡΘΡΟ II
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ ΣΥΝΑΝΤΙΛΗΨΗΣ
Τα παραρτήματα που αναφέρονται στη δεύτερη και τρίτη παράγραφο του Άρθρο 1, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του παρόντος Μνημονίου.
Άρθρο III
ΕΓΓΡΑΦΗ
Με την έναρξη ισχύος του, το παρόν Μνημόνιο Συναντίληψης εγγράφεται στην γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με το Άρθρο 102 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Άρθρο IV
ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΔΙΑΦΩΝΙΩΝ
1.Οποιαδήποτε διαφωνία προκύψει μεταξύ των δύο πλευρών από την ερμηνεία ή εφαρμογή αυτού του Μνημονίου Συναντίληψης θα πρέπει να διευθετείται μέσω διπλωματικών οδών στο πνεύμα της αμοιβαίας κατανόησης και συνεργασίας, σύμφωνα με το Άρθρο 33 τοπυ Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
2.Σε περίπτωση που υπάρχουν εθνικοί πόροι που εκτείνονται πέρα από την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της μιας πλευράς στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της άλλης, οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να συνεργαστούν προκειμένου να φθάσουν σε μια συμφωνία για τις λεπτομέρειες της αξιοποίησης τέτοιων πόρων.
3.Εάν οποιαδήποτε από τις δύο πλευρές εμπλέκεται σε διαπραγματεύσεις που αποσκοπούν στην οριοθέτηση της ΑΠΟκλειστικής Οικονομικής Ζώνης του με άλλο κράτος, αυτή η πλευρά, προτού έλθει σε τελική συμφωνία με το άλλο κράτος, θα πρέπει να ενημερώσει και να διαβουλευθεί με την άλλη πλευρά.
Άρθρο V
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ
Οποιαδήποτε από τις δύο πλευρές μπορεί να προτείνει τροποποίηση ή επανεξέταση αυτού του Μνημονίου Συναντίληψης μέσω διπλωματικών οδών, εάν κρίνεται απαραίτητο εκτός των Άρθρων 1 και 2. Οι τροποποιήσεις γίνονται με τη συναίνεση των πλευρών.
Άρθρο VI
ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ
Αυτό το Μνημόνιο Συναντίληψης αρχίζει να ισχύει από την ημερομηνία παραλαβής της τελευταίας γραπτής κοινοποίησης με βάση την οποία οι πλευρές αλληλοενημερώνονται μέσω διπλωματικών οδών για την ολοκλήρωση των νομικών τους διαδικασιών που απαιτούνται για την έναρξη ισχύος του Μνημονίου Συναντίληψης.
Αυτό το Μνημόνιο Συναντίληψης συνήφθη στην Κωνσταντινούπολη στις 27 Νοεμβρίου 2019 σε δύο πρωτότυπα αντίγραφα στην τουρκική, αραβική και αγγλική γλώσσα, με όλα τα κείμενα να είναι εξίσου αυθεντικά. Σε περίπτωση απόκλισης της ερμηνείας, υπερισχύει το αγγλικό κείμενο.
