Τα επόμενα βήματα στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών

Ενα είναι βέβαιο. Το ευρωσύστημα θα φροντίσει τις ελληνικές τράπεζες, καθώς η τραπεζική ενοποίηση στη Γηραιά Ηπειρο στηρίζεται σε ένα δόγμα: «υγιείς τράπεζες».



Οι προχθεσινές δηλώσεις της Ντανιέλ Νουί, επικεφαλής του ενιαίου εποπτικού μηχανισμού τραπεζών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, πως οι τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας θα ανακάμψουν είναι χαρακτηριστική: «Τα πολιτικά γεγονότα έχουν βεβαίως αποδυναμώσει τις τράπεζες, όμως η κρίση δεν ξεκίνησε από τις τράπεζες», είπε στον φινλανδικό ραδιοτηλεοπτικό σταθμό YLE. «Είμαι αισιόδοξη ότι οι τράπεζες θα ανακάμψουν, διότι το έχουν κάνει και στο παρελθόν».

Οι ελληνικές τράπεζες και το ευρωσύστημα ήδη δουλεύουν πυρετωδώς για την επόμενη μέρα. Τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα διέρχονται μία δύσκολη φάση και δοκιμάζονται μέσω νέων σκληρών stress tests, βάσει των οποίων θα διενεργηθούν οι ανακεφαλαιοποιήσεις τους.
Τα επόμενα βήματα στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών

Σημειώνεται πως οι ελληνικές τράπεζες θα λάβουν 25 δισ. ευρώ από το νέο πακέτο διάσωσης της χώρας, όμως για να τα λάβουν πρέπει να ολοκληρωθούν πρώτα τα stress tests, με προγραμματισμό το δεύτερο 15ήμερο του Οκτωβρίου. Ηδη οι ελληνικές τράπεζες ολοκλήρωσαν το πρώτο βήμα, παραδίδοντας τα στοιχεία ποιότητας του ενεργητικού τους στην ΕΚΤ. Τα capital controls ήταν αυτό που θα μπορούσε κάποιος να χαρακτηρίσει ως τελειωτικό χτύπημα για τις τράπεζες, που όμως έφθασε να αποτελεί αναπόφευκτο κακό, στο πλαίσιο των εκροών που δημιούργησε η έντονη πολιτική αβεβαιότητα, η οποία έφερε τη χώρα ένα βήμα πριν από το Grexit.

Οι αθρόες αναλήψεις καταθέσεων δεν μπορούσαν πλέον να εξυπηρετηθούν από τον έκτακτο μηχανισμό της ΕΚΤ, τον ELA, καθώς η χώρα έπαψε να βρίσκεται κάτω από την ομπρέλα ενός προγράμματος σταθεροποίησης της οικονομίας της. Ετσι συντελέσθηκαν τα capital controls, τα οποία δημιούργησαν οξύτατα προβλήματα στην οικονομία και επέτειναν το ήδη βαρύ πρόβλημα των ελληνικών τραπεζών που ακούει στο όνομα «κόκκινα δάνεια».
Τα επόμενα βήματα στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών

Μπορεί στην παρούσα φάση οι τράπεζες να πραγματοποιούν σημαντικά βήματα απεγκλωβισμού τους από τον ELA και επαναφορά τους στην κανονικότητα σε ό,τι αφορά τον δανεισμό από την ΕΚΤ, λίγες εβδομάδες νωρίτερα όμως η κατάσταση ήταν πολύ διαφορετική. Η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών που ένα χρόνο νωρίτερα είχαν εκ νέου ανακεφαλαιοποιηθεί κρίθηκε και ήταν επιβεβλημένη, και δεν ήταν οι τράπεζες εκείνες που με δικές τους ενέργειες έχασαν τους υγιείς ισολογισμούς.

Stress tests
Ως προς την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, τα δεδομένα δεν προβάλλουν καθόλου ξεκάθαρα, γι’ αυτό δεν είναι και καθόλου ξεκάθαρη η μεθοδολογία των stress tests, όπως επίσης και το αποτέλεσμα που αυτά θα εξάγουν. Απολείπουν, όπως λένε ειδικοί σύμβουλοι που ξέρουν τη διαδικασία, πολλά στοιχεία για την ολοκλήρωση της άσκησης.

Ως γνωστόν η άσκηση περιλαμβάνει υποθέσεις πάνω στις οποίες στρεσάρονται -οδηγούνται σε ακραίες καταστάσεις- τα μεγέθη των τραπεζών. Οι υποθέσεις αυτές αφορούν μεταξύ άλλων μακροοικονομικά στοιχεία τα οποία δεν έχουν δοθεί στις τράπεζες όπως την τελευταία φορά και επομένως χωρίς τα συγκεκριμένα δεδομένα δεν μπορεί να ολοκληρωθεί το εγχείρημα. Ποια θα είναι για παράδειγμα η πορεία του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια, ή ποια θα είναι η πορεία της ανεργίας του χρόνου και το 2017.

Bad Bank
Παραμένει στο τραπέζι

Αξίζει να σημειωθεί πως τα κόκκινα δάνεια στο σύνολό τους φθάνουν στο περίπου 40% του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών. Μολονότι η κυβέρνηση κατ’ επανάληψιν έχει απορρίψει το σενάριο για τη δημιουργία μιας bad bank, καμία δήλωση από τους αρμόδιους παράγοντες του εξωτερικού δεν το αποκλείει.

Φαίνεται, ωστόσο, πως μία τέτοια bad bank δεν θα «φιλοξενήσει» οποιουδήποτε είδους δάνεια από το χαρτοφυλάκιο των τραπεζών, αλλά τα δάνεια για τα οποία υπάρχει δυνητικό ενδιαφέρον από τους ξένους επενδυτές. Τι σημαίνει αυτό; Αυτό σημαίνει πως ένα τέτοιο εγχείρημα θα συμπεριλάβει μεγάλα δάνεια κυρίως επιχειρήσεων που δυνητικά μπορεί να ανακάμψουν και να αναχρηματοδοτηθούν με ξένη και με ίδια συμμετοχή ή και να πωληθούν.

Για τα περισσότερα από τα δάνεια αυτά έχουν ήδη ληφθεί ισχυρές προβλέψεις και το εγχείρημα θα μπορούσε να βοηθήσει την ταχύτερη εξυγίανση των τραπεζών. Το πώς θα γίνει η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών αποτελεί ένα άλλο μεγάλο ερώτημα. Υπάρχει η άποψη που μιλά για δύο φάσεις: αυτήν των 10 δισ. ευρώ αρχικώς και στη συνέχεια -αναλόγως των αποτελεσμάτων της άσκησης- πλήρης ανεκεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Ομως, είτε η ανακεφαλαιοποίηση διενεργηθεί σε μία είτε σε δύο φάσεις το ζητούμενο είναι πώς θα γίνει η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Θα επιτραπεί στους ιδιώτες να μετέχουν από την πρώτη στιγμή; Θα υπάρξει σχετικό ενδιαφέρον μετά την κατάρρευση των τιμών στο χρηματιστήριο του κλάδου;

Σύμφωνα με τον κ. Ντάισελμπλουμ, είναι πιθανό οι τράπεζες να οδηγηθούν στο ταμείο ιδιωτικοποιήσεων πριν ξεκινήσει η επαναϊδιωτικοποίησή τους. Ωστόσο, υπάρχουν μέτοχοι, ιδιαίτερα ξένοι θεσμικοί επενδυτές, οι οποίοι έχουν τοποθετηθεί στις τράπεζες στην προηγούμενη ανακεφαλαιοποίηση και με τον τρόπο αυτόν θα χάσουν πλήρως τα κεφάλαιά τους, ενώ ενδιαφέρονται να εισέλθουν και στην καινούρια φάση ιδιωτικοποίησης. Το τοπίο γίνεται ακόμη πιο περίπλοκο στο πλαίσιο των πολιτικών εξελίξεων στη χώρα ενόψει εκλογών, που δημιουργούν ακόμη πιο δύσβατες συνθήκες προκειμένου να απαντηθούν και να διευθετηθούν οι παραπάνω εκκρεμότητες.

Το βέβαιο είναι πάντως πως οι διαδικασίες με τις τράπεζες θα πρέπει να κινηθούν ξεχωριστά από το υπόλοιπο οικονομικό και πολιτικό γίγνεσθαι, αφού η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών είναι ο μόνος τρόπος για την άρση των κεφαλαιακών περιορισμών. Η άρση των capital controls είναι ίσως ο μόνος τρόπος για την επανάκαμψη της οικονομίας.