Η τέλεια «καταιγίδα» απειλεί τις διεθνείς αγορές

Με μια σχετικά ήρεμη νότα έκλεισε μια πραγματικά θυελλώδης εβδομάδα για τις διεθνείς αγορές, κατά την οποία δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια «εξαερώθηκαν» από τα χρηματιστήρια, το γεν σημείωσε τα μεγαλύτερα κέρδη έναντι του δολαρίου από τις ημέρες της κρίσης του 2008 και οι επενδυτές στράφηκαν μαζικά στα παραδοσιακά ασφαλή καταφύγια, πυροδοτώντας εντυπωσιακές κινήσεις όχι μόνο στο ιαπωνικό νόμισμα, αλλά και στις αποδόσεις των υψηλής ποιότητας κρατικών ομολόγων και στον χρυσό.



Μέχρι πρότινος, το «τοξικό κοκτέιλ» που προκαλούσε αναταράξεις στις αγορές είχε δυο βασικά συστατικά: Πρώτον, τους φόβους για τη... made China επιβράδυνση των αναδυόμενων οικονομιών και δεύτερον, την διολίσθηση των τιμών του μαύρου χρυσού που προσέγγισαν την Πέμπτη νέο χαμηλό 13 ετών, με το αμερικανικό αργό να υποχωρεί έως και τα 26,03 δολ./βαρέλι. Και οι δυο αυτοί παράγοντες ρίχνουν βαριά την σκιά τους στην παγκόσμια οικονομία, καθώς εκτιμάται ότι μπορεί να οδηγήσουν σε επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης (με τους πιο απαισιόδοξους να μην αποκλείουν και ύφεση, ακόμα και στις ΗΠΑ...) και εντείνουν τις αποπληθωριστικές πιέσεις που πολεμούν εδώ και χρόνια οι κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο.

Επίθεση «αρκούδων» στις τράπεζες
Η τέλεια «καταιγίδα» απειλεί τις διεθνείς αγορές
Το τελευταίο διάστημα, όμως, προστέθηκε και ένα ακόμα δηλητηριώδες συστατικό: Οι φόβοι για την ευρωστία των τραπεζών (κυρίως, αλλά όχι μόνο των ευρωπαϊκών) που είχαν ως αποτέλεσμα ο τραπεζικός δείκτης Euro Stoxx 600 να υποχωρήσει κατά 6,5% σε εβδομαδιαία βάση, διευρύνοντας τις απώλειες από την αρχή του έτους σε 30% και χάνοντας όλα σχεδόν τα κέρδη που είχε καταγράψει από το καλοκαίρι του 2012. Τότε που ο επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι δεσμεύθηκε να πράξει «οτιδήποτε χρειαστεί» (whatever it takes) για να διασώσει το ευρώ. Αρνητικός πρωταγωνιστής του «τσουνάμι» των ρευστοποιήσεων ήταν η Deutsche Bank, καθώς οι πιέσεις στις μετοχές και τα ομόλογά της έφτασαν να αντανακλούν φόβους χρεοστασίου και υποχρέωσαν τον υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να δηλώσει ότι δεν ανησυχεί για τον εθνικό πρωταθλητή της Γερμανίας και τον διευθύνοντα σύμβουλο Τζον Κράιαν να εξαγγείλει εσπευσμένα πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων μειωμένης εξασφάλισης ύψους 5,4 δισ. ευρώ. Κατά πόδας όμως ακολούθησαν και οι υπόλοιπες μεγάλες τράπεζες, και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού: Είναι ενδεικτικό ότι η κεφαλαιοποίηση των έξι μεγαλύτερων τραεπζων των ΗΠΑ (Morgan Stanley, Bank of America, JP Morgan, Goldman Sachs, Citigroup και Wells Fargo) έχει υποχωρήσει κατά 240 δις. δολάρια (όσο δηλαδή το ελληνικό ΑΕΠ περίπου) από τις αρχές του χρόνου!

Αρνητικά επιτόκια
Η τέλεια «καταιγίδα» απειλεί τις διεθνείς αγορές
Πίσω από την επίθεση των «αρκούδων» στις τράπεζες κρύβονται πολλοί παράγοντες: Ο προβληματισμός για τις προοπτικές της κερδοφορίας τους και της κεφαλαιακής τους επάρκειας σε περιβάλλον βραδύτερων ρυθμών ανάπτυξης, οι ανησυχίες για τις παρενέργειες στους ισολογισμούς τους από τυχόν κύμα χρεοκοπιών στον ενεργειακό τομέα που πιέζεται από τη βουτιά των τιμών του μαύρου χρυσού, η διαχείριση του βουνού των «κόκκινων δανείων», ύψους 1 τρισ. ευρώ στις τράπεζες της Ευρωζώνης, η προοπτική για «κούρεμα» μετόχων και ομολογιούχων στους πιο αδύναμους ομίλους της περιοχής μετά την θέση σε ισχύ της οδηγίας για τα bail-in την 1η Ιανουαρίου.

Ο καταλύτης όμως για να αποκτήσουν οι ρευστοποιήσεις διαστάσεις χιονοστιβάδας ήταν η αιφνιδιαστική κίνηση της Τράπεζας της Ιαπωνίας να υιοθετήσει πολιτική αρνητικών επιτοκίων προ δυο εβδομάδων και η προχθεσινή απόφαση της κεντρικής τράπεζας της Σουηδίας να μειώσει το βασικό επιτόκιο της κορόνας στο -0,5% από -0,35%, ενώ είναι ευρέως αναμενόμενο ότι και η ΕΚΤ θα μειώσει περαιτέρο το ήδη αρνητικό (-0,3%) βασικό επιτόκιο καταθέσεων του ευρώ στις 5 Μαρτίου. Οι κινήσεις αυτές τροφοδότησαν φόβους ότι οι κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο επιδίδονται σε αγώνα δρόμου για το ποια θα κάνει... αρνητικότερα τα επιτόκια, στην προσπάθειά τους να τονώσουν τους ρυθμούς ανάπτυξης και τον πληθωρισμό, με άκρως αρνητικές συνέπειες για την κερδοφορία των τραπεζών, σε μια πολύ δύσκολη συγκυρία. Οπως σημειώνει η Wall Street Journal, «το πρόβλημα είναι ότι ενώ οι εύθραυστες τράπεζες ίσως να μην μπορούν να αντέξουν τόσο χαμηλά επιτόκια, οι παραπαίουσες οικονομίες να μην μπορούν να αντεξουν καμία αύξηση». Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και η επικεφαλής της Fed Tζάνετ Γέλεν όχι μόνο άφησε τα πάντα ανοιχτά όσον αφορά τις προοπτικές περαιτέρω αυξήσεων των επιτοκίων του δολαρίου φέτος, αλλά δήλωσε ότι «ακόμα και η Fed εξετάζει -σε θεωρητικό επίπεδο- το όπλο των... αρνητικών επιτοκίων!

Ολα αυτά εγείρουν το φάσμα να αναβιώσει ο φαύλος κύκλος αλληλοτροφοδοτούμενων πιέσεων μεταξύ τραπεζών και χωρών στην Ευρωζώνη, κάτι που εξηγεί το άλμα του κόστους δανεισμού στις χώρες της περιφέρειας και ιδίως στην Πορτογαλία και την εισροή κεφαλαίων στα γερμανικά ομόλογα. «Πολλοί επενδυτές διερωτώνται εάν οι υφιστάμενες πιέσεις θα μετεξελιχθούν σε συστημική τραπεζική κρίση», σχολίασε αναλυτής της Danske Invest. «Κακά νέα έρχονται από παντού, Κίνα, τράπεζες, πετρέλαιο... Υπάρχουν πολλές μικρές κρίσης που θα μπορούσαν να συνενωθούν σε μια μεγάλη», πρόσθεσε ο Εμίλ Καρντόν της Rabobank. Και όσο και αν οι αναλυτές ξορκίζουν το σενάριο αυτό, υπάρχει πλέον στο πίσω μέρος του μυαλού τους...

«Χρυσή» εβδομάδα για τον χρυσό

Τα μεγαλύτερα εβδομαδιαία κέρδη της τελευταίας τετραετίας «έγραψε» ο χρυσός, καθώς το πολύτιμο μέταλλο μαζί με το ιαπωνικό γεν (που έχει ενισχυθεί κατά 10% από τότε που η Τράπεζα της Ιαπωνίας υιοθέτησε αρνητικά επιτόκια για να επιτύχει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα) είναι οι μεγαλύτεροι κερδισμένοι της στροφής των επενδυτών προς τα παραδοσιακά υπήνεμα λιμάνια. Ο χρυσός έσπασε το ψυχολογικό «φράγμα» των 1.200 δολ./ουγγιά και σημείωσε υψηλό έτους στα 1.262 δολ./ουγγιά, με κέρδη 5,5% μέσα στην εβδομάδα και 18% από την αρχή του έτους. «Ολοένα και περισσότερα θεσμικά χαρτοφυλάκια καταφεύγουν στο χρυσό, σε ένα περιβάλλον χρηματοοικονομικής αστάθειας, γεωπολιτικών εντάσεων και φόβων για βραδύτερη ανάπτυξη διεθνώς», σημείωσε το World Gold Council. Η στροφή προς την ποιότητα και οι προσδοκίες των επενδυτών ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων του δολαρίου θα καθυστερήσουν οδήγησαν την απόδοση του 10ετούς Treasury έως και το 1,53%, στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Αύγουστο του 2012 (όταν η Fed ετοιμαζόταν να ξεκινήσει τον τρίτο γύρο εκτύπωσης χρήματος). Στο 0,15% υποχώρησε η απόδοση του 10ετούς γερμανικού Bund εν μέσω προσδοκιών ανάληψης δράσης από την ΕΚΤ στη συνεδρίαση του Μαρτίου (μετά και τα υποτονικά στοιχεία για το ΑΕΠ δ’ τριμήνου της Ευρωζώνης), ενώ σε νέο ιστορικό χαμηλό, στο 1,26%, υποχώρησε και η απόδοση του 10ετούς βρετανικού Gilt.