Reuters: Τα 10 σενάρια για μετά το Brexit

Tα επόμενα σενάρια μετά το δημοψήφισμα στη Βρετανία για την αποχώρηση της από την Ευρωπαϊκή Ενωση σκιαγραφεί το Reuters. Ούτε ένα, ούτε δύο, αλλά 10 τον αριθμό.




Οπως είναι γνωστό, σύμφωνα με τα όσα προβλέπουν οι Ευρωπαϊκές συνθήκες, ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον -ο οποίος δήλωσε ότι θα παραιτηθεί μετά το δημοψήφισμα- πρέπει να ενεργοποιήσει το άρθρο 50 της συνθήκης της Λισαβόνας για να διαπραγματευτεί την έξοδο της χώρας από την ΕΕ.

Ο Κάμερον θα ήθελε να αποχωρήσει πριν από την ενεργοποίηση του Αρθρου 50, αλλά ο διάδοχός του δε μπορεί να επιλεγεί πριν από τον Οκτώβριο από το κόμμα των Συντηρητικών. Οι ηγέτες της ΕΕ θέλουν να γίνει όσο το δυνατόν συντομότερα, αλλά νομικά δεν μπορούν να τον υποχρεώσουν.

Να τι μπορεί -κατά το Reuters- να γίνει:

1. Με το γράμμα του νόμου...

Στο σενάριο για αυτό το συναινετικό διαζύγιο, η Βρετανία θα επικαλεστεί το άρθρο 50 την Τρίτη στην Σύνοδο κορυφής των 27 Ευρωπαίων ηγετών, ή αργότερα μέσω επιστολής ή του διαδόχου του. Αυτό θέτει ένα χρονικό περιθώριο δυο ετών για την διαπραγμάτευση. Ιδανικά, περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις θα υπάρχουν σε κοινό προϋπολογισμό με την ΕΕ, όπως και το καθεστώς των Βρετανών και άλλων πολιτών της ΕΕ που ζουν στη «λάθος πλευρά» αυτών των σκληρών νέων συνόρων Βρετανίας-ΕΕ.

Σε έναν ιδανικό κόσμο μπορεί να υπάρξει μια στενή οικονομική σχέση μεταξύ της Βρετανίας και της ΕΕ, ενδεχομένως σε μια ξεχωριστή, παράλληλη συνθήκη με ισχύ από την ημερομηνία εξόδου της Βρετανίας. Η συνθήκη εξόδου μπορεί να θεσπιστεί με μόλις 20 από τα 27 άλλα κράτη που αντιπροσωπεύουν το 65% του υπόλοιπου πληθυσμού της Ευρώπης. Μια πλήρης νέα σχέση, θα χρειαστεί κατά πάσα πιθανότητα ομόφωνη στήριξη. Δυο χρόνια είναι ένα πολύ σφιχτό περιθώριο, αλλά οι διαπραγματεύσεις μπορεί να παραταθούν αν συμφωνήσουν όλες οι 28 χώρες. Αν δεν υπάρξει συμφωνία τότε απλώς η Βρετανία θα δει την έξοδο τα επόμενα δυο χρόνια.

2. Συγγνώμη δεν το εννοούσαμε....

Η Βρετανία είναι σε πολιτική κατάρρευση, με τα δύο βασικά κόμματα σε εμφύλιο πόλεμο υπέρ και κατά της ΕΕ και με τη Σκωτία να απειλεί να μπλοκάρει το Brexit. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν είναι συνταγματικά δεσμευτικό. Η κυβέρνηση και το κοινοβούλιο, ίσως μετά από μια νέα εκλογή κυβέρνησης να μπορούν να το αγνοήσουν. Αν ναι, όλοι θα συνεχίσουν όπως πριν, αλλά η ειδική συμφωνία που έκανε ο Κάμερον τον Φεβρουάριο «δολοφονήθηκε» από το δημοψήφισμα.

3. Το εννοούσαμε αλλά όχι ακόμα....

Οι υπέρμαχοι του Brexit θεωρούν ύποπτο το όριο των 2 ετών που θέτει το άρθρο 50, μερικοί έχουν πει ρητά ότι μόνο τυπικά πρέπει να ενεργοποιηθεί αφού υπάρχει μια συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών, που αφήνει ελεύθερη τη Βρετανία από τους κανόνες της ΕΕ, όπως η ελεύθερη μετανάστευση από χώρες της ΕΕ. Πέντε χρόνια ή περισσότερα είναι ο κανόνας σε παγκόσμιο επίπεδο για τόσο μεγάλες εμπορικές συμφωνίες. Η Βρετανία θα είναι πλήρες μέλος της ΕΕ μέχρι τότε. Αυτό όμως είναι ένα εφιαλτικό σενάριο για τους ηγέτες της ΕΕ, οι οποίοι θα βυθιστούν σε αόριστες διαπραγματεύσεις με την δεύτερη μεγαλύτερη δύναμή της Κοινότητας γεγονός που θα εμπνεύσει τους ευρωσκεπτικιστές σε όλο το ευρωπαϊκό μπλοκ να μιμηθούν τους Βρετανούς και θα αποσπάσει την προσοχή των κυβερνήσεων από άλλα πιεστικά ευρωπαϊκά ζητήματα. Επίσης θα αποκλείσει το άνοιγμα κάθε διαπραγμάτευσης όσο η Βρετανία συνδέεται με το χρονοδιάγραμμα που προβλέπεται στο άρθρο 50. Και επιμένουν ότι η Βρετανία δε μπορεί να έχει οφέλη από την πίτα σε ότι αφορά στην πρόσβαση στην αγορά σχετικά με τον τερματισμό των πληρωμών του προϋπολογισμού της ΕΕ και την ελεύθερη μετακίνηση των εργαζομένων. Θεωρητικά θα μπορούσε να υπάρχει μια ατέλειωτη αντιπαράθεση, με τη Βρετανία σαν σκυθρωπή έφηβη στο τραπέζι να δηλητηριάζει την ατμόσφαιρα του επόμενου έτους, στο οποίο Γαλλία και Γερμανία μπαίνουν σε προεκλογική περίοδο ενώ αρχίζουν και οι συγκρουσιακές συνομιλίες για τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό.

4. Το εννοούσαμε, μπορεί και όχι....

Το Άρθρο 50 υποδεικνύει ένα μονόδρομο εξόδου, παρά μια περιστρεφόμενη πόρτα. Αξιωματούχοι της ΕΕ επιμένουν ότι μόλις ενεργοποιηθεί, ένα κράτος δεν μπορεί να κάνει πίσω και να παραμείνει. Οι νομικοί είναι χωρισμένοι σε δυο στρατόπεδα. Ορισμένοι Βρετανοί ειδικοί πιστεύουν ότι η ανακοίνωση για το Brexit θα μπορούσε απλά να αποσυρθεί. Στις Βρυξέλλες, άλλοι λένε ότι θα μπορούσε να συμβεί, αλλά μόνο εάν συμφωνηθεί από όλους. Μια μελλοντική βρετανική κυβέρνηση θα μπορούσε να συμπεράνει ότι ο καλύτερος τρόπος για να τελειώσει τις διαδικασίες διαζυγίου είναι απλά να συμφωνήσουν να μείνουν παντρεμένοι.

5. Μπορούμε να φύγουμε έτσι απλά και γρήγορα;

Κάποιοι ακτιβιστές υπέρ του Brexit έχουν προτείνει η ψήφος του Leave απλά να χρησιμεύσει σαν μοχλός για την επαναδιαπραγμάτευση με ημι-ανεξάρτητους όρους μεταξύ Βρετανίας και ΕΕ οι οποίοι θα μπορούσαν να τεθούν σε ένα άλλο δημοψήφισμα. Αυτό όμως όπως έχουν αποφανθεί οι ηγέτες της ΕΕ θα μπορούσε να εξαπλωθεί και να καταστρέψει την Ευρώπη. Η συμφωνία Κάμερον, για να προστατεύσει το City από τη ζώνη του ευρώ και να βάλει φραγμούς στη μετανάστευση, αποτελεί παρελθόν από μια ρήτρα που συνδέεται με το αποτέλεσμα δημοψηφίσματος της περασμένης εβδομάδας. Αλλά η ιδέα ενός είδους «συνδεδεμένου μέλους» ή με «ειδική εταιρική σχέση» υφίσταται ως ιδέα στην Ευρώπη για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα.

6. Ας ξεγλιστρήσουμε σε κάτι πιο άνετο...

Η Βρετανία θα μπορούσε να ενταχθεί στον ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο ή την ευρωπαϊκή ζώνη ελεύθερων συναλλαγών που ενώνει τη Νορβηγία, την Ελβετία ή την Ισλανδία που έχουν στενές εταιρικές σχέσεις με την ΕΕ.

Όμως για να συμβεί αυτό η βρετανική ηγεσία θα πρέπει να πείσει τους ψηφοφόρους του Brexit να συμφωνήσουν για τις συνεισφορές του προϋπολογισμού της ΕΕ όπως και για τις συνθήκες που αφορούν τους μετανάστες. Επίσης, θα στερούνταν το είδος της πρόσβασης στην αγορά της ΕΕ για το εμπόριο που είναι τόσο σημαντικό για τον μεγάλο χρηματοπιστωτικό τομέα της Βρετανίας. Μια πιο εξατομικευμένη συμφωνία δεν θα είναι εύκολη.

7. Γιατί δεν αρχίζουμε πάλι από την αρχή;

Μια ακραία άποψη είναι ότι το νέφος από το Brexit στην ΕΕ θα μπορούσε να είναι τόσο βαρύ που θα φέρει κατακλυσμό. Οι Ευρωπαίοι θα υποχρεωθούν να δημιουργήσουν ένα νέο είδος ένωσης στο οποίο θα συμπεριλαμβάνεται η Βρετανία. Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει διαφορετικές εθνικές φιλοδοξίες σε μια νέα δομή και θα ήταν ένα κολοσσιαίο έργο, αν μη τι άλλο στον απόηχο της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί.

8. Τυχεροί για δεύτερη φορά;

Κάποιοι που ψήφισαν Leave πιστεύουν ότι εάν το Brexit δεν λειτουργήσει η Βρετανία μπορεί πάντα ξαναμπεί στην ΕΕ.

9. Υπάρχει χώρος για μια μικρή Σκωτία στην ΕΕ;

Κάποιοι Σκωτσέζοι ελπίζουν ότι η μπορούν να αποφύγουν το Brexit μέσω της ανεξαρτητοποίησης από την Αγγλία. Οχι ακόμα.

10. Κλείνοντας την πόρτα

Μια νέα κυβέρνηση μπορεί να εφαρμόσει το Αρθρο 50 και να εγκαταλείψει την ΕΕ το 2019 χωρίς καμία διαπραγμάτευση. Θα μπορούσαν να εγκαταλείψουν την Ενωση αμέσως.