Η πόλωση γίνεται πολιτική κουλτούρα

Κάθε λογικός άνθρωπος που ουδεμία σχέση έχει με κομματικούς σχηματισμούς και απεχθάνεται τους απανταχού φανατισμούς, είναι φυσικό να ανησυχεί για το πολιτικό-κομματικό κλίμα.



Αυτό επιδεινώνεται διαρκώς. Η τελευταία συζήτηση στη Βουλή οδήγησε την πόλωση σε ακραίες καταστάσεις. Δεν επρόκειτο φυσικά για στιγμιαία έκρηξη. Ήταν ίσως ο πιο μεγάλος κρίκος σε μια κλιμακούμενη ένταση, που καλλιεργείται εδώ και καιρό. Το φαινόμενο είναι άκρως επικίνδυνο, διότι έχει δομικά χαρακτηριστικά. Βρίσκεται σε φάση μόνιμης ανατροφοδότησης. Άρα, ο φαύλος κύκλος τείνει να γίνει αδιέξοδος.

Με το ξεκίνημα της οικονομικής κρίσης, όταν έσκασε η φούσκα της σαθρής ευμάρειας, ήρθε στην επιφάνεια η υφέρπουσα πολιτική και κομματική κρίση. Ηγεσίες και κόμματα που κλήθηκαν να τη διαχειριστούν, με βάση τον όποιο ρόλο τους, ανέδειξαν το χειρότερο εαυτό τους. Είτε ως κυβερνώντες είτε ως αντιπολιτευόμενοι. Αυτοφωτογραφήθηκαν ως υπεύθυνοι διαιώνισης των αδιεξόδων. Οι κυβερνήσεις αποδείχθηκαν βαθύτατα παλαιοκομματικές, άτολμες, γυμνές από ικανά στελέχη. Οι αντιπολιτεύσεις ήταν ανεύθυνες, συγκρουσιακές και λαϊκιστικές.

Έχοντας προσεγγίσει τη διαδρομή της χώρας προς την άβυσσο σε τέσσερα πρόσφατα βιβλία μου, η εικόνα εμφανίζεται ταυτόχρονα καθαρή και μελανή. Ο Γιώργος Παπανδρέου ήταν στην πράξη ανερμάτιστος και προεκλογικά λαϊκιστής. Απέτυχε παταγωδώς. Ο Σαμαράς υπήρξε ο πρώτος μέγας λαϊκιστής της περιόδου της κρίσης από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Στα χνάρια του βάδισε ο Τσίπρας. Και οι δύο βιάστηκαν να προκαλέσουν εκλογές με κόστος για τη χώρα. Και οι δύο ήταν πολωτικοί. Η πρώτη φάση της πρωθυπουργίας του Τσίπρα προσδιορίστηκε (για να αποφύγουμε τα πολλά λόγια) από την άφρονα επιλογή του επικίνδυνα αυτάρεσκου Βαρουφάκη έναντι του σεμνού και συγκροτημένου Τσακαλώτου. Έγιναν λοιπόν όσα έγιναν. Τα συνόδευσε πάντως η βίαιη ωρίμανση του Αλέξη Τσίπρα και η αποφυγή από τον ίδιο της επερχόμενης καταστροφής, την ύστατη ώρα.

Τα λάθη του Τσίπρα αναγκάζουν τη χώρα να ξεκινά από χαμηλότερα σκαλιά για να βγει από το βυθό της καταπακτής. Όμως η ευθύνη για να γκρεμιστεί στα τάρταρα η οικονομία της ανήκει από κοινού στα δύο κυρίαρχα κόμματα της μεταπολίτευσης. Στο λεγόμενο πολιτικό-κομματικό «κατεστημένο». Φυσικά, κεντρικός ένοχος είναι ο par excellence λαϊκιστής Ανδρέας Παπανδρέου, που εκτροχίασε την οικονομία. Άρα, η δαιμονοποίηση του Αλέξη Τσίπρα, παρά τα σοβαρά λάθη του, είναι άδικη και ανιστόρητη. Επίσης, αρέσει δεν αρέσει σε κάποιους, που τον μάχονται υστερικά, είναι πλέον ο Τσίπρας ο οποίος υλοποιεί μερικές ζωτικές μεταρρυθμίσεις. Έστω και με το πιστόλι στον κρόταφο. Έστω κι αν τις κάνει μισερά. Είναι ακριβώς αυτές οι αλλαγές που θα έπρεπε να είχαν κάνει τα «αστικά» κόμματα για να αποφευχθεί η κρίση. Ενώ βεβαίως τις απέφυγαν με κάθε τρόπο, με συνέπεια η κρίση να διαιωνιστεί.

Κρίσεις του βάθους και της έντασης που βιώνουμε απαιτούν στοιχειώδη συναίνεση μεταξύ των κομματικών πρωταγωνιστών. Αυτά ακριβώς μας έλεγαν επίμονα, από την πρώτη στιγμή, οι εταίροι μας. Οι φωνές τους όμως χάνονταν στην πολιτική έρημο του κομματικού τοπίου. Είναι γεγονός πάντως, ότι για την απουσία συναίνεσης, όταν οι κυβερνήσεις επιβάλλεται να πάρουν δυσάρεστα μέτρα, ευθύνονται κυρίως οι αντιπολιτεύσεις. Αυτές οφείλουν να δώσουν κάποια χείρα βοηθείας. Είναι λοιπόν βαρύτατη η ευθύνη της σημερινής ΝΔ και της ηγεσίας της, που απαιτεί εκλογές και υιοθετεί μια ολοκληρωτικά συγκρουσιακή ρητορική. Με μόνο βουβό άλλοθι, ότι τα ίδια έκανε και ο Τσίπρας ως αντιπολίτευση. Με τις αντιπολιτεύσεις να πατούν η μία στα χνάρια της άλλης.

Όμως η σημερινή ηγεσία της ΝΔ όφειλε να διαπιστώσει πως η στρατηγική της αυτή δεν της δίνει καμία απολύτως δυναμική. Είναι άλλωστε δημοσκοπικά τελματωμένη. Οι αρνητικές απόψεις για την ηγεσία της ΝΔ κυριαρχούν. Η μεγάλη πλειοψηφία δεν την εμπιστεύεται κυβερνητικά. Και όμως επιμένει σε μια στρατηγική που βλάπτει την ίδια και τη χώρα. Διότι αυτό ζητά ο άρρωστος κομματικός μικρόκοσμός της και οι διάφοροι κόλακες της ηγεσίας. Έτσι, ο φαύλος κύκλος της πόλωσης διαιωνίζεται. Γίνεται πολιτική κουλτούρα του τόπου! Απαξιώνει ακόμη περισσότερο όλα τα κόμματα, που, εν χορώ, κραυγάζουν υστερικά.