Τι θα αλλάξει στην Ευρώπη με Σουλτς και Μακρόν;

Τι διαφορά μπορεί να κάνει ο Μάρτιν Σουλτς αν εκλεγεί καγκελάριος; Τι θα αλλάξει ο Εμμανουέλ Μακρόν ως Πρόεδρος της Γαλλίας; Αυτές είναι δυο από τις πιο κοινές ερωτήσεις στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Τις βρίσκω αμφότερες μάλλον βαρετές. Μια περισσότερο ενδιαφέρουσα είναι αυτή: τι επίδραση θα έχουν, αν εκλεγούν και οι δύο, στην Ευρωπαϊκή Ενωση ευρύτερα και στην Ευρωζώνη ειδικότερα;



Η πτώση του Φρανσουά Φιγιόν, υποψηφίου των γάλλων Ρεπουμπλικάνων, αφήνει τον Μακρόν ως τον μόνο υποψήφιο στις γαλλικές προεδρικές εκλογές που μπορεί αληθινά να ισχυριστεί ότι δεν είναι εξτρεμιστής. Από μόνο του, αυτό τον καθιστά φαβορί. Θα υπάρξουν βέβαια εξελίξεις και γεγονότα από σήμερα ως τον πρώτο γύρο των γαλλικών εκλογών στις 23 Απριλίου, και τον δεύτερο στις 7 Μαΐου. Η Μαρίν Λε Πεν παραμένει σοβαρή και δεινή υποψηφιότητα. Μην υποτιμάτε την ηγέτιδα του Εθνικού Μετώπου και μη στηρίζεστε πολύ στις δημοσκοπήσεις.

Στη Γερμανία ο αγώνας μέχρι τις εκλογές της 24 Σεπτεμβρίου είναι ισόπαλος. Ακόμα και οι δημοσκοπήσεις δεν μας λένε πολλά: τα δυο μεγαλύτερα κόμματα, το CDU/CSU της Μέρκελ και το SPD του Σουλτς είναι στήθος με στήθος.

Δεν προσφέρουν καμία πειστική απάντηση για δυο από τις πιο πιθανές μετεκλογικές συμμαχίες: ένα ακόμα μεγάλο συνασπισμό CDU/CSU και CPD ή μια συμμαχία μεταξύ του SPD του αριστερού κόμματος και των Πρασίνων, μια επιλογή γνωστή στη Γερμανία ως «r2g» (κόκκινο, κόκκινο, πράσινο) με βάση τα χρώματα των κομμάτων.

Τι να περιμένουμε αν και οι δυο κερδίσουν;
Ο Σουλτς και ο Μακρόν είναι συναισθηματικά και πνευματικά υπέρ της Ευρώπης, περισσότερο από κάθε άλλο ηγέτη από τις μέρες του Χερ. Κολ και του Φρ. Μιτεράν. Ο Σουλτς είναι περισσότερο έμπειρος πολιτικά. Ο Μακρόν μπορεί να παρασυρθεί από την πρώτη κρίση που θα αντιμετωπίσει. Ελπίζω να κάνω λάθος γιατί οι εναλλακτικές στη Γαλλία είναι φρικτές.

Στην εγχώρια πολιτική, ο χώρος για ελιγμούς θα είναι περιορισμένος και για τους δύο. Οποιοσδήποτε καγκελάριος θα είναι περιορισμένος από τη συμμαχία, από τις πλειοψηφίες στην Bundestag και την Bundesrat και το γερμανικό Σύνταγμα. Ακόμα και ένας «r2g» συνασπισμός θα σεβαστεί τον κανόνα ισοσκελισμένου προϋπολογισμού: ποτέ μην υποτιμάτε την ικανότητα του SPD να απογοητεύσει όσους το στήριξαν. Οι περιορισμοί για τον Μακρόν θα είναι ακόμα μεγαλύτεροι. Εχει ένα νέο πολιτικό σχηματισμό πίσω του, αλλά κανένα μέλος στο κοινοβούλιο. Μπορεί να υπερκεράσει τον Φιγιόν στον πρώτο γύρο των εκλογών αλλά θα χρειαστεί το κόμμα του ή τους σοσιαλιστές για να μπορέσει να κυβερνήσει.

Ετσι, το αντίκτυπο του κάθε υποψηφίου στην εγχώρια πολιτική σκηνή θα είναι περιορισμένο, όμως μαζί μπορούν να κάνουν τη διαφορά στην Ευρώπη.

Ιστορικά, το μομέντουμ της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στηρίζεται στη γαλλογερμανική συνεργασία. Άλλες χώρες ποτέ δεν είχαν το ίδιο αντίκτυπο. Η Ισπανία δεν μπορεί να παίξει αυτό το ρόλο γιατί είναι πολύ απασχολημένη με τον εαυτό της. Η Ιταλία επίσης, γιατί είναι μια εύθραυστη οικονομία. Η Μεγάλη Βρετανία φεύγει από την Ευρωπαϊκή Ενωση και η πολωνική κυβέρνηση συμπεριφέρεται ως να έχει φύγει. Η «ηγεσία», αν ποτέ έρθει, θα έρθει από τη Γαλλία ή τη Γερμανία.

Ποια θα ήταν η φύση μιας νέας γαλλογερμανικής συμμαχίας υπέρ της Ευρώπης; Η προτεραιότητα και για τους δυο πρέπει να είναι να διορθώσουν την Ευρωζώνη. Τα προβλήματά της παραμένουν άλυτα. Η οικονομική ανάκαμψη είναι πραγματική, αλλά κρύβει την απόκλιση μεταξύ Βορρά και Νότου. Κάποιος πρέπει να κάνει τη σύγκλιση γεγονός και οι μόνοι παίκτες με μια μικρή πιθανότητα επιτυχίας είναι ο επόμενος καγκελάριος και ο επόμενος Γάλλος πρόεδρος.

Η διόρθωση της Ευρωζώνης έχει σημασία αυτοτελώς αλλά και γιατί η συνεχιζόμενη αδυναμία της υπονομεύει όλες τις άλλες πτυχές της ενοποίησης. Δεν έχει νόημα η συμπλήρωση μιας ανολοκλήρωτης Ευρωζώνης με μια δυσλειτουργική ένωση ασφάλειας. Η αποτυχία να επιλυθεί η κρίση της Ευρωζώνης σηματοδοτεί ένα από τα μεγαλύτερα ιστορικά λάθη της μεταπολεμικής Ευρώπης, η κληρονομιά της Αγκελας Μέρκελ, του Νικολά Σαρκοζί, του Φρανσουά Ολάντ και όλων όσοι έπαιξαν ρόλο σε αυτή την πολιτική καταστροφή. Είναι μια από τις κύριες αιτίες για την άνοδο του λαϊκισμού. Μας άφησε όλους ευάλωτους σε επιπρόσθετα σοκ.

Η αποχώρηση μιας χώρας θα εξαπολύσει μια χρηματοοικονομική κρίση ασύλληπτων διαστάσεων. Στην επόμενη γενιά πέφτει το καθήκον να ξεκαθαρίσει το χάος μετά από μια δεκαετή προσπάθεια άτεχνης διαχείρισης. Αυτό που πρέπει να γίνει δεν είναι διαφορετικό απ’ ό,τι στο παρελθόν. Θα πρέπει να δημιουργήσουν μηχανισμούς για να δομήσουν την οικονομική διακυβέρνηση. Θα πρέπει να δημιουργήσουν μια γνήσια τραπεζική ένωση. Διαφορετικά δεν θα υπάρξει τέλος στις τραπεζικές κρίσεις.

Αυτό με τη σειρά του θα απαιτήσει αύξηση της φοροεισπρακτικής ικανότητας και τη δυνατότητα να εκδοθεί κοινό χρέος. Όλα αυτά θα καταστήσουν αναγκαία νέα νομοθεσία, ίσως ακόμα και αλλαγή συνθηκών. Ο Σουλτς και ο Μακρόν δεν θα πετύχουν θαύματα, αλλά το μέλλον της Ευρώπης θα εξαρτηθεί από το εάν είναι έτοιμοι να κάνουν την αρχή.

Η ταχύτητα του ταξιδιού έχει μικρότερη σημασία από την κατεύθυνση.