Ποιες είναι οι μνημονιακές εκκρεμότητες στο Ασφαλιστικό

Μπορεί το επίκεντρο της φθινοπωρινής γ’ αξιολόγησης σε σχέση με τα πεδία του Υπουργείου Εργασίας να είναι το εργασιακό και τα κοινωνικά επιδόματα, αλλά το ασφαλιστικό παραμένει στην ατζέντα των επαφών μεταξύ κυβέρνησης-θεσμών.

Και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς, δεδομένου ότι το νέο Μνημόνιο που υπέγραψε η κυβέρνηση τον περασμένο Μάιο προβλέπει πολύ συγκεκριμένες δεσμεύσεις μέχρι τέλος του 2017.  

Από την υλοποίησή τους θα εξαρτηθεί και η δυνατότητα των ελληνικών αρχών να εφαρμόσουν τις ήδη ψηφισμένες σκληρές περικοπές στις κύριες συντάξεις και τη μεγάλη αύξηση της βάσης υπολογισμού των μη μισθωτών το 2019.

Πιο συγκεκριμένα, η κυβέρνηση, βάσει Μνημονίου, πρέπει έως το τέλος του 2017:

-Να ολοκληρώσει τον επανυπολογισμό των ήδη καταβαλλομένων κύριων συντάξεων.

-Να "τρέξει" την εκκαθάριση των εκκρεμών αιτήσεων για κύριες συντάξεις. 

-Να ενσωματώσει  τους μηχανισμούς είσπραξης του ΕΦΚΑ στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).

-Να εντάξει όλους τους οφειλέτες των ταμείων στο Κέντρο Είσπραξης Ανεξόφλητων Οφειλών (ΚΕΑΟ).

-Να εφαρμόσει ενιαίους κανόνες εισφορών-παροχών για τους ασφαλισμένους του ΕΦΚΑ.

Η υλοποίηση των παραπάνω δεσμεύσεων είναι αποφασιστική προκειμένου ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) να βρεθεί σε ετοιμότητα να αντιμετωπίσει τα δύο πιο "καυτά" ζητήματα του ασφαλιστικού έως το 2019, δηλαδή κατά το έτος-τομή για την "ασφαλιστική μεταρρύθμιση", όπως διατυπώθηκε στον νόμο Κατρούγκαλου τον Μάιο του 2016 και επαναδιατυπώθηκε τον περασμένο Μάιο του 2017.

Τα ζητήματα αυτά είναι:

1. Η  επανένταξη του μεγαλύτερου δυνατού μέρους των μη μισθωτών στο ασφαλιστικό σύστημα με στόχο την αύξηση των εισπράξεων του ΕΦΚΑ από αυτή τη μερίδα ασφαλισμένων στους οποίους παραδοσιακά καταγράφεται χαμηλή εισπραξιμότητα.  

΄Ηδη στο Υπ. Εργασίας έχουν εκτιμήσει ότι τα έσοδα από τις εισφορές των μη μισθωτών το 2018 θα είναι κατά 12% χαμηλότερα σε σχέση με φέτος.  Το μέλλον της εισπραξιμότητας των εισφορών των μη μισθωτών  είναι αβέβαιο, δεδομένου ότι από 1/1/2018 οι κρατήσεις υπέρ του ΕΦΚΑ και των άλλων ασφαλιστικών οργανισμών θα γίνονται επί του 85% του ακαθάριστου εισοδήματός τους, ενώ από 1/1/2019 επί του 100%.

Μέχρι τότε ευελπιστούν στον ΕΦΚΑ πως θα έχει μειωθεί το χρέος των μη μισθωτών -μέσω των συμψηφισμών αναδρομικών εισφορών και χρεών, αλλά και τη ρύθμιση των 120 δόσεων- και έτσι θα έχει βελτιωθεί η ικανότητά τους να καταβάλλουν τις τρέχουσες εισφορές.

Για την αντιμετώπιση του χρέους, κρίσιμος είναι και ο ρόλος του ΚΕΑΟ. Ωστόσο, δεν έχει επιτευχτεί ο μνημονιακός στόχος της ένταξης όλων των οφειλετών σε αυτόν τον φορέα μεχρι τον Ιούνιο.

Την ίδια στιγμή, όμως, η κυβέρνηση, με το νομοσχέδιο που κατέθεσε την περασμένη Τρίτη, του δίνει νέα εργαλεία (πρόσβαση στο Μητρώο των τραπεζών και στα στοιχεία του Δημοσίου), ενώ οι τράπεζες δέχθηκαν την αύξηση του ημερήσιου ορίου ηλεκτρονικών κατασχετηρίων ανά ίδρυμα (από τα 600 στα 900).

Από την άλλη μεριά, η εφαρμογή της  μνημονιακής δέσμευσης για ένταξη των εισπρακτικών μηχανισμών του ΕΦΚΑ στην ΑΑΔΕ έως τέλη του 2017 φαίνεται πως θα λάβει παράταση έως και ενός χρόνου, σύμφωνα με την εκτίμηση αρμοδίων στελεχών του ΕΦΚΑ. 

2. Η  εφαρμογή των μειώσεων στις "προσωπικές διαφορές" των κύριων συντάξεων.

Στόχος είναι η εξοικονόμηση 2,4 δισ. ευρώ το 2019, έτσι ώστε να επιτευχθούν (σε συνδυασμό με τις άλλες περικοπές στις συντάξεις και τη μείωση του αφορολογήτου) οι δημοσιονομικοί στόχοι από εκεί και πέρα, μαζί και τα "θετικά" μέτρα (π.χ. μείωση συμμετοχής στα φάρμακα, αύξηση  οικογενειακών επιδομάτων, παροχή επιδομάτων στέγασης).

Μέχρι τέλος του έτους θα πρέπει να έχουν επανυπολογισθεί 2 εκατομμύρια καταβαλλόμενων -κατά την 12/5/2016- κύριων συντάξεων (πλην ΟΓΑ), με βάση τις διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου, προκειμένου να προκύψουν οι "προσωπικές διαφορές" και έτσι να μπορούν να εφαρμοστούν οι μειώσεις από το 2019.

Ασφαλείς πληροφορίες του Capital.gr αναφέρουν πως έως τώρα έχει υπολογιστεί μόλις το 55% των συντάξεων.

Οι συντάξεις που έχουν επανυπολογιστεί είναι κυρίως αυτές του ΙΚΑ, ενώ εκκρεμούν του ΟΑΕΕ και του Δημοσίου.

Εκκρεμεί η   εφαρμογή ενιαίων κανόνων εισφορών-παροχών και στις μη συνταξιοδοτικές παροχές προς τους ασφαλισμένους  (π.χ. παροχές ασθενείας)

Με τον νόμο Κατρούγκαλου μπήκαν ενιαίοι κανόνες εισφορών-παροχών μόνο στο συνταξιοδοτικό πεδίο του ασφαλιστικού συστήματος. Έτσι όλοι οι ασφαλισμένοι, σταδιακά μέχρι το 2021, θα καταβάλλουν το ίδιο ποσοστό εισφορών και θα λαμβάνουν ίδιες συντάξεις (με βάση, φυσικά, το εισόδημα αλλά και τα έτη ασφάλιση τους). Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο ακόμα με τις μη συνταξιοδοτικές παροχές του ΕΦΚΑ. Αυτό μένει, ακόμα, και όταν γίνει θα φέρει αναταραχή σε μεγάλη μερίδα ασφαλισμένων, καθώς θα χάσουν μέρος των παροχών που σήμερα απολαμβάνουν.