Ο «οδικός χάρτης» αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων
οφειλών του Δημοσίου πριν από το τέλος του 3ου μνημονίου το καλοκαίρι
του 2018, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο θα χρηματοδοτηθούν οι τυχόν
νέες υποχρεώσεις που θα προκύψουν θα συζητηθούν ανάμεσα στην ελληνική
διαπραγματευτική ομάδα και τους δανειστές στο πλαίσιο της 3ης
αξιολόγησης.
Αμέσως μετά τη χορήγηση των στοιχείων από την ελληνική πλευρά για την πορεία αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών μέχρι και τον Σεπτέμβριο προκειμένου να κλείσει η εκκρεμότητα με την καταβολή της δόσης των 800 εκατ. ευρώ, τα τεχνικά κλιμάκια των δανειστών και τα στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους θα μπουν στη διαδικασία επανεξέτασης των σχετικών μνημονιακών προβλέψεων.
Υψηλόβαθμο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου με το οποίο συνομίλησε η «Ν» άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να ζητηθεί από την ελληνική πλευρά να καλύψει με πόρους του κρατικού προϋπολογισμού τις όποιες πρόσθετες ανάγκες που θα προκύψουν για να επιτευχθεί ο στόχος πλήρους αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων μέχρι τον Ιούνιο του 2018.
Και αυτό διότι, τουλάχιστον με τα μέχρι τώρα δεδομένα, θεωρείται πολύ δύσκολο να αποδεσμευτούν πρόσθετοι πόροι από το αδιάθετο τμήμα του δανείου του ESM που συμφωνήθηκε στο πλαίσιο του 3ου μνημονίου προκειμένου να καλυφθούν ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις. Πάντως, όπως υποστηρίζει το ίδιο στέλεχος, ακόμη και αν απαιτηθεί η διάθεση επιπρόσθετων πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, δεν θα υπάρξει επίπτωση στην εκτέλεση του προϋπολογισμού (δηλαδή στον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος), καθώς η δαπάνη για την εξόφληση υποχρεώσεων έχει δημοσιονομικά ουδέτερο αποτέλεσμα.
Πρωταρχικός στόχος αυτή τη στιγμή για το οικονομικό επιτελείο είναι να στείλει μέχρι το τέλος του μήνα στους δανειστές τα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι διατέθηκαν τα απαιτούμενα κονδύλια για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών μετά τον Ιούνιο του 2017. Μια πρώτη εικόνα για τις πληρωμές που έγιναν στο εν λόγω διάστημα, προκύπτει από τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στο προσχέδιο του προϋπολογισμού.
Η εικόνα φυσικά δεν είναι πλήρης, καθώς δεν περιλαμβάνονται οι πληρωμές που έγιναν τις τελευταίες ημέρες του Σεπτεμβρίου και εξακολουθούν να γίνονται και στις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος:
1. Από τον Ιούλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο διατέθηκαν 51 εκατ. ευρώ για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι πληρωμές στο 7μηνο της φετινής χρονιάς ήταν στα 60 εκατ. ευρώ και μέχρι τον Σεπτέμβριο είχαν αυξηθεί στα 111 εκατ. ευρώ.
2. Οι πληρωμές για τις υποχρεώσεις των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης αυξήθηκαν από τα 242 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο στα 381 εκατ. ευρώ τον Σεπτέμβριο, δηλαδή κατά 139 εκατ. ευρώ.
3. Σημαντικές πληρωμές υπήρξαν για τις οφειλές των νομικών προσώπων και των ΔΕΚΟ, καθώς το σχετικό ποσό αυξήθηκε από τα 10 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο, στα 120 εκατ. ευρώ τον Σεπτέμβριο, με τη διαφορά να φτάνει στα 110 εκατ. ευρώ.
4. Για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των νοσοκομείων έχουν δοθεί 106 εκατ. ευρώ μέχρι τον Σεπτέμβριο από 43 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο, οπότε προκύπτει και πάλι μια διαφορά 63 εκατ. ευρώ.
5. Για την καταβολή εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης είχαν διατεθεί 445 εκατ. ευρώ από τις αρχές του χρόνου μέχρι τον Σεπτέμβριο, όταν η αντίστοιχη δαπάνη ήταν 213 εκατ. ευρώ μέσα στον Ιούλιο (η διαφορά φτάνει στα 232 εκατ. ευρώ)
6. Για επιστροφές φόρων καταγράφονται λίγες πληρωμές μετά τον Ιούλιο (μόλις 40 εκατ. ευρώ). Ωστόσο, στα στοιχεία του προσχεδίου δεν έχουν αποτυπωθεί οι μαζικές αποπληρωμές περίπου 1,2 δισ. ευρώ στις οποίες προχώρησε η ΑΑΔΕ μέσα στον Σεπτέμβριο, καλύπτοντας και το επιπρόσθετο κονδύλι των 586 εκατ. ευρώ που προέκυψε μέσα στον Αύγουστο από την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων του 2017.
Με βάση τα στοιχεία του προϋπολογισμού, ήδη έχουν καταγραφεί μέχρι τον Σεπτέμβριο πληρωμές άνω των 500 εκατ. ευρώ μόνο στο τρίτο τρίμηνο του έτους, ενώ με τις μαζικές καταβολές για τις επιστροφές φόρων που έγιναν τον Σεπτέμβριο αλλά και τις αποπληρωμές ληξιπρόθεσμων οφειλών που συνεχίζονται, ο στόχος που οδηγεί και στην εκταμίευση της επόμενης δόσης ύψους 800 εκατ. ευρώ θεωρείται ότι έχει ήδη επιτευχθεί. Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι τα ποσά που αναφέρθηκαν αφορούν τις πιστώσεις που έχουν γίνει από το Γενικό Λογιστήριο στους διάφορους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.
Αυτό όμως που θα ζητήσουν οι δανειστές είναι τα τελικά στοιχεία πληρωμών από τους φορείς, προκειμένου να αποδεικνύεται η καταβολή των χρημάτων στον τελικό αποδέκτη. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο οι διάφοροι φορείς επιδίδονται σε αγώνα δρόμου προκειμένου να επιστρέψουν φόρους, να καταβάλουν εκκρεμείς συντάξεις και να αποπληρώσουν ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Μετά την εκταμίευση της υποδόσης των 800 εκατ. ευρώ που έχει εγκριθεί από τον Ιούνιο του 2017 (και η οποία επιστρέφει στον ESM αν δεν εκταμιευτεί μέχρι το τέλος του μήνα) θα ανοίξει η συζήτηση για την επόμενη δόση με στόχο την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Με την ολοκλήρωση της 3ης αξιολόγησης προβλέπεται να εκταμιευτούν συνολικά περί τα 5,5 δισ. ευρώ, όπως αναφέρει και το προσχέδιο του προϋπολογισμού. Από αυτά τα χρήματα, περίπου 800 εκατ. ευρώ θα κατευθυνθούν και πάλι για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών. Η κυβέρνηση έχει ήδη συμφωνήσει με τους δανειστές -κάτι που αποτυπώνεται και στο μνημόνιο- ότι για κάθε ευρώ δανείου με στόχο την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών, η κυβέρνηση θα βάζει και επιπλέον 50 λεπτά από ίδιους πόρους.
Αυτή η σχέση είναι πιθανό να επανεξεταστεί αν κριθεί από τη διαπραγμάτευση ότι θα χρειαστούν επιπρόσθετα κονδύλια για την αποπληρωμή των χρεών μέχρι τον Ιούνιο του 2018.
Με βάση τα στοιχεία της Γενικής Κυβέρνησης, τον Αύγουστο υπήρχε υπόλοιπο ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων περίπου 6 δισ. ευρώ. Τα στοιχεία του Σεπτεμβρίου αναμένεται να δείξουν μείωση κατά τουλάχιστον ένα δισ. ευρώ, κυρίως λόγω των μαζικών επιστροφών φόρου. Έτσι, το ποσό σε εκκρεμότητα θα κυμαίνεται στα επίπεδα των 5 δισ. ευρώ.
Το μνημόνιο προβλέπει ότι οι εκταμιεύσεις για τα ληξιπρόθεσμα χρέη θα πρέπει να φτάσουν στο 1,9 δισ. ευρώ μέσα στο 2017 (σ.σ.: έχουν δοθεί προς το παρόν μόνο τα 800), ενώ προβλέπεται και επιπλέον ποσό 1,6 δισ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό. Για το 2018, προβλέπονται 1,7 δισ. ευρώ από τον ESM και 1,8 δισ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Τον τρόπο με τον οποίο επιδρά δημοσιονομικά η αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων περιγράφει και το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού που κατατέθηκε τη Δευτέρα στη Βουλή: «Τα ποσά χρηματοδοτήσεων για εξόφληση ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων εκταμιεύονται από τον κρατικό προϋπολογισμό και εμφανίζονται στους προϋπολογισμούς των λοιπών φορέων της γενικής κυβέρνησης, με ισόποση αύξηση των εσόδων (είσπραξη επιχορηγήσεων από το κράτος) και αύξηση των πληρωμών τους.
Σε δημοσιολογιστική βάση επέρχεται αντίστοιχη μείωση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης προς ιδιώτες, καθιστώντας την όλη διαδικασία δημοσιονομικά ουδέτερη».
Αμέσως μετά τη χορήγηση των στοιχείων από την ελληνική πλευρά για την πορεία αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών μέχρι και τον Σεπτέμβριο προκειμένου να κλείσει η εκκρεμότητα με την καταβολή της δόσης των 800 εκατ. ευρώ, τα τεχνικά κλιμάκια των δανειστών και τα στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους θα μπουν στη διαδικασία επανεξέτασης των σχετικών μνημονιακών προβλέψεων.
Υψηλόβαθμο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου με το οποίο συνομίλησε η «Ν» άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να ζητηθεί από την ελληνική πλευρά να καλύψει με πόρους του κρατικού προϋπολογισμού τις όποιες πρόσθετες ανάγκες που θα προκύψουν για να επιτευχθεί ο στόχος πλήρους αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων μέχρι τον Ιούνιο του 2018.
Και αυτό διότι, τουλάχιστον με τα μέχρι τώρα δεδομένα, θεωρείται πολύ δύσκολο να αποδεσμευτούν πρόσθετοι πόροι από το αδιάθετο τμήμα του δανείου του ESM που συμφωνήθηκε στο πλαίσιο του 3ου μνημονίου προκειμένου να καλυφθούν ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις. Πάντως, όπως υποστηρίζει το ίδιο στέλεχος, ακόμη και αν απαιτηθεί η διάθεση επιπρόσθετων πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, δεν θα υπάρξει επίπτωση στην εκτέλεση του προϋπολογισμού (δηλαδή στον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος), καθώς η δαπάνη για την εξόφληση υποχρεώσεων έχει δημοσιονομικά ουδέτερο αποτέλεσμα.
Πρωταρχικός στόχος αυτή τη στιγμή για το οικονομικό επιτελείο είναι να στείλει μέχρι το τέλος του μήνα στους δανειστές τα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι διατέθηκαν τα απαιτούμενα κονδύλια για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών μετά τον Ιούνιο του 2017. Μια πρώτη εικόνα για τις πληρωμές που έγιναν στο εν λόγω διάστημα, προκύπτει από τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στο προσχέδιο του προϋπολογισμού.
Η εικόνα φυσικά δεν είναι πλήρης, καθώς δεν περιλαμβάνονται οι πληρωμές που έγιναν τις τελευταίες ημέρες του Σεπτεμβρίου και εξακολουθούν να γίνονται και στις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος:
1. Από τον Ιούλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο διατέθηκαν 51 εκατ. ευρώ για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι πληρωμές στο 7μηνο της φετινής χρονιάς ήταν στα 60 εκατ. ευρώ και μέχρι τον Σεπτέμβριο είχαν αυξηθεί στα 111 εκατ. ευρώ.
2. Οι πληρωμές για τις υποχρεώσεις των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης αυξήθηκαν από τα 242 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο στα 381 εκατ. ευρώ τον Σεπτέμβριο, δηλαδή κατά 139 εκατ. ευρώ.
3. Σημαντικές πληρωμές υπήρξαν για τις οφειλές των νομικών προσώπων και των ΔΕΚΟ, καθώς το σχετικό ποσό αυξήθηκε από τα 10 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο, στα 120 εκατ. ευρώ τον Σεπτέμβριο, με τη διαφορά να φτάνει στα 110 εκατ. ευρώ.
4. Για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των νοσοκομείων έχουν δοθεί 106 εκατ. ευρώ μέχρι τον Σεπτέμβριο από 43 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο, οπότε προκύπτει και πάλι μια διαφορά 63 εκατ. ευρώ.
5. Για την καταβολή εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης είχαν διατεθεί 445 εκατ. ευρώ από τις αρχές του χρόνου μέχρι τον Σεπτέμβριο, όταν η αντίστοιχη δαπάνη ήταν 213 εκατ. ευρώ μέσα στον Ιούλιο (η διαφορά φτάνει στα 232 εκατ. ευρώ)
6. Για επιστροφές φόρων καταγράφονται λίγες πληρωμές μετά τον Ιούλιο (μόλις 40 εκατ. ευρώ). Ωστόσο, στα στοιχεία του προσχεδίου δεν έχουν αποτυπωθεί οι μαζικές αποπληρωμές περίπου 1,2 δισ. ευρώ στις οποίες προχώρησε η ΑΑΔΕ μέσα στον Σεπτέμβριο, καλύπτοντας και το επιπρόσθετο κονδύλι των 586 εκατ. ευρώ που προέκυψε μέσα στον Αύγουστο από την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων του 2017.
Με βάση τα στοιχεία του προϋπολογισμού, ήδη έχουν καταγραφεί μέχρι τον Σεπτέμβριο πληρωμές άνω των 500 εκατ. ευρώ μόνο στο τρίτο τρίμηνο του έτους, ενώ με τις μαζικές καταβολές για τις επιστροφές φόρων που έγιναν τον Σεπτέμβριο αλλά και τις αποπληρωμές ληξιπρόθεσμων οφειλών που συνεχίζονται, ο στόχος που οδηγεί και στην εκταμίευση της επόμενης δόσης ύψους 800 εκατ. ευρώ θεωρείται ότι έχει ήδη επιτευχθεί. Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι τα ποσά που αναφέρθηκαν αφορούν τις πιστώσεις που έχουν γίνει από το Γενικό Λογιστήριο στους διάφορους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.
Αυτό όμως που θα ζητήσουν οι δανειστές είναι τα τελικά στοιχεία πληρωμών από τους φορείς, προκειμένου να αποδεικνύεται η καταβολή των χρημάτων στον τελικό αποδέκτη. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο οι διάφοροι φορείς επιδίδονται σε αγώνα δρόμου προκειμένου να επιστρέψουν φόρους, να καταβάλουν εκκρεμείς συντάξεις και να αποπληρώσουν ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Μετά την εκταμίευση της υποδόσης των 800 εκατ. ευρώ που έχει εγκριθεί από τον Ιούνιο του 2017 (και η οποία επιστρέφει στον ESM αν δεν εκταμιευτεί μέχρι το τέλος του μήνα) θα ανοίξει η συζήτηση για την επόμενη δόση με στόχο την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Με την ολοκλήρωση της 3ης αξιολόγησης προβλέπεται να εκταμιευτούν συνολικά περί τα 5,5 δισ. ευρώ, όπως αναφέρει και το προσχέδιο του προϋπολογισμού. Από αυτά τα χρήματα, περίπου 800 εκατ. ευρώ θα κατευθυνθούν και πάλι για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών. Η κυβέρνηση έχει ήδη συμφωνήσει με τους δανειστές -κάτι που αποτυπώνεται και στο μνημόνιο- ότι για κάθε ευρώ δανείου με στόχο την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών, η κυβέρνηση θα βάζει και επιπλέον 50 λεπτά από ίδιους πόρους.
Αυτή η σχέση είναι πιθανό να επανεξεταστεί αν κριθεί από τη διαπραγμάτευση ότι θα χρειαστούν επιπρόσθετα κονδύλια για την αποπληρωμή των χρεών μέχρι τον Ιούνιο του 2018.
Με βάση τα στοιχεία της Γενικής Κυβέρνησης, τον Αύγουστο υπήρχε υπόλοιπο ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων περίπου 6 δισ. ευρώ. Τα στοιχεία του Σεπτεμβρίου αναμένεται να δείξουν μείωση κατά τουλάχιστον ένα δισ. ευρώ, κυρίως λόγω των μαζικών επιστροφών φόρου. Έτσι, το ποσό σε εκκρεμότητα θα κυμαίνεται στα επίπεδα των 5 δισ. ευρώ.
Το μνημόνιο προβλέπει ότι οι εκταμιεύσεις για τα ληξιπρόθεσμα χρέη θα πρέπει να φτάσουν στο 1,9 δισ. ευρώ μέσα στο 2017 (σ.σ.: έχουν δοθεί προς το παρόν μόνο τα 800), ενώ προβλέπεται και επιπλέον ποσό 1,6 δισ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό. Για το 2018, προβλέπονται 1,7 δισ. ευρώ από τον ESM και 1,8 δισ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Τον τρόπο με τον οποίο επιδρά δημοσιονομικά η αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων περιγράφει και το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού που κατατέθηκε τη Δευτέρα στη Βουλή: «Τα ποσά χρηματοδοτήσεων για εξόφληση ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων εκταμιεύονται από τον κρατικό προϋπολογισμό και εμφανίζονται στους προϋπολογισμούς των λοιπών φορέων της γενικής κυβέρνησης, με ισόποση αύξηση των εσόδων (είσπραξη επιχορηγήσεων από το κράτος) και αύξηση των πληρωμών τους.
Σε δημοσιολογιστική βάση επέρχεται αντίστοιχη μείωση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης προς ιδιώτες, καθιστώντας την όλη διαδικασία δημοσιονομικά ουδέτερη».
