Σε τι χρησιμεύει το bitcoin;
Αυτό είναι ένα ερώτημα που ίσως έχετε
θέσει στον εαυτό σας, παρατηρώντας την πρόσφατη πορεία των τιμών του.
Για ποιον λόγο, ακριβώς, θα θέλατε να πληρώσετε $16.000 και κάτι για να
πάρετε στα χέρια σας ένα;
Εγώ η ίδια έθεσα στον εαυτό μου αυτό το
ερώτημα. Είναι το bitcoin μια φούσκα; Ή μήπως όλοι εκείνοι που το
αγοράζουν με τεράστια προθυμία ξέρουν κάτι που δεν ξέρω;
Ίσως ξέρουν. Αυτή είναι η μαγεία των
αγορών, έτσι δεν είναι; O καθένας μας, μεμονωμένα, συχνά κάνει λάθος,
αλλά οι αγορές συγκεντρώνουν τις απόψεις των ατόμων, και με την πάροδο
του χρόνου, τα λάθη αυτά θα πρέπει να εξισορροπούν το ένα το άλλο. Έτσι,
το πώς αποτιμά η αγορά την αξία του bitcoin είναι πιθανώς πιο σωστό από
τις δικές μου εκτιμήσεις.
Εκτός κι αν: Οι αγορές όντως αφήνονται
σε κερδοσκοπικές φούσκες (ρωτήστε απλώς οποιονδήποτε αγόρασε σπίτι το
2006). Επίσης, η αγορά του bitcoin είναι λίγο περίεργη. Προς το παρόν,
συγκροτείται από μια σχετικά μικρή ομάδα ενθουσιωδών ατόμων. Κάποιοι από
αυτούς τους λάτρεις του bitcoin δουλεύουν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή
στη Silicon Valley, οπότε η εμμονή τους παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις
από ό,τι, για παράδειγμα, στην αγορά των ειδωλίων Hummel. Αλλά
ουσιαστικά, η αγορά είναι παρόμοια με μια αγορά συλλεκτικών
αντικειμένων, επειδή αποτελείται από ανθρώπους που έχουν εμμονή με το
bitcoin.
Τώρα, από μόνο του αυτό δεν σημαίνει ότι
η τιμή αντανακλά μια φούσκα. Αλλά σημαίνει ότι πρέπει να επιστρέψουμε
στο αρχικό ερώτημα: Σε τι είναι καλό το bitcoin;
Υπάρχουν στην ουσία δύο απαντήσεις σε
αυτό: Είτε το bitcoin είναι χρήμα, είτε είναι ένα σύστημα πληρωμών. Αυτό
είναι ένα πρόβλημα που οι πιο έξυπνοι οικονομολόγοι αντιμετωπίζουν
μονίμως. Το ερώτημα "Τι είναι το χρήμα;" είναι ίσως το πιο μεγάλο
μεταφυσικό μυστήριο της σύγχρονης οικονομίας, που προκαλεί μια ευχάριστη
"ζάλη".
Ο καλύτερος τρόπος να το σκεφτεί κανείς
αυτό είναι να πει ότι αν το bitcoin είναι ένα σύστημα πληρωμών, θα
ανταγωνιστεί τη Visa ή την PayPal ή έναν τραπεζικό διακανονισμό ή κάποιο
άλλο σύστημα μετακίνησης χρημάτων με διάφορους προορισμούς. Εάν
πρόκειται για χρήμα, θα ανταγωνιστεί το δολάριο και το ευρώ και το γεν.
Το μέλλον του Bitcoin ως σύστημα
πληρωμών είναι πιο πιθανό, διότι δεν θα χρειαζόταν να εκθρονίσει άλλα
νομίσματα, γεγονός που οι κυβερνήσεις που διαχειρίζονται αυτά τα
νομίσματα δεν είναι πρόθυμες να αφήσουν να συμβεί.
Αλλά αν σκέφτεστε το bitcoin σαν ένα σύστημα πληρωμών, θα συναντήσετε γρήγορα μερικά προβλήματα.
Το πρώτο είναι ότι το bitcoin έχει
σοβαρά προβλήματα κλιμάκωσης. Είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε οι συναλλαγές
του να χρειάζονται 10 λεπτά για να ολοκληρωθούν (ένα σύγχρονο θαύμα,
αλλά όσοι από εμάς έχουν συνηθίσει στο σύγχρονο θαύμα των χρεωστικών
καρτών, είναι μάλλον απίθανο να είναι πρόθυμοι να περιμένουν στην ουρά
των ταμείων του σούπερ μάρκετ για 10 λεπτά, αφού έχουν βάλει τα ψώνια
στις σακούλες). Και η συνολική αρχιτεκτονική του σημαίνει ότι απλά δεν
μπορεί να φέρει εις πέρας πολλές συναλλαγές - ένα μικρό ποσοστό από αυτό
που χειρίζονται η Visa και η Mastercard κάθε μέρα. Ήδη οι άνθρωποι
διαμαρτύρονται για τις αυξανόμενες προμήθειες και τους μεγαλύτερους
χρόνους αναμονής για να ολοκληρωθούν οι πληρωμές.
Για να γίνει ανταγωνιστικό το bitcoin ως
σύστημα πληρωμών, πρέπει να προσφέρει τα ίδια οφέλη με την Visa:
ταχείες μεταφορές κεφαλαίων, τεράστια κλίμακα, προστασία από κλοπές
(τουλάχιστον στις ΗΠΑ) και δυνατότητα αμφισβητήσεως κάποιας χρέωσης και
όλα αυτά στο πλαίσιο μίας λογικής τιμής προμηθειών για τις συναλλαγές.
Διαφορετικά, θα πρέπει να είναι σε κάτι καλύτερο από τη Visa. Ο μόνος
τομέας στον οποίο μπορεί πραγματικά να πει κανείς ότι είναι καλύτερο από
μια πιστωτική κάρτα είναι η ιδιωτικότητα.
Αλλά δεν έχω δει ακόμη στοιχεία ότι
άλλοι άνθρωποι εκτός από τους σημερινούς λάτρεις του bitcoin πραγματικά
λαμβάνουν υπόψη τόσο σοβαρά την προστασία της ιδιωτικής τους ζωής.
Αμφιβάλλω ότι το εκτιμούν αρκετά για να υποστηρίξουν τις τρέχουσες
αποτιμήσεις του bitcoin. Έτσι, το bitcoin θα πρέπει να φανεί αντάξιο σε
κάποια από τα άλλα πλεονεκτήματα της Visa. Δεν υπάρχει κανένα σημάδι του
ότι μπορεί. Αυτό καθιστά δύσκολο να δούμε πώς το σύστημα bitcoin ως
σύστημα πληρωμής μπορεί να δικαιολογήσει τις τρέχουσες αποτιμήσεις.
Υπάρχουν τρόποι επίλυσης αυτών των
προβλημάτων. Για παράδειγμα, μπορείτε να αυξήσετε το μέγεθος του
καθολικού συναλλαγών όπου καταγράφονται συναλλαγές κάθε 10 λεπτά (στην
πραγματικότητα, η ψηφιακή αρχιτεκτονική του bitcoin απέκτησε μόλις ένα
"fork" που το επέτρεψε αυτό). Αλλά τότε το συνολικό καθολικό κάθε
συναλλαγής που έγινε ποτέ, θα γίνει κι αυτό μεγαλύτερο - και η
αρχιτεκτονική peer to peer του bitcoin σημαίνει ότι αυτό το "φουσκωμένο"
καθολικό θα πρέπει να αποθηκεύεται σε κάθε υπολογιστή του δικτύου. Αυτό
είναι απίθανο να είναι πρακτικό.
Εναλλακτικά, μπορούν να αναπτυχθούν
συστήματα τρίτων πάνω από το bitcoin, έτσι ώστε οι περισσότερες
συναλλαγές να καταγράφονται μέσα στα συστήματα τρίτων και να
συμψηφιστούν, έτσι ώστε μόνο μερικές από τις συναλλαγές να πρέπει να
καταχωρηθούν στο συνολικό καθολικό. Αλλά τότε αυτά τα τρίτα μέρη θα
είναι αυτά που στην ουσία θα ανταγωνίζονται τη Visa, και το bitcoin
αρχίζει να μοιάζει περισσότερο με χρήμα.
