Ιστορικά υψηλή απασχόληση στην Ευρώπη, με αύξηση των εισοδημάτων και σημαντική υποχώρηση της φτώχειας, καταγράφει η ετήσια έκθεση, για το 2017, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Βελτίωση σημειώθηκε και στην Ελλάδα, ωστόσο αυτή ήταν μικρή, ενώ η χώρα μας υστερεί δραματικά και είναι ουραγός σε όλους τους κοινωνικούς δείκτες.
Η φετινή έκδοση της Κομισιόν επιβεβαιώνει τις τρέχουσες θετικές τάσεις στην αγορά εργασίας και τη βελτίωση της κοινωνικής κατάστασης, καθώς και τις προκλήσεις ιδίως σε σχέση με την αυτοματοποίηση και ψηφιοποίηση.
Ρεκόρ εργαζομένων
Ειδικότερα, ο αριθμός των εργαζομένων έφθασε σε νέα επίπεδα-ρεκόρ με περίπου 238 εκατ. άτομα σε θέσεις εργασίας, ενώ τα επίπεδα απασχόλησης δεν ήταν ποτέ υψηλότερα στην Ε.Ε. Το 2017 εργάζονταν πάνω από τριάμισι εκατομμύρια περισσότερα άτομα σε σύγκριση με το 2016. Ωστόσο, μολονότι ο αριθμός των ωρών εργασίας ανά απασχολούμενο έχει αυξηθεί τα πρόσφατα έτη, βρίσκεται ακόμα σε επίπεδα χαμηλότερα από αυτά του 2008. Παράλληλα, η έκθεση καταγράφει αύξηση των διαθέσιμων εισοδημάτων και στα χαμηλότερα επίπεδα φτώχειας. Η σοβαρή υλική στέρηση έχει υποχωρήσει στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών, με 16,1 εκατομμύρια λιγότερα άτομα να πλήττονται από την κατάσταση αυτή σε σύγκριση με το 2012.
Μεγάλο το χάσμα
Το 2017 η απασχόληση στη χώρα μας αυξήθηκε στο 57,8% του πληθυσμού έναντι 56,2% το 2016. Ωστόσο, η απόσταση που χωρίζει την Ελλάδα από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης είναι χαοτική, αφού φτάνει τις 13,2 ποσοστιαίες μονάδες (71%). Στην ανεργία η απόσταση είναι επίσης τεράστια. Στην Ελλάδα στο τέλος του 2017 το ποσοστό ανεργίας ήταν 21,5% του ενεργού πληθυσμού από 23,6% στο τέλος του 2016. Στην Ευρωζώνη ήταν 9,1% από 10% το 2016. Στην ανεργία των νέων, η χώρα απέχει από τον μέσο όρο της Ε.Ε. 25 ποσοστιαίες μονάδες. Στο τέλος του περασμένου έτους κυμάνθηκε στο 43,6% από 47,3% το 2016. Στην Ευρωζώνη υποχώρησε στο 18,8% από 20,9% το 2016. Στη μακροχρόνια ανεργία, που θεωρείται προπομπός της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού η χώρα μας είχε μακράν τη χειρότερη επίδοση όχι μόνο στην Ευρωζώνη, αλλά και στο σύνολο της Ε.Ε. Το 2017 το 70,1% των ανέργων ήταν μακροχρόνιοι (πάνω από 12 μήνες), ενώ η βελτίωση σε σχέση με το 2016 (71,1%) ήταν επουσιώδης. Στην Ευρωζώνη οι μακροχρόνιοι άνεργοι αναλογούσαν στο 48,4% του συνόλου των ανέργων.
Τεχνολογική καινοτομία
Αναφορικά με το σύνολο της Ε.Ε., η φετινή έκθεση αναλύει επίσης τις δυνατότητες και τους κινδύνους που σχετίζονται με την τεχνολογική καινοτομία, τη δημογραφική αλλαγή και την παγκοσμιοποίηση. Η επισκόπηση δείχνει τι πρέπει να γίνει προκειμένου να μπορούν όλοι να επωφεληθούν από τις εξελίξεις αυτές.
Όπως επισημαίνεται στην επισκόπηση, η τεχνολογική πρόοδος είναι καθοριστικός παράγοντας για την αύξηση της γενικής παραγωγικότητας. Από την άλλη, όμως, οδηγεί στην αντικατάσταση καθηκόντων ρουτίνας που απαιτούν χαμηλό επίπεδο προσόντων και αυξάνει το κατώτατο όριο των δεξιοτήτων που εγγυώνται απασχολησιμότητα. Σύμφωνα με μελέτη, το 37% έως το 69% των θέσεων εργασίας θα μπορούσαν να αυτοματοποιηθούν εν μέρει στο προσεχές μέλλον. Η καλύτερη εκπαίδευση και διά βίου μάθηση καθώς και η εγγύηση ότι η αγορά εργασίας μας και οι οργανισμοί κοινωνικής προστασίας ανταποκρίνονται στον σκοπό που εξυπηρετούν είναι στοιχεία καθοριστικής σημασίας για την προσαρμογή σ’ αυτόν τον μεταβαλλόμενο κόσμο της εργασίας.
Η Κομισιόν αναφέρει ότι έχει προετοιμάσει το έδαφος για τον εφοδιασμό των Ευρωπαίων με καλύτερες δεξιότητες σε όλα τα επίπεδα και σε στενή συνεργασία με τα κράτη-μέλη, τους φορείς παροχής επιμόρφωσης και τις εταιρείες.
Η επισκόπηση διαπιστώνει επίσης ότι η αύξηση του φαινομένου της άτυπης εργασίας συνδέεται με επιδείνωση των εργασιακών συνθηκών, με υψηλότερη αστάθεια των εισοδημάτων, χαμηλότερη ασφάλεια της απασχόλησης και ανεπαρκή πρόσβαση στην κοινωνική προστασία, όπως παρατηρείται στην περίπτωση των εργαζομένων σε πλατφόρμες.
Στα όρια της φτώχειας το 35,6%
Το 2016 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) το 35,6% των Ελλήνων αντιμετώπιζε τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρωζώνη ήταν 23,1%. Στον δείκτη που προσδιορίζει με ακρίβεια τη φτώχεια η απόσταση που χωρίζει τη χώρα μας από την υπόλοιπη Ευρώπη είναι πραγματικά τεράστια. Πρόκειται για άτομα που ζουν σε συνθήκες στέρησης βασικών μέσων διαβίωσης, δηλαδή που εναλλακτικά: 1) δεν μπορούν να συμπεριλάβουν στο γεύμα τους κρέας και ψάρι τρεις φορές τη βδομάδα, 2) δεν μπορούν να πληρώσουν ενοίκιο και κοινόχρηστα, 3) δεν έχουν επαρκή θέρμανση, 4) στερούνται πλυντηρίου ρούχων, τηλεφώνου, τηλεόρασης, αυτοκινήτου και δεν φεύγουν έστω και για μια βδομάδα μακριά από το σπίτι τους σε διακοπές. Το 2017 το ποσοστό αυτής της κατηγορίας του πληθυσμού στην Ελλάδα έφτανε το 21,1% έναντι 22,4% το 2016. Στην Ευρώπη ήταν μόλις 5,8% (6,6%% το 2016), το χαμηλότερο όλων των εποχών.
Η φετινή έκδοση της Κομισιόν επιβεβαιώνει τις τρέχουσες θετικές τάσεις στην αγορά εργασίας και τη βελτίωση της κοινωνικής κατάστασης, καθώς και τις προκλήσεις ιδίως σε σχέση με την αυτοματοποίηση και ψηφιοποίηση.
Ρεκόρ εργαζομένων
Ειδικότερα, ο αριθμός των εργαζομένων έφθασε σε νέα επίπεδα-ρεκόρ με περίπου 238 εκατ. άτομα σε θέσεις εργασίας, ενώ τα επίπεδα απασχόλησης δεν ήταν ποτέ υψηλότερα στην Ε.Ε. Το 2017 εργάζονταν πάνω από τριάμισι εκατομμύρια περισσότερα άτομα σε σύγκριση με το 2016. Ωστόσο, μολονότι ο αριθμός των ωρών εργασίας ανά απασχολούμενο έχει αυξηθεί τα πρόσφατα έτη, βρίσκεται ακόμα σε επίπεδα χαμηλότερα από αυτά του 2008. Παράλληλα, η έκθεση καταγράφει αύξηση των διαθέσιμων εισοδημάτων και στα χαμηλότερα επίπεδα φτώχειας. Η σοβαρή υλική στέρηση έχει υποχωρήσει στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών, με 16,1 εκατομμύρια λιγότερα άτομα να πλήττονται από την κατάσταση αυτή σε σύγκριση με το 2012.
Μεγάλο το χάσμα
Το 2017 η απασχόληση στη χώρα μας αυξήθηκε στο 57,8% του πληθυσμού έναντι 56,2% το 2016. Ωστόσο, η απόσταση που χωρίζει την Ελλάδα από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης είναι χαοτική, αφού φτάνει τις 13,2 ποσοστιαίες μονάδες (71%). Στην ανεργία η απόσταση είναι επίσης τεράστια. Στην Ελλάδα στο τέλος του 2017 το ποσοστό ανεργίας ήταν 21,5% του ενεργού πληθυσμού από 23,6% στο τέλος του 2016. Στην Ευρωζώνη ήταν 9,1% από 10% το 2016. Στην ανεργία των νέων, η χώρα απέχει από τον μέσο όρο της Ε.Ε. 25 ποσοστιαίες μονάδες. Στο τέλος του περασμένου έτους κυμάνθηκε στο 43,6% από 47,3% το 2016. Στην Ευρωζώνη υποχώρησε στο 18,8% από 20,9% το 2016. Στη μακροχρόνια ανεργία, που θεωρείται προπομπός της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού η χώρα μας είχε μακράν τη χειρότερη επίδοση όχι μόνο στην Ευρωζώνη, αλλά και στο σύνολο της Ε.Ε. Το 2017 το 70,1% των ανέργων ήταν μακροχρόνιοι (πάνω από 12 μήνες), ενώ η βελτίωση σε σχέση με το 2016 (71,1%) ήταν επουσιώδης. Στην Ευρωζώνη οι μακροχρόνιοι άνεργοι αναλογούσαν στο 48,4% του συνόλου των ανέργων.
Τεχνολογική καινοτομία
Αναφορικά με το σύνολο της Ε.Ε., η φετινή έκθεση αναλύει επίσης τις δυνατότητες και τους κινδύνους που σχετίζονται με την τεχνολογική καινοτομία, τη δημογραφική αλλαγή και την παγκοσμιοποίηση. Η επισκόπηση δείχνει τι πρέπει να γίνει προκειμένου να μπορούν όλοι να επωφεληθούν από τις εξελίξεις αυτές.
Όπως επισημαίνεται στην επισκόπηση, η τεχνολογική πρόοδος είναι καθοριστικός παράγοντας για την αύξηση της γενικής παραγωγικότητας. Από την άλλη, όμως, οδηγεί στην αντικατάσταση καθηκόντων ρουτίνας που απαιτούν χαμηλό επίπεδο προσόντων και αυξάνει το κατώτατο όριο των δεξιοτήτων που εγγυώνται απασχολησιμότητα. Σύμφωνα με μελέτη, το 37% έως το 69% των θέσεων εργασίας θα μπορούσαν να αυτοματοποιηθούν εν μέρει στο προσεχές μέλλον. Η καλύτερη εκπαίδευση και διά βίου μάθηση καθώς και η εγγύηση ότι η αγορά εργασίας μας και οι οργανισμοί κοινωνικής προστασίας ανταποκρίνονται στον σκοπό που εξυπηρετούν είναι στοιχεία καθοριστικής σημασίας για την προσαρμογή σ’ αυτόν τον μεταβαλλόμενο κόσμο της εργασίας.
Η Κομισιόν αναφέρει ότι έχει προετοιμάσει το έδαφος για τον εφοδιασμό των Ευρωπαίων με καλύτερες δεξιότητες σε όλα τα επίπεδα και σε στενή συνεργασία με τα κράτη-μέλη, τους φορείς παροχής επιμόρφωσης και τις εταιρείες.
Η επισκόπηση διαπιστώνει επίσης ότι η αύξηση του φαινομένου της άτυπης εργασίας συνδέεται με επιδείνωση των εργασιακών συνθηκών, με υψηλότερη αστάθεια των εισοδημάτων, χαμηλότερη ασφάλεια της απασχόλησης και ανεπαρκή πρόσβαση στην κοινωνική προστασία, όπως παρατηρείται στην περίπτωση των εργαζομένων σε πλατφόρμες.
Στα όρια της φτώχειας το 35,6%
Το 2016 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) το 35,6% των Ελλήνων αντιμετώπιζε τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρωζώνη ήταν 23,1%. Στον δείκτη που προσδιορίζει με ακρίβεια τη φτώχεια η απόσταση που χωρίζει τη χώρα μας από την υπόλοιπη Ευρώπη είναι πραγματικά τεράστια. Πρόκειται για άτομα που ζουν σε συνθήκες στέρησης βασικών μέσων διαβίωσης, δηλαδή που εναλλακτικά: 1) δεν μπορούν να συμπεριλάβουν στο γεύμα τους κρέας και ψάρι τρεις φορές τη βδομάδα, 2) δεν μπορούν να πληρώσουν ενοίκιο και κοινόχρηστα, 3) δεν έχουν επαρκή θέρμανση, 4) στερούνται πλυντηρίου ρούχων, τηλεφώνου, τηλεόρασης, αυτοκινήτου και δεν φεύγουν έστω και για μια βδομάδα μακριά από το σπίτι τους σε διακοπές. Το 2017 το ποσοστό αυτής της κατηγορίας του πληθυσμού στην Ελλάδα έφτανε το 21,1% έναντι 22,4% το 2016. Στην Ευρώπη ήταν μόλις 5,8% (6,6%% το 2016), το χαμηλότερο όλων των εποχών.
